الأعلى ١

سَبِّحِ‌ اسْمَ‌ رَبِّکَ‌ الْأَعْلَى‌

ترجمه

منزّه شمار نام پروردگار بلندمرتبه‌ات را!

نام پروردگار والايت را به پاكى بستاى

نام پروردگار والاى خود را به پاكى بستاى:

(ای رسول ما) نام خدای خود را که برتر و بالاتر (از همه موجودات) است به پاکی یاد کن.

نام پروردگار برتر و بلند مرتبه ات را [از هرچه رنگ شرک خفی و جلی دارد] منزّه و پاک بدار.

نام پروردگار بزرگ خويش را به پاكى ياد كن:

به نام پروردگارت که بلندمرتبه است، تسبیح گوی‌

نام پروردگار والاترت را- كه برتر از همه چيزهاست- به پاكى بستاى.

تسبیح و تقدیس کن پروردگار والا مقام خود را.

نام پروردگار -والاترین‌- خود را به پاکی بستای.

تسبیح گوی نام پروردگار خویش را آن برتر

سوره الأعلى	آیه ١	الأعلى ٢
سوره : سوره الأعلى نزول : ١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«سَبِّحْ»: منزّه‌دار. به پاکی یاد کن. تسبیح و تقدیس نما. «إسْمَ»: نام. مراد صفاتی است که با آن ما خدا را می‌شناسیم (نگا: جزء عمّ ترجانی‌زاده). ذات. یعنی ذات مقدّس او را از هر فعل و صفتی که لایق مقام و عظمتش نباشد، پاک و منزّه بداریم و از خیال و قیاس و گمان و وهم دورتر و برتر بدانیم (نگا: واقعه / و ، حاقّه / ). «الأعْلَی»: بسیار والامقام. بسیار بلند مرتبه.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَسَبِّحْ‌ بِاسْمِ‌ رَبِّکَ‌... (۳) فَسَبِّحْ‌ بِاسْمِ‌ رَبِّکَ‌... (۳)

وَ الَّذِينَ‌ يُؤْمِنُونَ‌ بِمَا... (۰) حَافِظُوا عَلَى‌ الصَّلَوَاتِ‌ وَ... (۰) إِنَّا کُلَ‌ شَيْ‌ءٍ خَلَقْنَاهُ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۹، سوره اعلى
• مضمون كلمه سوره مباركه اعلى
• توضيح معناى اينكه فرود: ((سبّح اسم ربّك - نام پروردگارت را تنزيه كن ))
• اقوال مختلف در اين باره
• مظاهر تدبير الهى : خلقت ، تسويه ، تقدير، هدايت ، و...
• معناى ((اقراء)) در ((سنقرئك فلا تنسى )) و مفاد استثناء ((الّا ماشاء اللّه ))
• آسوده خاطر نموده پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله از چيست تلقى وحى الهى و حفظ آن
• معناى اينكه خطاب به پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمود: ((و نيسّرك لليسرى تورا براى يسرى آسان مى كنيم )) و نكته اى كه اين تعبير متضمّن است
• سودمند واقع شدن شرط اساسى تذكره و اشاره به گفتار مفسرين درباره شرط مذكور
• معناى اينكه شقىّ دوزخى در آتش نه مى ميرد و نه زنده مى شود،
• مراد از تزّكى در: ((قد افلح من تزكّى ))
• (رواياتى در ذيلآيات : ((سبّح اسم ربك الاعلى ))، ((سنقرئك فلاتنسى ))، ((قذ افلح من تزّكى )) ودرباره صحف اولى )
• روايتى درباره عدد انبياء الهى و كتب و صحيفه هاى آنها

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - تسبیح خداوند و دور نگه داشتن نام هاى او از اوصاف ناروا، وظیفه اى الهى برعهده پیامبر(ص) (سبّح)

۲ - خداوند، از هر عیب و نقصى مبرّا است. (سبّح اسم ربّک) لزوم منزّه قرار دادن نام، بیانگر منزّه بودن صاحب نام است.

۳ - اعتراف به پاک بودن خداوند از هر عیب و نقصى، وظیفه اى الهى بر عهده همه انسان ها است. (سبّح اسم ربّک) خطاب «سبّح»، ممکن است ویژه پیامبر(ص) نباشد; گرچه روى سخن با آن حضرت است; زیرا مفاد آیات قرآن بدون توجه به آیه هاى قبل و بعد نیز مراد بوده و در محتواى عام خود قابل تمسک هستند.

۴ - نام خداوند، هرگز نباید با اثبات صفات ناشایست و سلب صفات بایسته، همراه شود. (سبّح اسم ربّک) تسبیح و تقدیس و تنزیه به یک معنا است (مصباح). مراد از تسبیح نام خداوند، پاک و دور از عیب معرفى کردن آن است که مستلزم چند چیز است: ۱. همراه نساختن نام خداوند با وصفى ناشایست; ۲. حمل نکردن نام او بر معنایى نادرست; ۳. سلب نکردن صفات نیکو از آن; ۴. به کار نبردن نام هاى اختصاصى خداوند براى غیر او; ۵. پرهیز از بى احترامى به نام هاى او. برداشت یاد شده به برخى از امور یاد شده نظر دارد.

۵ - لزوم پرهیز از حمل نام هاى خداوند، بر معنایى که زیبنده او نیست. (سبّح اسم ربّک)

۶ - لزوم پرهیز از هرگونه جسارت و بى احترامى، به نام هاى خداوند (سبّح اسم ربّک)

۷ - نام هاى اختصاصى خداوند، نباید بر غیر او نهاده شود. (سبّح اسم ربّک الأعلى) پاکیزه نگه داشتن نام خداوند، معنایى عام است و شامل نکته یاد شده نیز مى باشد.

۸ - هر نام که بر ربوبیت دلالت کند، ویژه خداوند است و بر غیر او روا نیست. (سبّح اسم ربّک)

۹ - باور به ربوبیت خداوند، زمینه ساز پرهیز از همراه ساختن نام او با هرگونه وصف ناشایست. (سبّح اسم ربّک)

۱۰ - تسبیح پیامبر(ص)، مایه رشد و تعالى او است. (ربّک)

۱۱ - خداوند، داراى برترین مقام ها و کامل ترین ویژگى ها است. (ربّک الأعلى) وصف «الأعلى» - به قرینه آیه بعد - به «ربّک» ارتباط دارد; نه «اسم ربّک».

۱۲ - اختصاص والاترین مقام ها به خداوند، دلیل لزوم تنزیه نام او از هر عیب و نقص است. (سبّح اسم ربّک الأعلى) وصف «الأعلى»، در مقام تعلیل براى «سبّح» است.

۱۳ - ملاک شایستگى اسامى و اوصاف براى خداوند، دلالت آنها بر بى عیب بودن خداوند و سازگارى شان با مقام والاى او است. (سبّح اسم ربّک الأعلى)

۱۴ - خداوند، داراى نام هایى منزّه از دلالت بر کمترین عیب و سازگار با مقام والاى او است. (سبّح اسم ربّک الأعلى)

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: اعلى ۱۱
• اقرار: اقرار به تنزیه خدا ۳
• انسان: تکلیف انسان ها ۳
• ایمان: آثار ایمان ۹; ایمان به ربوبیت خدا ۹
• تسبیح: تسبیح خدا ۱
• خدا: آداب تفسیر نام خدا ۵; اختصاصات خدا ۷، ۸، ۱۱، ۱۲; اعراض از بى احترامى به خدا ۶; اهمیت نام خدا ۶; تنزیه خدا ۲، ۱۴; تنزیه نام خدا ۱، ۴، ۵; توقیفیت نام خدا ۷، ۱۴; خدا و صفات ناپسند ۱، ۴; خدا و عیب ۲، ۳، ۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴; خدا و نقص ۲، ۳; دلایل تنزیه خدا ۱۲، ۱۳; ربوبیت خدا ۸; زمینه تنزیه نام خدا ۹; کمال خدا ۱۱، ۱۲; مقامات خدا ۱۱، ۱۲; ملاک صفات خدا ۱۳; ملاک نامهاى خدا ۱۳; نام خدا ۸
• ذکر: آداب ذکر نام خدا ۴; تعظیم ذکر نام خدا ۴
• محمد(ص): تسبیح محمد(ص) ۱۰; تکلیف محمد(ص) ۱; عوامل تکامل محمد(ص) ۱۰