يونس ٨٨

وَ قَالَ‌ مُوسَى‌ رَبَّنَا إِنَّکَ‌ آتَيْتَ‌ فِرْعَوْنَ‌ وَ مَلَأَهُ‌ زِينَةً وَ أَمْوَالاً فِي‌ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّوا عَنْ‌ سَبِيلِکَ‌ رَبَّنَا اطْمِسْ‌ عَلَى‌ أَمْوَالِهِمْ‌ وَ اشْدُدْ عَلَى‌ قُلُوبِهِمْ‌ فَلاَ يُؤْمِنُوا حَتَّى‌ يَرَوُا الْعَذَابَ‌ الْأَلِيمَ‌

ترجمه

موسی گفت: «پروردگارا! تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالی (سرشار) در زندگی دنیا داده‌ای، پروردگارا! در نتیجه (بندگانت را) از راه تو گمراه می‌سازند! پروردگارا! اموالشان را نابود کن! و (بجرم گناهانشان،) دلهایشان را سخت و سنگین ساز، به گونه‌ای که ایمان نیاورند تا عذاب دردناک را ببینند!»

|و موسى گفت: پروردگارا! تو فرعون و مهترانش را در زندگى دنيا زينت و مال و منال داده‌اى، پروردگارا، تا [بندگانت را] از راه تو گمراه كنند. پروردگارا! اموالشان را نابود و دل‌هايشان را سخت گردان كه ايمان نياورند تا عذاب دردناك را ببينند

و موسى گفت: «پروردگارا، تو به فرعون و اشرافش در زندگى دنيا زيور و اموال داده‌اى، پروردگارا، تا [خلق را] از راه تو گمراه كنند، پروردگارا، اموالشان را نابود كن و آنان را دل‌سخت گردان كه ايمان نياورند تا عذاب دردناك را ببينند.»

و موسی عرض کرد: بار الها تو به فرعون و فرعونیان در حیات دنیا ملک و اموال و زیورهای بسیار بخشیدی که-پروردگارا-بدین وسیله بندگان را از راه تو گمراه کنند، بار خدایا، اموال آنها را نابود گردان و دلهایشان را سخت بربند که ایمان نیاورند تا هنگامی که عذاب دردناک را مشاهده کنند.

و موسی گفت: پروردگارا! فرعون و اشراف و سرانش را در زندگی دنیا زیور و زینت [بسیار] و اموال [فراوان] داده ای که [نهایتاً مردم را] از راه تو گمراه کنند، پروردگارا! اموالشان را نابود کن و دل هایشان را سخت گردان که ایمان نیاورند تا آنکه عذاب دردناک را ببینند.

موسى گفت: اى پروردگار ما، به فرعون و مهتران قومش در اين جهان زينت و اموال داده‌اى، اى پروردگار ما، تا ديگران را از طريق تو گمراه كنند. اى پروردگار ما، اموالشان را تباه ساز و دلشان را سخت كن. ايمان نمى‌آورند تا آنگاه كه عذاب دردآور را بنگرند.

و موسی گفت پروردگارا تو به فرعون و بزرگان قومش در زندگانی دنیا، زینت و مال و منال بخشیدی، پروردگارا، که سرانجام [مردمان را] از راه تو گمراه دارند، پروردگارا اموالشان را بی‌برکت گردان و دلهایشان را سخت کن که تا زمانی که عذاب الیم را ببینند، ایمان نیاورند

و موسى گفت: پروردگارا، همانا تو به فرعون و مهترانش در زندگى اين جهان زيورها و مالها داده‌اى، پروردگارا، تا [بدان وسيله مردم را] از راه تو گمراه كنند خداوندا، مالهاشان را نابود كن و بر دلهاشان سخت بند نِه كه ايمان نياورند تا عذاب دردناك را ببينند.

(هنگامی که کینه‌توزی کافران و اذیّت و آزار ایشان با موسی به غایت رسید) موسی گفت: پروردگارا! تو به فرعون و فرعونیان در دنیا زینت (و بهجت جهان، یعنی فرزندان و قدرت فراوان و نعمت) و دارائی (سرشار) داده‌ای، و عاقبتِ آن این شده است که (بندگانت را) از راه تو به در می‌برند و گمراهشان می‌کنند. پروردگارا! اموالشان را نابود گردان و بر دلهایشان (بند قسوت را) محکم کن، تا ایمان نیاورند مگر آن گاه که به عذاب دردناک (دوزخ) گرفتار آیند (که آن وقت توبه و پشیمانی دیگر سودی ندارد).

و موسی گفت: «پروردگارمان! تو به فرعون و اشرافش در زندگی دنیا زیوری و اموالی بسیار داده‌ای - پروردگارمان!- تا (دیگران را) از راه تو به بیراهه کشند. پروردگارمان! اموالشان را محو و نابود کن و آنان را سخت‌دل گردان (چنان)که ایمان نیاورند، تا (هنگامی که) آن عذاب دردناک را ببینند.»

و گفت موسی پروردگارا همانا دادی فرعون و کسانش را زیوری و مالهائی در زندگانی دنیا تا گمراه کنند از راهت پروردگارا تباه ساز اموال آنان را و ببند دلهای آنان را که ایمان نیارند تا بنگرند عذاب دردناک را

يونس ٨٧	آیه ٨٨	يونس ٨٩
سوره : سوره يونس نزول : ١١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«زِینَةً»: بهجت. دارائی و فرزندان (نگا: کهف / ، قصص / - ). «لِیُضِلُّوا»: تا عاقبت کارشان بدانجا بکشد که دیگران را گمراه کنند. حرف (لِ)، لام عاقبت است. «إِطْمِسْ»: از میان ببر. بیسود و بی‌اثر کن. «أُشْدُدْ عَلَی قُلُوبِهِمْ»: دریچه سراچه دلهایشان را محکم ببند. بند کیسه دلهایشان را سفت و سخت ببند تا نور و مدد الهی به داخل آنها نرود و قدرت تفکّر و اندیشه از آنان سلب شود.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لَوْ جَاءَتْهُمْ‌ کُلُ‌ آيَةٍ حَتَّى‌... (۳) وَ قَدْ أَضَلُّوا کَثِيراً وَ لاَ تَزِدِ... (۲)

صِرَاطَ الَّذِينَ‌ أَنْعَمْتَ‌... (۱) قَالَ‌ قَدْ أُجِيبَتْ‌ دَعْوَتُکُمَا... (۲) وَ لاَ تَمُدَّنَ‌ عَيْنَيْکَ‌ إِلَى‌ مَا... (۵) وَ قَالَ‌ نُوحٌ‌ رَبِ‌ لاَ تَذَرْ عَلَى‌... (۴) إِنَّکَ‌ إِنْ‌ تَذَرْهُمْ‌ يُضِلُّوا... (۱) فَيَقُولُوا هَلْ‌ نَحْنُ‌ مُنْظَرُونَ‌ (۱) فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا... (۳) وَ إِنْ‌ لَمْ‌ تُؤْمِنُوا لِي‌... (۱) مَا کَانَ‌ لِنَبِيٍ‌ أَنْ‌ يَکُونَ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۹۳ - ۷۵، سوره يونس
• وقايعى از سرگذشت ، پيغمبر اسلام (ص ) و مسلمين ، كه داستان موسى (ع ) به وقايعآن اشاره دارد
• گفتگوى موسى (ع ) با فرعونيان و...
• بيان حقيقت سحر از زبان حضرت موسى (ع )
• مراد از ((ذرية من قومه )) كه به موسى (ع ) ايمان آوردند واقوال مفسرين در اين باره
• ضعيفان بنى اسرائيل با ترس و واهمه از فرعون و اطرافيان توانگر او به موسى (ع )گرويدند اگر مؤ من هستيد و تسليم خدائيد، بر اوتوكل كنيد
• دعاى بنى اسرائيل : ((ربنا لا تجعلنا فتنة للقوم الظالمين )) دعا براى رفع ضعف وذلت از خودشان بوده است
• امر به خانه سازى براى بنى اسرائيل
• ابتداء به اضلال ، بر خداوند محال است ولىاضلال براى مجازات محال نيست و مال و زينت دادن به فرعونيان از اين باب بوده است
• دعاى موسى (ع ) عليه فرعون و فرعونيان پس از ياءس از هدايت آنان
• استجابت نفرين موسى و هارون عليه فرعونيان
• ايمان آوردن فرعون در آستانه هلاكت ، و مردود بودن ايمان و توبه او
• اشاره به رابطه نفس و بدن و بيان اينكه انسانيت انسان به نفس او است و بدن ، مركب وابزار كار نفس ‍ است
• وجوهى كه در معناى : ((ننجيك ببدنك )) گفته شده و بيان اينكه علت انتساب نجات بهبدن فرعون ، اتحاد شديد بين نفس و بدن است
• معناى ((مبواء صدق )) كه در وصف مسكن بنىاسرائيل آمده است و اشاره به مفهومى كه از اضافه اشياء و مفاهيم به كلمه ((صدق ))،استفاده مى شود

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اظهار خضوع و تذلل همراه توسل به ربوبیت خداوند و اعتراف مکرر به آن، از آداب دعاست. (و قال موسى ربنا ... ربنا لیضلوا ... ربنا اطمس)

۲ - فرعون و اطرافیانش، از زندگى اشرافى و زینت هاى خیره کننده و امکانات اقتصادى عظیمى برخوردار بودند. (إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا فى الحیوة الدنیا) نکره بودن «زینة و أموالاً» دلالت بر «تفخیم» و «تعظیم» مى کند و چون فخامت و بزرگى در هر چیزى متناسب با آن چیز مى باشد; در تفخیم زینت، خیره کنندگى و در تفخیم اموال، فراوانى و عظمت آورده شده است.

۳ - ثروتها و زیور آلات فرعون و اطرافیان او، از جانب خداوند و داده او بود. (ربنا إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا فى الحیوة الدنیا)

۴ - کفر، مانع برخوردارى کافران از نعمتهاى فراوان الهى، در دنیا نیست. (ربنا إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا فى الحیوة الدنیا)

۵ - فرعون و اطرافیانش، از ثروت و امکانات عظیم اقتصادى خود در جهت مبارزه با دین خدا و گمراه کردن مردم، استفاده مى کردند. (إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا فى الحیوة الدنیا ربنا لیضلوا عن سبیلک)

۶ - بهره مندى فرعون و اطرافیان او از ثروتهاى خدادادى، مقتضاى ربوبیت الهى بود. (ربنا إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا)

۷ - حضرت موسى(ع)، از فرعون و اطرافیانش براى به کار بستن اموال و زینتهاى فراوان خویش در مسیر گمراهى و فریب مردم، در پیشگاه خداوند به شکوه پرداخت. (و قال موسى ربنا إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا فى الحیوة الدنیا ربنا لیضلوا عن سبیلک)

۸ - ثروت و زینتهاى فراوان دنیوى در دست طاغوت و طاغوتیان، از عوامل گمراهى مردم است. (ربنا إنک ءاتیت فرعون و ملأه زینة و أمولا ... لیضلوا عن سبیلک)

۹ - فقر و تنگدستى، زمینه ساز ترک ایمان و وارد شدن در جبهه کفر است. (ربنا لیضلوا عن سبیلک ربنا اطمس على أمولهم)

۱۰ - موسى (ع) در دعاى خود، نابودى کامل ثروتهاى فرعون و اطرافیانش را از خداوند خواستار گردید. (ربنا اطمس على أمولهم) گاهى «طموس» به چیزى نسبت داده مى شود و از آن فساد، تباهى و نابودى خود آن شىء اراده مى شود; مانند طموس قلب، یعنى فساد و تباهى قلب; طموس طریق، یعنى خراب شدن و از بین رفتن راه و گاهى از آن تباهى آثار و لوازم شىء اراده مى شود; مانند طموس نجم، یعنى زوال نور آن; طموس چشم، یعنى محور نور آن. برداشت فوق مبتنى بر استعمال اول است.

۱۱ - موسى (ع) در دعاى خود، براى جلوگیرى از گمراه شدن مردم، از خداوند درخواست کرد تا جاذبه هاى اموال فرعون و اطرافیانش را (در چشم و دل مردم) دگرگون نماید. (ربنا لیضلوا عن سبیلک ربنا اطمس على أمولهم)

۱۲ - درخواست از خداوند براى نابودى ثروتها و امکاناتى که سد راه خدا مى باشد، امرى پسندیده است. (لیضلوا عن سبیلک ربنا اطمس على أمولهم)

۱۳ - موسى (ع) در دعاى خود، براى اینکه فرعون و اطرافیانش موفق به ایمان نشوند، از خداوند درخواست کرد دلهاى آنان را سخت گردانیده و بر آن مهر بزند. (ربنا ... و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا) «شدت» به معناى صلابت و سخت شدن است و نقیض نرمى مى باشد و چون «اشدد» با «على» استعمال شده در آن معناى «طبع» و «ختم» تضمین و اشراب شده است.

۱۴ - دل، مرکز ایمان و کفر است. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا)

۱۵ - مردمى که خدا بر دل آنان مهر بزند، توفیق ایمان و گرایش به پیامبران، از آنان سلب خواهد شد. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا) «فاء» در جمله «فلا یؤمنوا» فاى سببیه است و دلالت بر سببیت ماقبل براى مابعدش مى کند; یعنى، طبع قلب سبب سلب توفیق ایمان مى شود.

۱۶ - دلْ مهرخوردگان، تنها هنگامى که با عذاب دردناک الهى رویاروى شوند، به خود آمده و ایمان خواهند آورد. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم)

۱۷ - ایمان آوردن کافران، به هنگام رویارویى با عذاب دردناک الهى، بى ثمر بوده و مورد قبول خداوند واقع نخواهد شد. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم)

۱۸ - موسى (ع) از خداوند، خواستار عذاب استیصال براى فرعون و اطرافیانش گردید. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم) برداشت فوق مبتنى بر این است که الف و لام «العذاب» - که براى عهد ذهنى است - اشاره به عذاب دنیوى (استیصال) باشد. در این صورت چنین بر مى آید که حضرت موسى(ع) چون به چگونگى تحقق عذاب استیصال آگاه بود، از خداوند تحقق زمینه پیدایش آن را - که عبارت از سخت شدن دل و مهر شدن آن است - درخواست کرد.

۱۹ - سخت شدن دل و مهر شدن آن، زمینه ساز وقوع عذاب استیصال است. (و اشدد على قلوبهم فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم) برداشت فوق مبتنى بر این است که الف و لام «العذاب» - که براى عهد ذهنى است - اشاره به عذاب دنیوى (استیصال) باشد. در این صورت روشن است که درخواست سخت شدن دل فرعون و اطرافیانش و مهر شدن آن، در واقع درخواست پیدایش زمینه عذاب استیصال بود.

۲۰ - عذاب دردناک جهنم، کیفر کافران است. (فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم) ممکن است الف و لام «العذاب» - که براى عهد ذهنى است - اشاره به عذاب دنیوى (استیصال) باشد و ممکن است اشاره به عذاب برزخى و یا عذاب اخروى باشد. برداشت فوق مبتنى بر احتمال دوم است.

۲۱ - کافران در آستانه مرگ، عذاب دردناک الهى را مشاهده خواهند کرد. (فلایؤمنوا حتى یروا العذاب الألیم) برداشت فوق مبتنى بر این است که الف و لام «العذاب» - که براى عهد ذهنى است - اشاره به عذاب برزخى باشد.

موضوعات مرتبط

• اشراف فرعون: اضلال اشراف فرعون ۵; امکانات مادى اشراف فرعون ۲، ۵; ختم قلب اشراف فرعون ۱۳; سوء استفاده اشراف فرعون ۵; محاربه اشراف فرعون ۵; منشأ ثروت اشراف فرعون ۳، ۶; ویژگیهاى زندگى اشراف فرعون ۲
• اقرار: اقرار به ربوبیت ۱
• ایمان: ایمان بىثمر ۱۷; ایمان هنگام عذاب ۱۷; محرومان از ایمان ۱۵; مرکز ایمان ۱۴
• توسل: توسل به ربوبیت خدا ۱
• توفیق: عوامل سلب توفیق ۱۵
• خدا: آثار ربوبیت خدا ۶; عطایاى خدا ۳
• دعا: آداب دعا ۱; توسل در دعا ۱; خضوع در دعا ۱; دعاى پسندیده ۱۲
• سبیل اللّه: موانع سبیل اللّه ۱۲
• طاغوتیان: آثار ثروت طاغوتیان ۸; امکانات مادى طاغوتیان ۸
• عذاب: آثار عذاب ۱۶; اهل عذاب ۲۰; زمینه عذاب استیصال ۱۹; مراتب عذاب ۱۶، ۱۷، ۲۰، ۲۱
• عمل: عمل پسندیده ۱۲
• فرعون: اضلال فرعون ۵; امکانات مادى فرعون ۲، ۵; ختم قلب فرعون ۱۳; سوء استفاده فرعون ۵; محاربه فرعون ۵; منشأ ثروت فرعون ۳، ۶; ویژگیهاى فرعون ۲
• فقر: آثار فقر ۹
• قلب: آثار ختم قلب ۱۵، ۱۹; ایمان ختم قلب شدگان ۱۶; نقش قلب ۱۴
• کافران: ایمان کافران ۱۷; عذاب کافران ۲۰، ۲۱; کافران در جهنم ۲۰; کافران و نعمتهاى دنیوى ۴; کافران هنگام مرگ ۲۱; کیفر کافران ۲۰; محرومیت کافران ۴
• کفر: آثار کفر ۴; زمینه کفر ۹; مرکز کفر ۱۴
• گمراهى: عوامل گمراهى ۸
• موسى(ع): دعاى موسى(ع) ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۸; شکوه موسى(ع) ۷; قصه موسى(ع) ۱۰، ۱۱; موسى(ع) و اضلال اشراف فرعون ۷; موسى(ع) و اضلال فرعون ۷; موسى(ع) و ثروت اشراف فرعون ۱۰، ۱۱; موسى(ع) و ثروت فرعون ۱۰، ۱۱; موسى(ع) و درخواست عذاب استیصال ۱۸; موسى(ع) و اشراف فرعون ۱۳، ۱۸; موسى(ع) و فرعون ۱۳، ۱۸