آل عمران ١٤٧

وَ مَا کَانَ‌ قَوْلَهُمْ‌ إِلاَّ أَنْ‌ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِي‌ أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ‌ أَقْدَامَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَى‌ الْقَوْمِ‌ الْکَافِرِينَ‌

ترجمه

سخنشان تنها این بود که: «پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندرویهای ما در کارها، چشم‌پوشی کن! قدمهای ما را استوار بدار! و ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان!

و آنان سخنى جز اين نداشتند كه گفتند: پروردگارا! گناهانمان را بيامرز، و از زياده‌روى ما در كارمان در گذر، و قدم‌هايمان را استوار دار، و ما را بر گروه كافران پيروز گردان

و سخن آنان جز اين نبود كه گفتند: «پروردگارا، گناهان ما و زياده‌روى ما، در كارمان را بر ما ببخش، و گامهاى ما را استوار دار، و ما را بر گروه كافران يارى ده.»

و آنها جز این نمی‌گفتند که پروردگارا، از گناه و ستمی که ما درباره خود کرده‌ایم درگذر و ما را ثابت قدم بدار و بر (محو) گروه کافران مظفّر و منصور گردان.

و سخن آنان [در گرما گرم و سختی جنگ] جز این نبود که گفتند: پروردگارا! گناهان ما و زیاده روی در کارمان را بر ما ببخش و قدم هایمان را استوار بدار و ما را بر گروه کافران یاری ده.

سخنشان جز اين نبود كه مى‌گفتند: اى پروردگار ما، گناهان ما را و زياده‌رويهاى ما را در كارها بيامرز و ما را ثابت‌قدم گردان و در برابر كافران يارى كن.

و سخن ایشان جز این نبود که گفتند پروردگارا گناهان ما و گزافکاریمان را در کارمان بیامرز و گامهای ما را استوار بدار و ما را بر خدانشناسان پیروز گردان‌

و گفتارشان جز اين نبود كه گفتند: پرودگارا، گناهان ما را بيامرز و از گزافكارى ما در كارمان در گذر و گامهاى ما را بر جاى و استوار بدار و ما را بر گروه كافران يارى و پيروزى ده.

و (این عمل ایشان به هنگام سختی بود، و در این وقت) گفتارشان جز این نبود که می‌گفتند: پروردگارا! گناهانمان را ببخشای و از زیاده‌رویها و تندرویهایمان صرف نظر فرمای و گامهایمان را ثابت و استوار بدار و ما را بر گروه کافران پیروز بگردان.

و سخن آنان جز این نبوده که گفتند: «پروردگارمان! گناهانمان را، و زیاده‌‌رویمان را در کارمان بپوشان و گام‌های ما را استوار بدار و ما را بر گروه کافران یاری فرمای.»

و نبود سخن ایشان جز آنکه گفتند پروردگارا بیامرز از برای ما گناهان ما و فزون رفتن ما را در کار خویش و استوار دار پایهای ما را و یاری کن ما را بر گروه کافران‌

آل عمران ١٤٦	آیه ١٤٧	آل عمران ١٤٨
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا»: مراد تجاوز از حدود و ثغور قوانین و مقرّرات الهی است.

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پیامبران الهى و دست پروردگان آنان، دعاکنندگان به درگاه پروردگار یکتا (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا) در برداشت فوق، ضمیر «قولهم» به پیامبران و یاوران آنان (ربّیّون) برگشت داده شده است.

۲- درخواست بخشایش گناهان و زیاده رویها، پایدارى بر راه پیامبران و چیرگى بر کافران، تنها سخن دست پروردگان انبیا در هنگامه هاى پیکار (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا و اسرافنا فى امرنا و ثبّت اقدامنا و انصرنا على القوم الکافرین) در برداشت فوق، ضمیر «قولهم»، تنها به «ربّیّون» برگشت داده شده است.

۳- همراه نمودن دعا با مجاهدت و مقاومت در راه خدا، از ویژگیهاى پیامبران الهى و پرورش یافتگان آنان (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا ... و انصرنا)

۴- پرورش یافتگان مکتب انبیا، گناه و اسراف (زیاده روى در امور) را نقطه ضعف و مانع پیروزى خود مى دانند.* (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا و اسرافنا فى امرنا ... و انصرنا) از اینکه مردان الهى نصرت و پیروزى بر دشمنان را پس از درخواست آمرزش گناهان طلب مى کنند (اغفرلنا ... و انصرنا)، معلوم مى شود که آنان پیروزى را در گرو پاکى از گناه مى دانند.

۵- گناه و تجاوز از حدّ، موجب فاصله گرفتن مجاهدان راه خدا، از پیروزى* (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا ... و انصرنا)

۶- نقش سازنده دعا در میدان جنگ و تشویق الهى به آن (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا ... و انصرنا على القوم الکافرین)

۷- نقش بنیادین و سازنده دعا در صلابت، قوّت و تسلیم ناپذیرى پیکارگران (فما وهنوا ... و ما ضعفوا و ما استکانوا ... و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا) یادآورى دعاى مجاهدان ربّانى پس از بیان استقامت آنان، مى تواند اشاره اى باشد به اینکه دعا از موجبات استقامت و حماسه آفرینى است.

۸- توجّه به خودسازى (جهاد اکبر)، به همراه پیکار با دشمن (جهاد اصغر)، ویژگى پرورش یافتگان مکتب انبیا (و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا و اسرافنا فى امرنا و ثبّت ... على القوم الکافرین)

۹- هنگامه هاى دشوار، عرصه پالایش روحى دست پروردگان الهى (فما وهنوا ... و ما کان قولهم الّا ان قالوا ربّنا اغفرلنا ذنوبنا) جمله «و ما کان قولهم ... »، مى رساند که مجاهدان راه خدا به هنگام درگیرى با دشمن، تنها به یاد خدا هستند و چیز دیگرى فکر و قلب آنان را به خود مشغول نمى سازد و این حالت خلوص و روح پالایش یافته آنان، نتیجه گام نهادن در عرصه هاى دشوار نبرد است.

۱۰- توجّه به «ربوبیّت» خداوند، برانگیزنده انسان به دعا و درخواست از او (ربّنا اغفرلنا ذنوبنا)

۱۱- بینش خدامحورى دست پروردگان پیامبران الهى، در تحلیل حوادث (و کایّن من نبىّ قاتل معه ربّیّون ... و ثبّت اقدامنا و انصرنا على القوم الکافرین) چون «ربّیّون»، در عین استقامت و پایدارى، پیروزى را از جانب خدا مى دانند. (و انصرنا على القوم الکافرین).

۱۲- خودسازى و پاک شدن از گناهان و پیروزى بر دشمنان دین، از اهداف انبیا و همگامان با ایشان (ربّنا اغفرلنا ذنوبنا ... و انصرنا على القوم الکافرین)

موضوعات مرتبط

• استقامت:۲، ۳ زمینه‌هاى استقامت ۲، ۳ ۷
• استغفار:۲
• اسراف: آثار اسراف ۴ ; استغفار از اسراف ۲
• افراط: آثار افراط ۴
• اللّه: ربوبیت اللّه ۱۰
• انبیا: اهداف انبیا ۱۲ ; پیروان انبیا ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۹، ۱۱، ۱۲ ; دعاى انبیا ۱ ; صفات انبیا ۳
• انگیزش: عوامل انگیزش ۱۰
• ایمان و عمل:۱۰
• پیروزى: بر دشمنان ۱۲ ; دعاى پیروزى ۲
• تاریخ: تحلیل حوادث تاریخ ۱۱
• توحید: افعالى ۱۱
• جنگ: استقامت در جنگ ۲
• جهاد: دعا در جهاد ۲، ۳، ۶ ; خودسازى در جهاد ۸ ; صلابت در جهاد ۷
• خودسازى:۸ اهمیت خودسازى ۸ ۱۲ ; عوامل خودسازى ۸ ۶، ۷، ۹
• خیر:۱۰
• دشمنان:۱۲
• دعا:۱، ۲ آثار دعا ۱، ۲ ۶، ۷ ; استقامت و دعا ۱، ۲ ۳ ; زمینه‌هاى دعا ۱، ۲ ۱۰ ; سازندگى دعا ۱، ۲ ۷
• سختیها: سازندگى سختیها ۹
• شکست: عوامل شکست ۴، ۵
• ظلم: آثار ظلم ۵
• عمل:۱۰ زمینه‌هاى عمل ۱۰ خیر ۱۰
• گناه: آثار گناه ۴، ۵ ; استغفار از گناه ۲