المؤمنون ٧٦

وَ لَقَدْ أَخَذْنَاهُمْ‌ بِالْعَذَابِ‌ فَمَا اسْتَکَانُوا لِرَبِّهِمْ‌ وَ مَا يَتَضَرَّعُونَ‌

ترجمه

ما آنها را به عذاب و بلا گرفتار ساختیم (تا بیدار شوند)، امّا آنان نه در برابر پروردگارشان تواضع کردند، و نه به درگاهش تضرّع می‌کنند!

|و به راستى ايشان را گرفتار عذاب كرديم [تا بيدار شوند]، ولى در مقابل پروردگارشان، نه فروتنى كردند، و نه تضرّع مى‌كردند

و به راستى ايشان را به عذاب گرفتار كرديم و[لى‌] نسبت به پروردگارشان فروتنى نكردند و به زارى درنيامدند.

و همانا ما آنها را به عذاب سخت گرفتار کردیم و باز آن کافران به تضرع و توبه و ناله رو به درگاه خدای خود نیاوردند.

همانا ما آنان را به بلاها و آسیب ها [ی دنیایی] گرفتیم، ولی نه برای پروردگارشان فروتنی کردند و نه به پیشگاهش زاری می کنند،

به عذاب گرفتارشان كرديم. پس در مقابل پروردگارشان نه فروتنى كردند و نه تضرع.

و به راستی آنان را با عذاب فرو گرفتیم، و در برابر پروردگارشان خاکساری و زاری نکردند

و هر آينه به عذاب بگرفتيمشان، اما پروردگارشان را فروتنى نكردند و زارى ننمودند

(اگر هم از طریق رحمت و نعمت بیدار نشدند) ما ایشان را به عذاب (مصائب و شدائدی همچون قحط و فقر) گرفتار می‌سازیم، امّا آنان در برابر پروردگارشان نه سر فرود می‌آورند و کرنش می‌برند، و نه تضرّع و زاری می‌کنند. (لذا حوادث دردناک هم ایشان را از مرکب غرور و سرکشی و خودکامگی پائین نمی‌آورد و در برابر جلال حق تسلیم و خاشع نمی‌گرداند).

و بی‌گمان ایشان را بی‌چون به عذاب گرفتار کردیم. پس نسبت به پروردگارشان فروتنی نکردند و همی زاری (و خاکساری) نمی‌کنند.

و همانا گرفتیمشان به عذاب پس فروتن نشدند برای پروردگار خویش و نه زاری کنند

المؤمنون ٧٥	آیه ٧٦	المؤمنون ٧٧
سوره : سوره المؤمنون نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَا اسْتَکانُوا»: از ماده (کون) یعنی: حال به حال نشدند و دگرگون نگشتند (نگا: المصحف المیسّر). از ماده (کین) یعنی: خواری و کوچکی ننمودند و خشوع و خضوع نکردند (نگا: آل‌عمران / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَلَوْ لاَ إِذْ جَاءَهُمْ‌ بَأْسُنَا... (۱)

تفسیر

• آيات ۵۵ - ۷۷، سوره مؤ منون
• تاءخير در عذاب كافران و بهره مند ساختن آنان به مال و فرزندان براى املاء و استدراج آنان است نه براى خيرخواهى .
• شرح صفات مؤ منين
• ((خيرات )) در جمله : ((اولئك يسارعون فى الخيرات ...))اعمال صالحه ناشى از اعتقاد حق است .
• بيان اينكه در دين خدا تكليف حرجى نه در اعتقاد و نه درعمل وجود ندارد (لا يكلف الله نفسا الا وسعها)
• فايده وجود نامه اعمال و جواب به شبهه اى كه فخر رازى در اين باره ذكر كرده است .
• اعمال بد مانع از انجام اعمال صالحه است .
• رد عذرهايى كه مشركين براى قبول رسالت پيامبر صلى اللّه عليه و آله آوردند.
• معنائى كه آيه (ولو اتبع الحق اهدائهم لفسدت السموات و الارض ) بيانگر آن است .
• وجه اينكه از قرآن كريم به ((ذكر)) تعبير شده است .
• اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند.
• بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم وجلة )) و معناى استكانت و تضرع و...)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - بلاها و گرفتارى هاى دنیوى، بر اساس مشیت خدا و در جهت تنبه و هدایت غافلان و منحرفان (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم) «أخذ» (مصدر «أخذنا») به معناى گرفتن ( گرفتار ساختن)است. «إستکانة» (مصدر «استکانوا») به معناى فروتنى و «تضرع» (مصدر «یتضرعون») به معناى نالیدن و زارى کردن است.

۲ - بلاهاى دنیوى، زداینده خوى استکبار و دمنده روح خضوع و فروتنى در انسان ها نسبت به پروردگار (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم)

۳ - روى آورى به درگاه خداوند و تضرع و زارى در پیشگاه او، از اهداف الهى در مبتلا کردن مردم به بلاها و مصیبت ها (و لقد أخذنهم بالعذاب ... و ما یتضرّعون)

۴ - خدا، پروردگار انسان ها (فما استکانوا لربّهم)

۵ - بلاهاى دنیوى جلوه ربوبیت خداوند (فما استکانوا لربّهم)

۶ - عدم تنبه کافران مکه، از بلاهاى هشدار دهنده الهى (مثل قحطى و خشکسالى) (و لقد أخذنهم بالعذاب فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون)

۷ - خداوند، خواهان خضوع و تضرع انسان ها به درگاه او (فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون)

۸ - «عن محمدبن مسلم قال: سألت أباجعفر(ع) عن قوله اللّه عزّوجلّ «فما استکانوا لربّهم و ما یتضرّعون» فقال: الإستکانة هو الخضوع والتضرع هو رفع الیدین و التضرع بهما; محمد بن مسلم گوید: از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند - عزّوجلّ - «فما استکانوا لربّهم و ما تضرّعون» سؤال کردم؟ پس حضرت فرمود: مراد از «استکانة» خضوع و خشوع است و مراد از «تضرع»، بالا بردن دست ها و تضرع با آنها است». ۱- کافى، ج ۲، ص ۴۸۰، ح ۲ و ۶; نورالثقلین، ج ۳، ص ۵۴۹- ، ح ۱۰۱ و ۱۰۲.

موضوعات مرتبط

• انسان: مربى انسان ها ۴
• بلایاى طبیعى: آثار بلایاى طبیعى ۲; فلسفه بلایاى طبیعى ۱، ۳; نقش بلایاى طبیعى ۵
• تضرع: دعوت به تضرع ۷; زمینه تضرع ۳
• تکبر: موانع تکبر ۲
• توبه: زمینه توبه ۳
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۴
• خدا: آثار مشیت خدا ۱; تضرع در برابر خدا ۸; خضوع بر خدا۸; دعوتهاى خدا ۷; ربوبیت خدا ۴; زمینه خضوع بر خدا ۲; نشانه هاى ربوبیت خدا ۵
• خضوع: دعوت به خضوع ۷
• غافلان : زمینه هدایت غافلان ۱
• کافران مکه: هدایت ناپذیرى کافران مکه ۶
• گمراهان: زمینه هدایت گمراهان ۱
• مشکلات: منشأ مشکلات ۱
• مصایب: فلسفه مصایب دنیوى ۳
• مکه: قحطى در مکه ۶