البقرة ٢٤٩: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(افزودن سال نزول) |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
|-|معزی=و هنگامی که سان داد و براند طالوت سپاه را گفت هرآینه خداوند است آزماینده شما به وسیله جویی تا هر کس بنوشد از آن نباشد از من و آن کس که نچشدش از من باشد مگر آنکه با دست خویش کفی از آن برگیرد پس نوشیدند از آن جز کمی از ایشان سپس گاهی که بگذشت از آن او و آنان که ایمان آورده بودند با او گفتند نیست ما را نیرویی امروز برابر جالوت و لشکرش گفتند آنان که می پنداشتند که ایشانند ملاقاتکننده خدا چه بسا گروهی کم پیروز شدند بر گروهی بسیار به اذن خدا و خدا است با شکیبایان | |-|معزی=و هنگامی که سان داد و براند طالوت سپاه را گفت هرآینه خداوند است آزماینده شما به وسیله جویی تا هر کس بنوشد از آن نباشد از من و آن کس که نچشدش از من باشد مگر آنکه با دست خویش کفی از آن برگیرد پس نوشیدند از آن جز کمی از ایشان سپس گاهی که بگذشت از آن او و آنان که ایمان آورده بودند با او گفتند نیست ما را نیرویی امروز برابر جالوت و لشکرش گفتند آنان که می پنداشتند که ایشانند ملاقاتکننده خدا چه بسا گروهی کم پیروز شدند بر گروهی بسیار به اذن خدا و خدا است با شکیبایان | ||
|-|</tabber><br /> | |-|</tabber><br /> | ||
{{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = | {{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = [[نازل شده در سال::22|١٠ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::249|٢٤٩]] | قبلی = البقرة ٢٤٨ | بعدی = البقرة ٢٥٠ | کلمه = [[تعداد کلمات::64|٦٤]] | حرف = }} | ||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«فَصَلَ»: از محلّ اقامت دور کرد. حرکت داد. «نَهَرٍ»: رودخانه. «لَمْ یَطْعَمْهُ»: آن را نچشید و ننوشید. «غُرْفَةً»: مشتی. «جَاوَزَهُ»: از آن عبور کرد. «جَالُوتَ»: اسم مشهورترین پهلوانان دشمن بود. «فِئَةٍ»: گروه. | «فَصَلَ»: از محلّ اقامت دور کرد. حرکت داد. «نَهَرٍ»: رودخانه. «لَمْ یَطْعَمْهُ»: آن را نچشید و ننوشید. «غُرْفَةً»: مشتی. «جَاوَزَهُ»: از آن عبور کرد. «جَالُوتَ»: اسم مشهورترین پهلوانان دشمن بود. «فِئَةٍ»: گروه. |
نسخهٔ ۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۳۲
ترجمه
البقرة ٢٤٨ | آیه ٢٤٩ | البقرة ٢٥٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فَصَلَ»: از محلّ اقامت دور کرد. حرکت داد. «نَهَرٍ»: رودخانه. «لَمْ یَطْعَمْهُ»: آن را نچشید و ننوشید. «غُرْفَةً»: مشتی. «جَاوَزَهُ»: از آن عبور کرد. «جَالُوتَ»: اسم مشهورترین پهلوانان دشمن بود. «فِئَةٍ»: گروه.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۵۲ - ۲۴۴ ، سوره بقره
- بيان اتصال و ارتباط آيات مذكوره و آهنگ كلى آنها
- وجه مقيد ساختن قتال و جهاد به قيد ((فى سبيل الله ))و اشاره به معناى قرض دادن به خدا معيار
- معناى قبض و بسط و وجه اينكه سه صفت از صفات خداوند در اين آيه آمده است
- غلط بنى اسرائيل براى حاكم كه موجب اعتراض آنها به فرماندهى طالوت شد
- عمل به مصالح و قدرت بر اجراى آن ، لوازم و شرائط زمامدار است نه شرافت دودمان و ثروتمندى
- افعال خداى سبحان حكيمانه و داراى مصلحت است و در عين حال باريتعالى محكوم و مقهور مصالح نيست
- گفتارى در معناى ((سكينت )) آرامش روانى در سايه ايمان
- اشاره به پيروى جمعى اندك و با ايمان بر لشگرى گران و بى ايمان ، درد استان طالوت و جالوت
- لشكر طالوت سه طايفه شدند
- استعاره از كنايه اى لطيف در: ((ربنا افرغ علينا صبرا))
- توضيحى درباره دفاع و فطرى بودن آن در ذيل ((لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض ))
- مسئله دفع و غلبه معنايى و عمومى است
- گفته هاى ساير مفسرين در معناى دفع در آيه شريفه
- بحث روايتى (در ذيل آيات گذشته ، مربوط به قرض دادن به خدا، داستان طالوت ، مراد از سكينت ...)
- داستان جالوت و طالوت از زبان مبارك امام باقر (ع )
- برسى و توضيح بعضى جملات روايت قم
- داستان حضرت داود (ع ) و جنگ طالوت و جالوت به نقل از امام صادق (ع )
- روايتى در باره معناى سكينت
- بحث علمى و اجتماعى (بررسى سه اصل تنازع بقا، انتخاب و تبعيت محيط در طبيعت و اجتماع و نظر اسلام در اين مورد)
- اشكال به نظريه متقدمين از سوى دانشمندان متاءخر
- نظريه كلى فلسفى در باره سه اصل مذكور
- سخن بعضى از مفسرين مبنى بر اينكه آيه ((لولا دفع الله ...))و آياتى ديگر به دو اصل تنازع و انتخاب اشاره دارد
- رد آن گفته و توضيح بطلان استشهادات آن مفسر از برخى آيات قرآنى
- بررسى ادعاى ارتباط آيه ((و لولا دفع الله الناس بعظهم ببعض ...)) و دو قائده تنازع در بقا و انتخاب طبيعى
- بحثى در تاريخ و اينكه چرا قرآن به آن اهتمام ورزيده است
- دو عامل مهم همواره در فن تاريخ دخالت كرده و موجب فساد و بى اعتبارى آن گشته اند
- عوامل ديگرى كه در گذشته و در عصر حاضر موجب بدگمانى به تاريخ نقلى شده اند
- امتياز و اعتبار داستان هائى كه در قرآن آمده نسبت به عهدين و كتب تاريخ
نکات آیه
۱ - گُزیدن و بسیج افراد و گروههاى سپاه، از جانب طالوت و خروج آنان با فرماندهى وى، به سوى دشمن (فلمّا فصل طالوت بالجنود)
۲ - اعلام قبلى طالوت به نیروهاى بسیج شده در مورد آزمایش آنان با رودخانه اى خروشان (قال ان اللّه مبتلیکم بِنَهَر)
۳ - آمادگى بنى اسرائیل براى پیکار با دشمنان، پس از پذیرش زمامدارى طالوت، با مشاهده آن صندوق خاص (ان ایة مُلکه ... فلمّا فَصَل طالوت بالجنود) بسیج لشکریانى از بنى اسرائیل، با وجود تردید سابق آنان نسبت به فرماندهى طالوت، دلالت بر جمله اى محذوف دارد; یعنى پس از آمدن تابوت، به فرماندهى طالوت گردن نهادند و آماده نبرد شدند و آنگاه طالوت آنان را بسیج کرد.
۴ - آزمایش فرمانبرى از طالوت و نیروى اراده بنى اسرائیل از جانب خداوند به وسیله نهر* (ان اللّه مبتلیکم بنهر) در آیات سابق، تردید فرمانبرى بنى اسرائیل را در رویارویى با دشمن مطرح کرد (هل عسیتم ... ) بنابراین آزمایش الهى، براى مشخص شدن فرمانبران و نیز میزان فرمانبرى آنان بوده است.
۵ - همراهى جمعیّت انبوهى از بنى اسرائیل با طالوت، در آغاز حرکت وى براى پیکار با متجاوزان (فلمّا فصل طالوت بالجنود) کلمه «جُند» به معناى جمعیّت انبوه و متراکم است. آوردن این کلمه به صورت جمع (جنود) دلالت بر کثرت لشکریانى دارد که با طالوت بسیج شدند.
۶ - طالوت، لشکریان بسیج شده را تا قبل از موفقیّت آنان در آزمایش، به خود نسبت نمى داد. (فلمّا فصل طالوت بالجنود) آنگاه که طالوت، لشکریان را نیازموده بود، از آنان تعبیر به «الجنود» شد، نه «جنوده» یعنى نه آنان را به خود منتسب مى دانست و نه از خود نفى مى کرد. و آنگاه که سخن از آزمایش به میان آمد، نسبت به آنان که در آزمایش موفق مى شوند، گفت: «فانّه منّى».
۷ - لزوم پرهیز از اتّکاى مدیر به نیروهاى تحت مسؤولیت پیش از آزمایش تواناییها و لیاقتهاى آنان (فلمّا فصل طالوت بالجنود) طالوت به عنوان مدیرى لایق (زاده بسطةً فى العلم و الجسم) تا قبل از آزمایش نیروها، آنان را به خود منسوب نکرد.
۸ - ضرورت ارزیابى، آزمایش و میزان اطاعت و استقامت نیروها از جانب فرمانده، پیش از ورود به کارزار (فلمّا فصل ... قال انّ اللّه مبتلیکم بنهر)
۹ - اعلام طالوت به لشکریان، در مورد عدم انتساب آنان به وى و جدایى آنان از او، در صورتى که از نهر بیاشامند. (فمن شرب منه فلیس منّى)
۱۰ - اعلام طالوت به لشکریان، در مورد انتساب آنان به وى، اگر از نوشیدن آب نهر چشم پوشند. (و من لم یطعمه فانّه منّى)
۱۱ - کسانى که فقط یک کف از آب نهر نوشیدند، از لشکر طرد نشدند; گر چه منسوب به طالوت نیز نبودند. (فمن شرب منه فلیس منّى و من لم یطعمه فانّه منّى ألاّ من اغترف غرفةً بیده) کلمه «الاّ» استثناى از «فمن شرب» است; بنابراین لشکر طالوت به سه گروه تقسیم مى شوند: نوشندگان، آنانکه نچشیدند و کسانى که تنها مُشتى از آب برگرفتند. حکم گروه اوّل و دوّم روشن است ; ولى گروه سوّم چون آب را چشیده اند، «منّى» صدق نمى کند و به دلیل اینکه سیراب نشده اند، «لیس منى» نیز صدق نمى کند.
۱۲ - طالوت با آزمایش الهى، برخى سپاهیان خود را تصفیه نمود و از لشکر طرد کرد. (فمن شرب منه فلیس منّى)
۱۳ - آزمایش افراد و طرد نیروهاى غیر کارآمد، وظیفه مدیر توانا (ان اللّه مبتلیکم بنهر فمن شرب منه فلیس منى) طالوت نیروهایش را آزمایش نمود و سپس آنان را که از آزمایش موفق بیرون نیامدند، طرد کرد.
۱۴ - بیشتر لشکریان طالوت على رغم منع وى، از آب نهر نوشیدند و در امتحان الهى موفق نشدند. (فشربوا منه الاّ قلیلا)
۱۵ - عدم تغییر عزم طالوت در پیکار با متجاوزان، على رغم نافرمانى بیشتر لشکریان و طرد آنان از سوى وى (فشربوا منه الاّ قلیلا منهم فلمّا جاوَزَه)
۱۶ - برترى نیروهاى کیفى، در عملیات نظامى بر نیروهاى کمّى (فشربوا منه الاّ قلیلا منهم فلمّا جاوزه هو و الذین امنوا معه) با توجّه به اینکه طالوت پس از امتحان نیروهایش، بیشتر آنان را طرد نمود و با همان عدّه قلیل (نیروهاى کیفى) به پیروزى رسید.
۱۷ - اظهار عجز برخى همراهان طالوت از پیکار با دشمن، پس از عبور از نهر و دیدن سپاه عظیم جالوت (فلمّا جاوزه هو و الّذین امنوا معه قالوا لا طاقة لنا الیوم بجالوت و جنوده)
۱۸ - تنها اقلیّتى که در آزمایش تشنگى موفّق شدند، همراه طالوت از نهر گذشتند. (فشربوا منه الاّ قلیلا منهم فلمّا جاوزه هو و الذین امنوا معه)
۱۹ - جالوت، زمامدار ستمگر عصر بنى اسرائیل پس از حضرت موسى (ع) (لا طاقة لنا الیوم بجالوت)
۲۰ - ترس از هیبت سپاه دشمن، از عوامل ایجاد تردید و سستى اراده در پیکار* (قالوا لا طاقة لنا الیوم بجالوت)
۲۱ - معتقدان به لقاى خداوند (روز رستاخیز) در لشکر طالوت، امیدوارکنندگان دلهاى نگران (قال الّذین یظنّون انّهم ملاقوا اللّه کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرةً)
۲۲ - مؤمنان به روز رستاخیز، معتقد به پایدارى در پیکار با دشمنان خدا، على رغم کمبود نیرو (قال الّذین یظنّون ... غلبت فئة کثیرة)
۲۳ - گمان به لقاءاللّه (روز رستاخیز) موجب پایدارى انسان در پیکار با دشمنان (قال الّذین یظنُون ... غلبت فئة کثیرة) بنابراینکه «یظنّون» به معنى گمان باشد.
۲۴ - عقیده به لقاءاللّه (روز رستاخیز)، از مراتب والاى ایمان (و الّذین امنوا معه قالوا لا طاقة لنا ... قال الّذین یظنّون ... غلبت فئة کثیرة) کسانى که از نهر گذشتند، همگى اهل ایمان بودند; ولى تنها آنانکه اعتقاد به لقاى خدا داشتند، بدون اظهار عجز، آماده مقابله با دشمن شدند; بنابراین ایمان به لقاءاللّه مرتبه اى والا از ایمان است که آدمى را در انجام وظایف الهى پایدارتر مى سازد.
۲۵ - چه بسا جمعیّت اندکى که با پایدارى، به اذن الهى بر انبوه جمعیّتها پیروز شدند. (کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة)
۲۶ - توجّه و باور به امکان پیروزى جمعیّتهاى کیفى - هر چند کم باشند - بر نیروهاى عظیم کمّى، تسکین بخش رزمندگان (کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة) معتقدان به لقاءاللّه (الذین یظنّون ... ) در مقابل عدّه دیگر چنین گفتند: «کم من ... » تا آنان را براى مقابله با دشمن مُهیّا سازند و ترس و دلهره آنان را بزدایند.
۲۷ - معتقدان به لقاى خداوند، پیروزى در جنگ را از جانب خداوند مى دانند. (قال الذین یظنّون ... غلبت فئة کثیرة باذن اللّه)
۲۸ - حاکمیّت اذن الهى، بر تحوّلات اجتماعى (کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة باذن اللّه) پیروزى بر دشمنان و در نتیجه حاکمیّت دین الهى، یک تحول اجتماعى است که تحت اراده و حاکمیّت الهى (باذن اللّه) انجام مى پذیرد.
۲۹ - خداوند، همراه و یاور شکیبایان (و اللّه مع الصّابرین)
۳۰ - پیروزى در پیکار، در گرو استقامت و استوارى است; نه انبوهى لشکر (کم من فئة ... و اللّه مع الصّابرین) جمله «و اللّه ... »، به منزله بیان شرط براى غلبه گروه اندک بر گروه انبوه است.
۳۱ - پیکارگران صابر و استوار، از سوى خداوند مأذون به پیروزى و غلبه بر دشمنانند.* (کم من فئة ... باذن اللّه و اللّه مع الصّابرین) جمله «واللّه مع الصّابرین» مى تواند بیانى باشد براى «باذن اللّه»; یعنى شکیبایان در نبرد، عامل جلب اذن الهى براى پیروزى و غلبه هستند.
۳۲ - ناتوانان از همراهى با طالوت پس از گذشتن از نهر، همانهایى بودند که یک کف، آب نوشیدند. (الاّ من اغترف غرفة بیده ... قالوا لا طاقة لنا) امام باقر (ع) درباره آیه مزبور فرمود: ... قال الذین اغترفوا: «لا طاقة لنا الیوم بجالوت» ... .(۱)
۳۳ - همراهان طالوت تا آخرین مرحله پیکار، همانهایى بودند که حتّى یک کف از آب ننوشیدند. (فشربوا منه الاّ قلیلا ... قال الذین یظنون) امام باقر (ع) درباره آیه مزبور فرمود: ... قال الّذین لم یغترفوا: «کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة باذن اللّه».(۲)
۳۴ - عده اى از یاران طالوت که از آب نهر ننوشیدند، سیصد و سیزده نفر بودند. (فشربوا منه الاّ قلیلا) امام باقر (ع): ... فشربوا منه الاّ ثلاثمأة و ثلاثة عشر رجلا ...(۳).
موضوعات مرتبط
- آمادگى نظامى: ۳
- ارزش: ملاک ارزش ۱۶
- ارزیابى: اهمیّت ارزیابى ۸ ; ملاک ارزیابى ۱۶
- استقامت: آثار استقامت ۲۵، ۳۰، ۳۱ ; عوامل استقامت ۲۳
- اطمینان: عوامل اطمینان ۲۱، ۲۶
- امتحان: امتحان با آب ۲، ۴ ; اقسام امتحان ۴ ; اهمیّت امتحان ۷، ۸، ۱۸ ; فلسفه امتحان ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۳
- ایمان: آثار ایمان ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۶، ۲۷ ; آثار روانى ایمان به آخرت ۲۲ ; ایمان به قیامت ۲۱، ۲۲، ۲۳ ; ایمان به لقاء اللّه ۲۱، ۲۳، ۲۴، ۲۷ ; مراتب ایمان ۲۴
- بنىاسرائیل: امتحان بنىاسرائیل ۲، ۴، ۶، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۸ ; تابوت بنىاسرائیل ۳ ; تاریخ بنىاسرائیل ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۱۹، ۳۲، ۳۳، ۳۴ ; ضعف بنىاسرائیل ۱۷، ۳۲ ; عصیان بنىاسرائیل ۱۱، ۱۴، ۱۵، ۳۲
- ترس: آثار ترس ۲۰ ; ترس ناپسند ۲۰
- جالوت: حکومت جالوت ۱۹ ; رهبرى جالوت ۱۹ ; ظلم جالوت ۱۹
- جامعه: تحولات در جامعه ۲۸
- جنگ: استقامت در جنگ ۲۳، ۳۰ ; عوامل پیروزى در جنگ ۲۶، ۲۷ ; عوامل سستى در جنگ ۲۰ ; فرماندهى در جنگ ۸، ۹، ۱۰
- جهاد: استقامت در جهاد ۲۲ ; جهاد با دشمنان ۳، ۵، ۱۵ ; عوامل پیروزى در جهاد ۲۵، ۳۰ ; عوامل شکست در جهاد ۲۰
- خدا: اذن خدا ۲۵، ۲۸، ۳۱ ; امدادهاى خدا ۲۹ ; حاکمیت خدا ۲۸ ; سنّتهاى خدا ۲۵
- صابران: فضایل صابران ۲۹
- صبر: آثار صبر ۳۱
- طالوت: اطاعت از طالوت ۴، ۵ ; جهاد طالوت ۱۵ ; رهبرى طالوت ۳ ; سپاه طالوت ۶، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۱۸، ۲۱، ۳۲، ۳۳، ۳۴ ; فرماندهى طالوت ۱، ۲
- گزینش: ملاک گزینش ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۳
- مجاهدان: مجاهدان صابر ۳۱