تفسیر:المیزان جلد۸ بخش۲۴: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۵: خط ۵:


<span id='link177'><span>
<span id='link177'><span>
==عهدشكنى قوم فرعون بعد از برداشته شدن عذاب از آنان ==
==عهدشكنى قوم فرعون، بعد از برداشته شدن عذاب از آنان ==
«'''فَلَمَّا كشفْنَا عَنهُمُ الرِّجْزَ إِلى أَجَلٍ هُم بَلِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنكُثُونَ'''»:
«'''فَلَمَّا كشفْنَا عَنهُمُ الرِّجْزَ إِلى أَجَلٍ هُم بَالِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنكُثُونَ'''»:


كلمه (( نكث (( به معناى عهد شكستن است ، و جمله (( الى اجل هم بالغوه (( متعلق است به جمله (( كشفنا(( ، و از اين دو جمله بر مى آيد عهدهايى كه بين موسى و قوم فرعون مى گذشته موجل به مدت معينى بوده ، مثلا اگر موسى (عليه السلام ) مى گفته كه خداوند اين عذاب را از شما بر مى دارد به شرطى كه ايمان بياوريد و بنى اسرائيل را با من روانه كنيد در آخر اضافه مى كرده كه اگر تا فلان مدت به اين عهد وفا نكرديد عذاب مرتفع نخواهد شد.
كلمه «نكث»، به معناى عهد شكستن است، و جمله «إلى أجل هم بالغوه»، متعلق است به جمله «كشفنا»، و از اين دو جمله بر مى آيد عهدهايى كه بين موسى و قوم فرعون مى گذشته، مؤجل به مدت معينى بوده. مثلا اگر موسى «عليه السلام: مى گفته كه خداوند اين عذاب را از شما بر مى دارد، به شرطى كه ايمان بياوريد و بنى اسرائيل را با من روانه كنيد، در آخر اضافه مى كرده كه اگر تا فلان مدت به اين عهد وفا نكرديد، عذاب مرتفع نخواهد شد.


و همچنين اگر بنى اسرائيل با وى عهد مى بسته اند آنان نيز عهد خود را محدود به مدت معين مى كردند، لذا آيه شريفه مى فرمايد: (( پس از آنكه عذاب برداشته مى شد و آن اجل معين سر مى رسيد عهد خود را كه با موسى بسته بودند، مى شكستند(( .
و همچنين، اگر بنى اسرائيل با وى عهد مى بسته اند، آنان نيز عهد خود را محدود به مدت معين مى كردند. لذا آيه شريفه مى فرمايد: «پس از آن كه عذاب برداشته مى شد و آن اجل معين سر مى رسيد، عهد خود را كه با موسى بسته بودند، مى شكستند».


«'''فَانتَقَمْنَا مِنهُمْ فَأَغْرَقْنَهُمْ فى الْيَمِّ'''»:
«'''فَانتَقَمْنَا مِنهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فى الْيَمِّ'''»:


كلمه (( يم (( در زبان عرب به معناى دريا است ، ما بقى الفاظ آيه معنايش روشن است .
كلمه «يم» در زبان عرب، به معناى دريا است. مابقى الفاظ آيه، معنايش روشن است.


«'''وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُستَضعَفُونَ مَشارِقَ الاَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا...'''»:
«'''وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُستَضعَفُونَ مَشارِقَ الاَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا...'''»:


ظاهرا مراد از (( ارض (( سرزمين شام و فلسطين است ، مويد و يا دليل بر اين معنا جمله بعدى است كه مى فرمايد: (( التى باركنا فيها(( براى اينكه خداوند در قرآن كريمش غير از سرزمين مقدس كه همان نواحى فلسطين است و غير از كعبه هيچ سرزمينى را به بركت ياد نكرده .
ظاهرا مراد از «أرض»، سرزمين شام و فلسطين است. مؤيد و يا دليل بر اين معنا، جمله بعدى است كه مى فرمايد: «التى باركنا فيها». براى اين كه خداوند در قرآن كريمش، غير از سرزمين مقدس، كه همان نواحى فلسطين است و غير از كعبه، هيچ سرزمينى را به بركت ياد نكرده.


معناى آيه اين است كه : ما بنى اسرائيل را كه مردمى ضعيف به شمار مى رفتند قدرت داده و مشارق و مغارب سرزمين مقدس را به ايشان واگذار نموديم . و اگر در اينجا بنى اسرائيل را به مردمى مستضعف وصف كرده براى اين است كه كارهاى عجيب خارق العاده خدا را برساند، و بفهماند چگونه خداوند افتادگان را بلند مى نمايد و كسانى را كه در نظرها خوار مى آيند تقويت نموده و زمين را در تيول آنان قرار مى دهد، چه قدرتى بالاتر از اين ؟
معناى آيه اين است كه: ما بنى اسرائيل را كه مردمى ضعيف به شمار مى رفتند، قدرت داده و مشارق و مغارب سرزمين مقدس را به ايشان واگذار نموديم. و اگر در اين جا، بنى اسرائيل را به مردمى مستضعف وصف كرده، براى اين است كه كارهاى عجيب خارق العاده خدا را برساند، و بفهماند چگونه خداوند، افتادگان را بلند مى نمايد و كسانى را كه در نظرها خوار مى آيند، تقويت نموده و زمين را در تيول آنان قرار مى دهد. چه قدرتى بالاتر از اين؟
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۹۳ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۲۹۳ </center>
اينهم كه فرمود: (( و تمت كلمه ربك الحسنى (( براى اين است كه برساند به ملك و سلطنت رسانيدن بنى اسرائيل و هلاك كردن دشمنان ايشان بر وفق قضاى حتميش بوده ، موسى (عليه السلام ) هم گويا از اين قضا خبرى داشته كه در وعده به بنى اسرائيل گفته است : (( عسى ربكم ان يهلك عدوكم و يستخلفكم فى الارض (( . آيه شريفه (( و نريد ان نمن على الذين استضعفوا فى الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين (( نيز اشاره به همين معنا دارد.
اين هم كه فرمود: «و تمت كلمة ربك الحسنى»، براى اين است كه برساند به مُلك و سلطنت رسانيدن بنى اسرائيل و هلاك كردن دشمنان ايشان، بر وفق قضاى حتمی اش بوده. موسى «عليه السلام» هم، گويا از اين قضا خبرى داشته كه در وعده به بنى اسرائيل گفته است: «عسى ربكم أن يهلك عدوكم و يستخلفكم فى الأرض». آيه شريفه «و نريد أن نمن على الذين استضعفوا فى الأرض و نجعلهم أئمة و نجعلهم الوارثين» نيز، اشاره به همين معنا دارد.


و اما معناى (( تماميت كلمه (( - تمام شدن كلمه ، خارج شدن آن از مرحله قوه و استعداد به مرحله فعليت و وقوع است ، البته ناگفته نگذاريم كه جهت و علت تمام شدن كلمه پروردگار در خصوص داستان بنى اسرائيل صبر ايشان بوده و لذا فرموده : (( بما صبروا(( .
و اما معناى «تماميت كلمه» - تمام شدن كلمه، خارج شدن آن از مرحله قوه و استعداد به مرحله فعليت و وقوع است. البته ناگفته نگذاريم كه جهت و علت تمام شدن كلمه پروردگار در خصوص داستان بنى اسرائيل، صبر ايشان بوده و لذا فرموده: «بما صبروا».


جمله (( و دمرنا ما كان يصنع فرعون ...(( به اين معنا است كه ما آن صنايعى كه قوم فرعون داشته و آن قصرهايى كه افراشته بودند و آن تاكستانهائى كه به وجود آورده و داربست هايى را كه براى موبن ها ساخته بودند از بين برديم .
جمله «و دمرنا ما كان يصنع فرعون...»، به اين معنا است كه ما آن صنايعى كه قوم فرعون داشته و آن قصرهايى كه افراشته بودند و آن تاكستان هائى كه به وجود آورده و داربست هايى را كه براى موبن ها ساخته بودند، از بين برديم.
<span id='link178'><span>
<span id='link178'><span>
==بحث روايتى (درباره مبتلا گشتن فرعونيان به عذابهاى متعدد و عهد شكنى ايشان ) ==
==بحث روايتى (درباره مبتلا گشتن فرعونيان به عذابهاى متعدد و عهد شكنى ايشان ) ==
در مجمع البيان است كه ابن عباس و سعيد بن جبير و قتاده و محمد بن اسحاق بن بشار مطلبى را گفته اند، و على بن ابراهيم هم همان مطلب را به سند خود از ابى جعفر و ابى عبد الله (عليه السلام ) روايت كرده، و آن مطلب كه از مجموع روايات گرفته شده اين است كه :  
در مجمع البيان است كه ابن عباس و سعيد بن جبير و قتاده و محمد بن اسحاق بن بشار مطلبى را گفته اند، و على بن ابراهيم هم همان مطلب را به سند خود از ابى جعفر و ابى عبد الله (عليه السلام ) روايت كرده، و آن مطلب كه از مجموع روايات گرفته شده اين است كه :