البقرة ٢٦٦

أَ يَوَدُّ أَحَدُکُمْ‌ أَنْ‌ تَکُونَ‌ لَهُ‌ جَنَّةٌ مِنْ‌ نَخِيلٍ‌ وَ أَعْنَابٍ‌ تَجْرِي‌ مِنْ‌ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ‌ فِيهَا مِنْ‌ کُلِ‌ الثَّمَرَاتِ‌ وَ أَصَابَهُ‌ الْکِبَرُ وَ لَهُ‌ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ‌ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ‌ کَذٰلِکَ‌ يُبَيِّنُ‌ اللَّهُ‌ لَکُمُ‌ الْآيَاتِ‌ لَعَلَّکُمْ‌ تَتَفَکَّرُونَ‌

ترجمه

آیا کسی از شما دوست دارد که باغی از درختان خرما و انگور داشته باشد که از زیر درختان آن، نهرها بگذرد، و برای او در آن (باغ)، از هر گونه میوه‌ای وجود داشته باشد، در حالی که به سن پیری رسیده و فرزندانی (کوچک و) ضعیف دارد؛ (در این هنگام،) گردبادی (کوبنده)، که در آن آتش (سوزانی) است، به آن برخورد کند و شعله‌ور گردد و بسوزد؟! (همین‌طور است حال کسانی که انفاقهای خود را، با ریا و منت و آزار، باطل می‌کنند.) این چنین خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد؛ شاید بیندیشید (و با اندیشه، راه حق را بیابید)!

آيا كسى از شما دوست دارد كه باغى از درختان خرما و انگور داشته باشد، كه نهرها از پاى درختانش جارى است و هر گونه ميوه‌اى برايش به بار آورد و پيريش فرا رسيده و فرزندانى خرد و ناتوان داشته باشد، ناگاه گرد بادى آتشين بر آن بزند و [باغ يكسر] بسوزد؟ خدا بد

آيا كسى از شما دوست دارد كه باغى از درختان خرما و انگور داشته باشد كه از زير آنها نهرها روان است، و براى او در آن [باغ‌] از هر گونه ميوه‌اى [فراهم‌] باشد، و در حالى كه او را پيرى رسيده و فرزندانى خردسال دارد، [ناگهان‌] گردبادى آتشين بر آن [باغ‌] زند و [باغ يكسر] بسوزد؟ اين گونه، خداوند آيات [خود] را براى شما روشن مى‌گرداند، باشد كه شما بينديشيد.

آیا هیچ یک از شما خواهد که او را باغی باشد از درخت خرما و انگور و زیر آن درختان جویهای روان، و در آن هرگونه میوه موجود باشد، آن گاه ضعف و پیری بدو فرا رسد و او را فرزندان خرد و ناتوان باشد، پس در باغ او بادی آتشبار افتد و همه بسوزد؟ (حال کسی که به ریا انفاق کند بدین ماند). خداوند آیات خود را برای شما این چنین روشن بیان کند، باشد که (در مآل کارها و حقیقت احوال) فکر کنید.

آیا یکی از شما دوست دارد که او را بوستانی از درختان خرما و انگور باشد که از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است و برای وی در آن بوستان از هر گونه میوه و محصولی باشد، در حالی که پیری به او رسیده و دارای فرزندان ناتوان [و خردسال] است، پس گردبادی که در آن آتش سوزانی است به آن بوستان برسد و یک پارچه بسوزد؟ [ریا و منت و آزار به همین صورت انفاق را نابود می کند] این گونه خدا آیاتش را برای شما توضیح می دهد تا بیندیشید.

آيا از ميان شما كسى هست كه دوست داشته باشد كه او را بوستانى از خرما و انگور بوده باشد، و جويها در پاى درختانش جارى باشد، و هر گونه ميوه‌اى دهد، و خود پير شده و فرزندانى ناتوان داشته باشد، به ناگاه گرد بادى آتشناك در آن بوستان افتد و بسوزد؟ خدا آيات خود را براى شما اينچنين بيان مى‌كند، باشد كه بينديشيد.

آیا کسی از شما دوست دارد که باغی از درختان خرما و انگور داشته باشد و جویباران از فرودست آن جاری باشد، و هرگونه میوه برایش به بار آورد و [او] پیریش فرارسیده و فرزندانی خرد و ناتوان داشته باشد، [و به ناگاه‌] گردبادی که آتشی دربر دارد، بر آن بزند و [سراپا] بسوزد خداوند بدین گونه آیاتش را برای شما روشن می‌گرداند تا اندیشه کنید

آيا يكى از شما دوست دارد كه او را بوستانى باشد از خرما و انگور، كه جويها از زير آن روان باشد و او را در آن هر گونه ميوه‌اى باشد، و پيرى بدو فرارسد و او را فرزندانى خرد و ناتوان باشند، پس ناگهان گردبادى آتشبار به آن بوستان رسد و بسوزد؟ خدا آيات خود را براى شما اينچنين روشن بيان مى‌كند شايد بينديشيد.

آیا کسی از شما دوست می‌دارد که باغی از درختان خرما و انگور داشته باشد که از زیر درختان آن، جویبارها روان باشد و برای او در آن هرگونه میوه‌ای (از میوه‌های دیگر) باشد، و در حالی که به سنّ پیری رسیده و فرزندانی (کوچک و) ضعیف داشته باشد، (در این هنگام) گردبادی (کوبنده) که در آن آتش (سوزانی) باشد، به باغ برخورد کند و آن را بسوزاند؟! این چنین خداوند آیات خود را برایتان بیان و آشکار می‌سازد، شاید بیندیشید (و با نیروی اندیشه راه حق را بیابید).

آیا یکی از شما دوست دارد که باغی سر در هم از درختان خرما و انگور داشته باشد که از زیر (درختان)شان نهرها روان است (و) برای او در آن (باغ) از هر گونه میوه‌ای (فراهم) است و در حالی که او را پیری در رسیده و فرزندانی خردسال دارد (ناگهان) بادی آتشین با تندی در آن (باغ) بوزد و (باغ یکسره) بسوزد؟ این گونه، خدا نشانه‌ها(ی خود) را برای شما روشن می‌گرداند، شاید شما بیندیشید.

آیا دوست دارد یکی از شما که وی را باغی باشد از نخلستان و تاکستان روان باشد زیر آن جویها و برای او در آن از تمام میوه‌ها باشد و رسیده باشدش پیری و او را فرزندانی بینوا باشند پس برسدش بادی که در آن باشد آتشی پس بسوخته باشد چنین بیان کند خدا برای شما آیتهای خویش را شاید اندیشه کنید

البقرة ٢٦٥	آیه ٢٦٦	البقرة ٢٦٧
سوره : سوره البقرة نزول : ٩ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَوَدُّ»: دوست می‌دارد. «نَخِیلٍ»: خرما. نخلستان. «أَعْنَابٍ»: جمع عِنَب، انگورها. تاکستان. «کِبَر»: پیری. کهنسالی. «إِعْصَارٌ»: گردباد. «نَارٌ»: آتش. منظور باد سموم است. نتیجه: کسانی که بذل و بخشش خود را با ریا و اذیّت و آزار همراه می‌کنند، گردبادِ چنین کردار و رفتاری، خرمن عمر و حاصلِ به ظاهر خیرات آنان را از میان می‌برد، و وقتی در سرای دیگر آماده می‌شوند، می‌بینند که چیزی برایشان نمانده است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ تِلْکَ‌ الْأَمْثَالُ‌ نَضْرِبُهَا... (۰)

تفسیر

• آيات ۲۷۴ - ۲۶۱ ، سوره بقره
• گفتارى پيرامون انفاق
• تعديل ثروت ها، كم كردن فاصله طبقاتى ، ايجاد برادرى بين مسلمين و ... علل و اهداف تاءكيد شديد نسبت به انفاق است
• از بين رفتن انفاق و شيوع ربا در بين مردم بزرگترين عامل فساد اجتماعى كنونى در جهان غرب است
• معناى (كمثل حبت انبتت ) و بررسى امثال قرآنى ديگر نظير آن
• توضيحى در مورد امثال و چگونگى تمثيلات قرآن كريم
• فوائد و آثار اجتماعى ارفاق به قصد تحصيل رضاى خدا
• آثار سوء و مضرات انفاق بدون قصد كسب رضاى خدا
• رد كردن سائل با زبان خوش و گذشت از بدى او، از صدقه و انفاق همراه با منت و آزار بهتر است
• رياكارى در هر عمل مستلزم نداشتن ايمان به خدا و روز جزا در آن عمل است
• معناى ((ابتغاء مرضات الله )) و وجوهى كه در معناى ((تثبيت نفس )) ذكر شده و بيان وجه صحيح در معناى آن
• تشبيه و تمثيل انفاق خالص و انفاق تواءم با من و اذى
• كيفيت مالى كه بايد انفاق بشود
• ترس از فقر بر اثر انفاق اعمال طيب و دلپسند، وسوسه شيطانى است
• خود دارى از انفاق مال طيب باعث كفر به خدا، اتلاف نفوس ، هتك اعتراض ، رواج جنايت و فحشا است
• خلاصه گفتار در تذكراتى كه خداوند در آيه مورد بحث مى دهد
• معناى ((حكمت ))
• نكاتى در باره آيه (و من يوت الحكمه ...)
• چند نكته كه جمله ((و ما للظالمين من انصار)) بر آنها دلالت دارد
• ترك انفاق از گناهان كبيره است و چون حق الناس است كفاره و توبه پذير نيست
• آثار و نتايج انفاق علنى و مزيت و فضيلت انفاق پنهانى
• خداوند خاطر شريف پيامبر (ص ) را تسلى مى دهد
• مؤ منين تا آنجا كه مى توانند تظاهر به فقر نمى نمايند و دست سؤ ال دراز نمى كنند
• نكته التفات از همه مسلمين به شخص پيامبر (ص ) در آيه شريفه
• بحث روايتى (در ذيل آيات انفاق )
• خرج كردن براى زن و فرزند صدقه است و يكى از راههاى خداست
• هر عملى كه مورد رضايت خدا باشد و براى خدا انجام شود فى سبيل الله است و هر نفقه اى در راه خدا صدقه مى باشد
• رواياتى در ارتباط با نزول آيه (يا ايهاالذين آمنو انقو...)
• دو روايت در ارتباط با آيه (الشيطان يعدكم الفقر...)
• معناى حكمت و روايتى در بيان اهميت و منزلت عقل انسان
• بهتر است واجبات ، علنى ، و مستحبات ، پنهانى انجام گيرند
• رواياتى در مورد اينكه آيه : ((الذين ينفقون اموالهم ...)) در باره امير المؤ منين على (ع ) نازل شده است
• آيه شريفه در حق ابى بكر نازل شده است

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - تشبیه انفاق کننده از روى منّت و آزار و ریا، به صاحب بوستانى از خرما و انگور که جویها در پاى درختانش جارى و هر گونه میوه اى دهد و خود پیر شده و فرزندانى ناتوان داشته باشد و ناگهان، گِردبادى آتشزا به آن بوستان افتد و آنرا بسوزاند. (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... و اصابه الکبر ... نار فاحترقت)

۲ - به کارگیرى تمثیل براى بیان حقایق، از سوى خداوند (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة)

۳ - آزار و ریا و منّت، موجب از بین رفتن انفاق مى گردد; به گونه اى که نه مال انفاق شده و نه آثار با برکت آن را بتوان تدارک کرد. (لا تبطلوا صدقاتکم بالمن ... ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... فاحترقت)

۴ - انفاق براى جلب رضایت الهى و ثبات نفس و به دور از منّت و آزار و ریا، داراى نتایج و بهره هاى فراوان (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... فیها من کلّ الثّمرات) انفاق، تشبیه به بوستان شده که هر گاه ریا و آزارى در پى داشته باشد، بسوزد و چنانچه براى رضاى الهى و خالى از ریا و آزار باشد، دربردارنده نتایج و بهره هاى فراوان خواهد بود.

۵ - داستان ابراهیم (ع) و نمرود و قصّه عُزیر و یا اِرمیاى پیامبر و زنده شدن مرغان کوبیده شده و نیز تمامى احکام و مقررات انفاق، از آیات الهى است. (الم تر ... او کالذى مرّ ... فخذ اربعة من الطیر ... مثل الّذین ... کذلک یبیّن اللّه لکم الایات)

۶ - انسان، دوستدار و خواهان بهره مندى از اعمال خِیر خویش و نتایج آن (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة)

۷ - نیاز شدید آدمى به انفاق و اعمال خیر خویش در قیامت (ایودّ احدکم ... و اصابه الکبر و له ذرّیّة ضعفاء) از تشبیه انفاق به بوستانى که صاحب آن در حال پیرى سخت نیازمندِ ثمراتِ کارهاى گذشته خویش است و انطباق آن بر حال آدمى که در قیامت تنها از نتایج اعمال دنیوى مى تواند بهره گیرد، برداشت فوق استفاده مى شود.

۸ - خرما و انگور، داراى ارزش ممتاز در میان دیگر میوه ها و از نمونه هاى بارز فراوانى ثمر* (له جنّة من نخیل و اعناب) از اختصاص به ذکر این دو میوه از میان سایر میوه ها، استفاده شده است.

۹ - نشان دادن عاقبت و فرجام اعمال نیک و بد، از روشهاى قرآن براى تربیت آدمى و ترغیب وى به رعایت احکام و مقرّرات دینى (ایودّ احدکم ... فاحترقت)

۱۰ - تباهى اعمال انجام شده براى غیر خداوند و اندوه فراوان انجام دهنده آن در قیامت (ایودّ احدکم ... فاحترقت) وجه تشبیه بین «اصابه الکبر» و انفاقهاى باطل، ناتوانى جبران گذشته و تأمین آینده است و فرض این معنا در طرف مشبّه هنگام مرگ و قیامت است.

۱۱ - بیان آیات الهى (احکام و معارف دینى) همراه با تمثیل، ابزار و زمینه اى براى اندیشیدن انسان (کذلک یبیّن اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکّرون)

۱۲ - مقام بلندِ متفکّران و ارزش والاى تفکّر (یبیّن اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکّرون) چون تفکّر، به عنوان هدف تبیین آیات الهى بیان شده است، ارزش آن و نیز مقام بلند متفکران به دست مى آید.

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: ۵ آیات خدا و تعقّل ۱۱
• ابراهیم (ع): قصه ابراهیم (ع) ۵
• اذیّت: آثار اذیّت ۱، ۳
• انسان: تمایلات انسان ۶ ; نیازهاى انسان ۷
• انفاق: آثار فردى انفاق ۴ ; آداب انفاق ۴ ; اهمیّت انفاق ۵، ۷ ; پاداش انفاق ۴ ; حبط انفاق ۱، ۳
• انگور: ارزش انگور ۸
• انگیزش: عوامل انگیزش ۹
• تبلیغ: روش تبلیغ ۲
• تربیت: روش تربیت ۹
• تعقّل: ارزش تعقّل ۱۲ ; زمینه تعقّل ۱۱
• تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۹
• خدا: رضاى خدا ۴
• خرما: ارزش خرما ۸
• ریا: آثار ریا ۱، ۳
• عاقلان: فضایل عاقلان ۱۲
• عزیر (ع): قصه عزیر (ع) ۵
• عمل: آثار عمل ۹ ; حبط عمل ۳، ۱۰ ; شرایط صحت عمل ۴
• قرآن: تشبیهات قرآن ۱ ; مثالهاى قرآن ۲
• قیامت: اندوه در قیامت ۱۰
• مثال: نقش مثال ۱۱
• مردگان: احیاى مردگان ۵
• منّت: آثار منّت ۱، ۳
• میوه: ارزش میوه ۸
• نمرود: قصه نمرود ۵
• نیاز: نیاز اخروى ۷