آل عمران ٤٠

قَالَ‌ رَبِ‌ أَنَّى‌ يَکُونُ‌ لِي‌ غُلاَمٌ‌ وَ قَدْ بَلَغَنِيَ‌ الْکِبَرُ وَ امْرَأَتِي‌ عَاقِرٌ قَالَ‌ کَذٰلِکَ‌ اللَّهُ‌ يَفْعَلُ‌ مَا يَشَاءُ

ترجمه

او عرض کرد: «پروردگارا! چگونه ممکن است فرزندی برای من باشد، در حالی که پیری به سراغ من آمده، و همسرم نازاست؟!» فرمود: «بدین گونه خداوند هر کاری را بخواهد انجام می‌دهد.»

گفت: پروردگارا! چگونه مرا فرزندى خواهد بود در حالى كه پير شده‌ام و همسرم نازا است؟ [فرشته‌] گفت: اين چنين [است كه‌] خدا هر چه خواهد مى‌كند

گفت: «پروردگارا، چگونه مرا فرزندى خواهد بود؟ در حالى كه پيرىِ من بالا گرفته است و زنم «نازا» است [فرشته‌] گفت: « [كار پروردگار] چنين است. خدا هر چه بخواهد مى‌كند.»

زکریّا عرض کرد: پروردگارا، چگونه مرا پسری تواند بود در حالی که مرا سن پیری رسیده و عیالم عجوزی نازاست؟ گفت: چنین است، خدا هر آنچه بخواهد می‌کند.

گفت: پروردگارا! چگونه برای من پسری خواهد بود، در حالی که پیری به من رسیده و همسرم نازاست؟ خدا فرمود: چنین است [که می گویی، ولی کار خدا مُقیّد به علل و اسباب نیست] خدا هر چه را بخواهد [با مشیّت مطلقه خود] انجام می دهد.

گفت: اى پروردگار من، چگونه مرا پسرى باشد، در حالى كه به پيرى رسيده‌ام و زنم نازاست؟ گفت: بدان سان كه خدا هر چه بخواهد مى كند.

گفت پروردگارا چگونه مرا پسری باشد، حال آنکه پیری‌ام بالا گرفته است و همسرم نازاست، گفت بدین‌سان خداوند هرچه را خواهد به انجام رساند

گفت: پروردگارا، چگونه مرا پسرى باشد، و حال آنكه پيرى به من رسيده، و زنم نازاست؟ گفت: چنين است، خدا آنچه خواهد مى‌كند.

(با رسیدن این مژده، زکریّا متحیّرانه و مضطربانه کیفیّت وقوع این امر خارق‌العاده را جویا شد و) گفت: پروردگارا! چگونه فرزندی مرا خواهد بود، در حالی که پیری به سراغ من آمده است و همسرم نازا است؟ (خداوند توسّط فرشتگان بدو) فرمود: همین طور است، خداوند هر کاری را بخواهد انجام می‌دهد.

گفت: «پروردگارم! کی مرا فرزندی خواهد بود؟ در حالی که همواره مرا پیری در رسیده و زنم نازاست!» (فرشته) گفت: « (کار پروردگار) همین‌گونه (بزرگ و فرزانه) است. خدا هر چه بخواهد انجام می‌دهد.»

گفت پروردگارا چگونه مرا پسری شود و رسیده است مرا پیری و زنم نازا است گفت بدینگونه خدا می‌کند هرچه را خواهد

آل عمران ٣٩	آیه ٤٠	آل عمران ٤١
سوره : سوره آل عمران نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَنَّی»: چگونه؟ «غُلام»: فرزند. «الْکِبَرُ»: پیری. کهنسالی. «عَاقِرٌ»: نازا.

تفسیر

• آيات ۴۱ - ۳۵، سوره آل عمران
  
• معناى سخن مادر مريم : ((نذرت لك ما فى بطنى محررا))
  
• اعتقاد مادر مريم به حمل خود از روى جزم بود
  
• معناى جمله ((و ليس الذكر كالانثى ))
  
• وجه تسميه ((مريم ))
  
• ((قبول حسن )) به معناى تقبل يعنى قبول با رضايت درونى است
  
• معناى ((محراب ))
  
• رزقى كه همواره نزد مريم بوده رزق معمولى و عادى نبوده است
  
• شباهت بسيار بين عيسى و يحيى (على نبينا و آله و عليهما السلام )
  
• عيسى و يحيى در كلام خداوند سبحان
  
• استفهام زكريا در جمله ((انى يكون لى غلام ؟)) بمنظور استبعاد نبوده است
  
• استفهام يحيى نظير سؤ ال حضرت ابراهيم است
  
• در خواست نشانه و علامت كردن زكريا براى چه بوده است ؟
  
• تصرف شيطان در نفوس انبياء (ع ) محال است
  
• طرح يك سؤ ال و پاسخ به آن
  
• سخنى پيرامون الهامات غيبى و خواطر شيطانى
  
• بخشى از تكلم كه مخصوص خداوند است
  
• بحث روايتى (در ذيل آيات مربوط به مادر مريم و زكريا و...)
  
• سخنان بعضى از مفسرين در انكار اين روايات و پاسخ به او
  
• بحث روايتى (راجع به الهامات و خواطر)
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اظهار تعجب زکریا از اینکه در سن پیرى همسر نازایش براى او پسرى آرد. (قال ربّ انّى یکون لى غلام و قد بلغنى الکبر و امراتى عاقر)

۲ - ملاحظه عوامل طبیعى، عامل یأس زکریا از اعطاى فرزند به او (قال ربّ انّى یکون لى غلام و قد بلغنى الکبر و امراتى عاقر)

۳ - درخواست آگاهى زکریا از خداوند، نسبت به چگونگى اعطاى فرزند به او (ربّ انّى یکون لى غلام)

۴ - ادب زکریا در مقام تکلّم با خداوند (و قد بلغنى الکبر) جمله «و قد بلغنى الکبر»، کنایه از ناتوانى بر آمیزش جنسى است.

۵ - لزوم رعایت ادب در گفتار با خداوند (و قد بلغنى الکبر)

۶ - دانش و علم انبیا، محدود است. (انّى یکون لى غلام)

۷ - سخن گفتن با خداوند، نیاز به واسطه ندارد. (فنادته الملائکة ... قال ربّ) با اینکه ملائکه براى زکریا (ع) پیام آوردند; ولى آن حضرت، خود با خداوند صحبت کرد و به ملائکه نفرمود که از جانب من به خداوند بگویید.

۸ - تحقق امور خارق العاده در نظام آفرینش، متّکى به مشیّت خداست. (انّى یکون لى غلام ... قال کذلک اللّه یفعل ما یشاء)

۹ - مشیّت الهى حاکم بر قوانین طبیعى (کذلک اللّه یفعل ما یشاء)

۱۰ - خداوند در افعال خویش، نیازمند اسباب و عوامل طبیعى نیست. (کذلک اللّه یفعل ما یشاء) پس از اظهار زکریا به عدم کارایى وسایط مادى، خداوند مى فرماید: کذلک اللّه یفعل ما یشاء; یعنى فعل خدا وابسته به اسباب طبیعى نیست.

۱۱ - علل طبیعى، علّت منحصر در حوادث عالم نیست. (کذلک اللّه یفعل ما یشاء)

۱۲ - اعتقاد به مشیّت مطلق خداوند، تنها توجیه تحقّق امور خارق العاده (کذلک اللّه یفعل ما یشاء) خداوند در پاسخ زکریا، تنها مشیّت و قدرت مطلق خویش (یفعل ما یشاء) را مطرح مى کند.

۱۳ - خداوند آنچه را بخواهد، انجام مى دهد. (اللّه یفعل ما یشاء)

۱۴ - آفرینش حضرت یحیى (ع)، همراه با اعجاز (انّ اللّه یبشرک بیحیى ... کذلک اللّه یفعل ما یشاء)

۱۵ - عوامل و اسباب مادى، حجابى براى شناخت نفوذ مشیّت مطلق الهى* (انّى یکون لى غلام ... کذلک اللّه یفعل ما یشاء) چون خداوند امور هستى را معمولاً از راه عوامل طبیعى انجام مى دهد، این پندار حاصل مى شود که مشیّت الهى تنها از این راه عملى است; به نظر مى رسد «اللّه یفعل ما یشاء» پس از «قد بلغنى الکبر»، اشاره به این معنا باشد که چرا همه امور را وابسته به عوامل طبیعى مى دانید، در حالى که مشیّت خداوند، مطلق است.

موضوعات مرتبط

• اسباب طبیعى: ۱۰، ۱۵ نقش اسباب طبیعى ۱۱
• انبیا: علم انبیا ۶
• جهان بینى: ۸، ۹
• خدا: افعال خدا ۱۰، ۱۳ ; مشیّت خدا ۸، ۹، ۱۲، ۱۳، ۱۵
• زایمان: زایمان در پیرى ۱
• زکریا (ع): ادب زکریا (ع) ۴ ; تعجب زکریا (ع) ۱ ; دعاى زکریا (ع) ۳ ; یأس زکریا (ع) ۲
• سخن: آداب سخن ۴، ۵
• شناخت: موانع شناخت ۱۵
• علّت و معلول: ۹
• معجزه: منشأ معجزه ۸، ۱۲
• مناجات: مناجات با خدا ۴، ۵، ۷
• یأس: عوامل یأس ۲
• یحیى (ع): معجزه یحیى (ع) ۱۴