البقرة ٢١٠

هَلْ‌ يَنْظُرُونَ‌ إِلاَّ أَنْ‌ يَأْتِيَهُمُ‌ اللَّهُ‌ فِي‌ ظُلَلٍ‌ مِنَ‌ الْغَمَامِ‌ وَ الْمَلاَئِکَةُ وَ قُضِيَ‌ الْأَمْرُ وَ إِلَى‌ اللَّهِ‌ تُرْجَعُ‌ الْأُمُورُ

ترجمه

آیا (پیروان فرمان شیطان، پس از این همه نشانه‌ها و برنامه‌های روشن) انتظار دارند که خداوند و فرشتگان، در سایه‌هائی از ابرها به سوی آنان بیایند (و دلایل تازه‌ای در اختیارشان بگذارند؟! با اینکه چنین چیزی محال است!) و همه چیز انجام شده، و همه کارها به سوی خدا بازمی‌گردد.

آيا منتظرند كه [عذاب‌] خدا در سايه‌هايى از ابر و فرشتگان به سراغ آنها بيايد و كار يكسره شود؟ و همه كارها به خدا باز گردانده مى‌شود

مگر انتظار آنان غير از اين است كه خدا و فرشتگان، در [زير] سايبانهايى از ابر سپيد به سوى آنان بيايند و كار [داورى‌] يكسره شود؟ و كارها به سوى خدا بازگردانده مى‌شود.

آیا کافران جز این انتظار دارند که خدا با ملائکه در پرده‌های ابر بر آنها در آید و حکم (قهر خدا به کیفر کافران) فرا رسد؟ و کارها همه به سوی خدا باز گردد.

آیا [اهل لغزش و پیروان شیطان] جز این را انتظار دارند که [عذاب] خدا و فرشتگان [مأمور عذاب] در سایبان هایی از ابر به سوی آنان آیند و کار نابودی آنان تمام شود؟ و همه کارها به سوی خدا بازگردانده می شود.

آيا اينان منتظر آن هستند كه خدا با فرشتگان در زير سايبانى از ابر نزدشان بيايد و كار يكسره شود؟ حال آنكه خدا مرجع همه كارهاست.

[گویی‌] جز این انتظار ندارند که خدا و فرشتگان در سایبانهای ابر به دید آنان بیایند، ولی کار [به نحو دیگر] سامان یافته است و سرانجام کارها به خدا باز می‌گردد

آيا اينان جز اين انتظار دارند كه خدا با فرشتگان در سايبانهايى از ابر بديشان آيد- به نشانه عذاب- و كار گزارده شود؟ و همه كارها به خدا بازگردانده مى‌شود.

آیا آنان که راه صلح و آشتی نمی‌پویند و دین اسلام را نمی‌جویند انتظار دارند که خدا و فرشتگان (آشکارا در برابر دیدگانشان ظاهر گردند و) در زیر سایه‌بانهای ابر به سوی ایشان بیایند (و رو در رو با آنان به سخن درآیند؟!). و حال آن که فرمان (بر قطع امید محال ایشان) انجام پذیرفته است (و چنین کاری رخ نمی‌دهد) و همه‌ی کارها به سوی خدا برگشت داده می‌شود.

آیا انتظار و نگرش اینان جز این است که خدا در (زیر) سایبان‌هایی از ابر سویشان بیاید، و فرشتگان هم (بیایند)؛ و کار (داوری) یکسره تمام شد؟ و همه‌ی کارها، فرمان‌ها و چیزها سوی خدا باز می‌گردند.

آیا انتظار دارند جز آنکه بیایدشان خدا در سایبانهائی از ابر و فرشتگان و بگذرد کار و بسوی خدا بازگردانیده شوند کارها

البقرة ٢٠٩	آیه ٢١٠	البقرة ٢١١
سوره : سوره البقرة نزول : ٩ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«هَلْ یَنظُرُونَ»: آیا انتظار می‌کشند؟ استفهام انکاری است و به معنی: انتظار نمی‌کشند. «ظُلَلٍ»: جمع ظُلَّة، سایه‌بانها. «الْغَمَامِ»: ابر. ابر سفید. «قُضِیَ الأَمْرُ»: کار از کار گذشته است. کار انجام و به پایان رسیده است. فرمان خدا بر آن رفته است. این آیه شریفه دو مفهوم عمده دارد: یکی در بالا گذشت (نگا: انعام / . دیگری عبارت است از: اینان چندان انتظاری نمی‌کشند که قیامت فرا می‌رسد و عذاب خدا و فرشتگان عذاب در سایه‌بانهای ابر سفید که نشانه سرعت و نعمت است، ولی برای اینان نقمت است، سر می‌رسند و کار از کار می‌گذرد و همه امور به سوی خدا باز گردانده می‌شود (نگا: زخرف / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ ظَلَّلْنَا عَلَيْکُمُ‌ الْغَمَامَ‌ وَ... (۲) هَلْ‌ يَنْظُرُونَ‌ إِلاَّ أَنْ‌... (۳) وَ يَوْمَ‌ تَشَقَّقُ‌ السَّمَاءُ... (۲) وَ جَاءَ رَبُّکَ‌ وَ الْمَلَکُ‌ صَفّاً... (۱) وَ يَوْمَ‌ تَشَقَّقُ‌ السَّمَاءُ... (۲)

کَلاَّ إِذَا دُکَّتِ‌ الْأَرْضُ‌ دَکّاً... (۰) وَ جِي‌ءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۲۱۰ - ۲۰۸ ، سوره بقره
• هفت آيه كامل كه راه نگهدارى وحدت دينى در جامعه انسانى را بيان مى كند
• معناى (سلم ) كه بدان امر و مراد از (گام هاى شيطان ) كه از آن زنهار داده شده است
• خداوند متصف به صفات اجسام نيست
• توجيهى لطيف تر و دقيق تر از ظواهرى كه افعال حدوثى را به خداوند نسبت مى دهد
• بحث روايتى (پيرامون مراد از آيات ياد شده )
• تفسير آيه : هل تنظرون ...و آيات مشابه آن در روايات ائمه اهل بيت (ع )
• بحث پيرامون رجعت
• مساءله رجعت و رد بر منكرين آن
• روايات ائمه اهل بيت عليهم السلام نسبت به اصل رجعت متواتر است
• عدم تزاحم ميان نشاءه دنيا و نشاءه قيامت و نيز بين عالم برزخ و عالم دنيا
• روز ظهور حضرت مهدى (ع ) و روز رجعت و روز قيامت مراتب مختلف يك حقيقت

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - تسلیم نشدن در برابر اوامر خداوند و پیروى از شیطان، موجب عذاب الهى (ادخلوا فى السّلم کافة ... هل ینظرون الا ان یأتیهم اللّه فى ظلل) «ان یاتیهم اللّه»، کنایه از عذاب الهى است ; به قرینه «إن اللّه عزیز حکیم» در آیه سابق.

۲ - برخى از مردم تا هنگامى که عذاب الهى نازل نشود، تسلیم نمى شوند و ایمان نمى آورند. (هل ینظرون الا ان یاتیهم اللّه فى ظلل من الغمام)

۳ - ابرها، از ابزار نزول عذاب الهى براى متمرّدان (ان یأتیهم اللّه فى ظلل من الغمام)

۴ - عذاب الهى بر متمرّدان، با پوشش رحمت (هل ینظرون الا ان یأتیهم اللّه فى ظلل من الغمام) با توجّه به اینکه ابر، مظهر رحمت خداوند است ; امّا در آیه مزبور، به عنوان وسیله اى براى عذاب الهى معرّفى شده است.

۵ - ملائکه، کارگزاران نزول عذاب الهى (ان یأتیهم اللّه فى ظلل من الغمام و الملئکة)

۶ - برخى از مردم براى تسلیم شدن در برابر خداوند، منتظر آمدن خداوند و ملائکه هستند. (هل ینظرون الاّ ان یأتیهم اللّه فى ظلل من الغمام و الملئکة و قضى الأمر) بنابراینکه جمله «هل ینظرون»، تهدید به عذاب نباشد; بلکه بیان یک واقعیّت - که همان توقّع نابجاى مردم است - باشد.

۷ - تسلیم شدن در برابر خداوند پس از دیدن نشانه هاى عذاب و گذشتن فرصت، بى فایده است. (هل ینظرون الاّ ان یأتیهم ... و قضى الأمر)

۸ - حصول ایمان و تسلیم در قیامت، سودى ندارد.* (و قضى الأمر) بنابراینکه مراد از آمدن عذاب و ملائکه، نزول آنها در قیامت باشد.

۹ - خداوند، آغاز و انجام همه امور (و الى اللّه ترجع الأمور) با توجّه به معنى «رجع» که بازگشت به مبدأ شروع است.

۱۰ - توجّه به بازگشت همه چیز به سوى خداوند، زمینه تسلیم شدن در برابر او و پرهیز از پیروى شیطان (و لا تتبعوا خطوات ... و الى اللّه ترجع الأمور)

۱۱ - تهدید خداوند، نسبت به کسانى که تسلیم فرمانهاى الهى نیستند و از شیطان پیروى مى کنند. (و لا تتبعوا خطوات ... هل ینظرون الا ان یأتیهم ... و الى اللّه ترجع الأمور)

۱۲ - توقّعات نابجاى برخى از مردم (دیدن خدا و ملائکه) (هل ینظرون الا أن یأتیهم)

موضوعات مرتبط

• آفرینش: نظام آفرینش ۹
• اطاعت: اطاعت از شیطان ۱، ۱۱
• ایمان: عوامل ایمان ۲ ; فرصت ایمان ۷، ۸
• تسلیم: ارزش تسلیم ۷ ; زمینه تسلیم ۶، ۱۰ ; عوامل تسلیم ۲
• توقعات بیجا: ۱۲
• خدا: بازگشت به خدا ۱۰ ; تهدیدهاى خدا ۱۱ ; مرجعیت خدا ۹
• رشد: عوامل رشد ۱۰
• شیطان: اعراض از شیطان ۱۰
• عذاب: ابر عذاب ۳ ; ابزار عذاب ۳; موجبات عذاب ۱ ; نزول عذاب ۲، ۳، ۵ ; عذاب با رحمت ۴
• عصیان: کیفر عصیان ۱، ۳، ۴، ۱۱
• علم: رابطه علم و عمل ۱۰
• عمل خیر: زمینه عمل خیر ۱۰
• فرجام امور: ۹
• قیامت: ایمان در قیامت ۸ ; تسلیم در قیامت ۸
• گروههاى اجتماعى: ۲، ۶، ۱۲
• مبدأ امور: ۹
• ملائکه: رسالت ملائکه ۵ ; نزول ملائکه ۶