طه ١٢١

فَأَکَلاَ مِنْهَا فَبَدَتْ‌ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَ طَفِقَا يَخْصِفَانِ‌ عَلَيْهِمَا مِنْ‌ وَرَقِ‌ الْجَنَّةِ وَ عَصَى‌ آدَمُ‌ رَبَّهُ‌ فَغَوَى‌

ترجمه

سرانجام هر دو از آن خوردند، (و لباس بهشتیشان فرو ریخت،) و عورتشان آشکار گشت و برای پوشاندن خود، از برگهای (درختان) بهشتی جامه دوختند! (آری) آدم پروردگارش را نافرمانی کرد، و از پاداش او محروم شد!

آن‌گاه از آن درخت خوردند و برهنگى آنان برايشان نمايان شد و چسبانيدن برگ‌هاى بهشت را بر خود آغاز كردند، و [اين گونه‌] آدم پروردگار خود را عصيان كرد و بيراهه رفت

آنگاه از آن [درخت ممنوع‌] خوردند و برهنگى آنان برايشان نمايان شد و شروع كردند به چسبانيدن برگهاى بهشت بر خود. و [اين گونه‌] آدم به پروردگار خود عصيان ورزيد و بيراهه رفت.

پس آدم و حوّا (فریب خوردند و) از آن درخت تناول کردند، بدین جهت (لباسهای بهشتی از تنشان دور و عیوب و) عورت آنها در نظرشان پدیدار شد و شروع کردند به ساتری از برگ درختان بهشت خود را پوشاندن. و آدم نافرمانی خدای کرد و گمراه شد.

پس هر دو [به سبب وسوسه شیطان] از میوه آن [درخت] خوردند، در نتیجه شرمگاهشان بر آنان پدیدار شد و شروع به چسباندن برگ های درختان بهشت بر [شرمگاه] خود کردند. و آدم پروردگارش را نافرمانی کرد و [از رسیدن به آنچه شیطان به او القا کرده بود] ناکام ماند.

از آن درخت خوردند و شرمگاهشان در نظرشان پديدار شد. و همچنان برگ درختان بهشت بر آنها مى‌چسبانيدند. آدم در پروردگار خويش عاصى شد و راه گم كرد.

آنگاه از آن [میوه ممنوعه‌] خوردند و عورتهایشان بر آنان آشکار شد و بر آنها از برگ [درختان‌] بهشتی می‌چسباندند [تا پوشیده شود] و بدین‌سان آدم از امر پروردگارش سرپیچی کرد و گمراه شد

پس، از آن درخت خوردند و شرمگاهشان بر آنها نمودار شد، و شروع كردند از برگ [درختان‌] بهشت بر خود چسباندن،- شرمگاه خود را مى‌پوشاندند- و آدم پروردگار خويش را نافرمانى نمود پس راه راست را گم كرد.

سرانجام هر دو نفر از آن خوردند (و جامه‌های بهشتی از بدنشان فرو ریخت) و شرمگاهشان برایشان نمایان شد (که تا آن زمان از ایشان پنهان بود) و شروع کردند به این که برگهای درختان بهشت را بر خود بپیچند و بچسبانند. بدین نحو آدم از فرمان پروردگارش سرپیچی کرد و گمراه شد (و این واقعه پیش از نبوّت او بود).

پس از آن (درخت ممنوع) خوردند. در نتیجه عورت‌هاشان برایشان نمایان شد و شروع کردند به چسباندن برگ‌های بهشتی بر خودشان. و (این گونه) آدم پروردگارش را عصیان کرد، پس گمراه شد.

پس خوردند از آن پس نمودار شد برای ایشان عورتهای ایشان و آغاز کردند گرد آوردند بر خود از برگهای بهشت و نافرمانی کرد آدم پروردگار خویش را پس زیانکار شد

طه ١٢٠	آیه ١٢١	طه ١٢٢
سوره : سوره طه نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا»: (نگا: اعراف / و و ). «غَوی»: گمراه شد. زندگیش تباه شد.

تفسیر

• آيات ۱۱۵ - ۱۲۶ سوره طه
• تمثيل حال نوع آدمى بر حسب طبع زمينى و زندگى مادى اش در داستان آدم (عليه السلام ) و هبوط او
• علت دشمنى ابليس با آدم و همسرش و معناى كلمه ((فتشقى (( در آيه شريفه
• وجه مفرد آوردن آن در آيه : ((فقلنا يا آدم ...((
• وسوسه شيطان حضرت آدم را به چيزى كه عمر جاودان و سلطنت دائم مى بخشد
• بيان عدم منافات آيه (وعطى آدم ربه ) با عصمت انبياء
• معناى قول خداوند درباره آدم (ع ): (فتاب عليه و هدى ) و دلالت آن بر عصمت در امر دنيا ودين آدم (ع )
• توضيحى در مورد اينكه روى گردانان از ياد خدا داراى زندگى تنگ (معيشت ضنك ) هستند
• بررسى گفتار بعضى مفسرين در معناى ((معيشت ضنك ((
• مقصود از نابينا محشور نمودن معرضان از ياد خدا
• پاسخ خداوند: چون آيات ما را در دنيا فراموش كردى ، امروز فراموشت مى كنم !
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيه : ((و لقد عهدنا الى آدم ...(( و برخى ديگر از آيات گذشته )
• استناد ابن عباس در گفتگويش با عمر به ((و لم نجد له عزما(( وحمل آن بر عزم بر معصيت
• روايت خواستگارى اميرالمؤ منين (ع ) از دختر ابوجهل در زمان حيات فاطمه (س ) قطعا جعلىاست !
• روايتى از امام باقر در ذيل (و لقد عهدنا الى آدم ...) كه مى گويد عهد گرفته شدهدرباره درباره محمد(ص ) و اهل بيت علهم السلام بوده است
• روايت فوق بيان باطنى قرآن است نه تفسير قرآن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - آدم و حوا(ع)، با وسوسه شیطان از درخت ممنوع شده تناول کردند. (فوسوس إلیه الشیطن ... فأکلا منها )

۲ - حوا در ماجراى تناول از درخت ممنوع، موافق تصمیمات شوهرش آدم، عمل مى کرد. (فوسوس إلیه الشیطن ... فأکلا منها ) اقدام آدم به خوردن از درخت ممنوع، تحت تأثیر وسوسه هاى شیطان بود، ولى حوا چنین نبود(فوسوس إلیه الشیطان). ممکن است اقدام حوا، ناش از ان باشد که او در برابر عملکرد آدم تأثیرپذیر بوده است.

۳ - تمایل آدم(ع) و طمع وى در مورد خلود و جاودانگى و ملک بى زوال، او و همسرش را به تناول از درخت ممنوع شده واداشت. (هل أدلّک على شجرة الخلد ... فأکلا منها )

۴ - آدم و حوا(ع)، على رغم هشدار شدید خداوند به دشمنى شیطان با آنان، تحت تأثیر سخنان او قرار گرفتند. (إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک ... فأکلا منها )

۵ - تأثیرپذیرى آدم از وسوسه شیطان و تناول از درخت ممنوع، نمودى از فراموش کارى آدم از عهد الهى بود. (و لقد عهدنا ... فنسى ... فأکلا منها ) بیان داستان آدم و حوا، و خوردن از درخت ممنوع و پى آمدهاى آن، جملگى در توضیح نخستین آیه این مجموعه و بیان فراموش کارى آدم(ع) در مورد عهد الهى و نبودن عزم جدى در او است.

۶ - توجه به عهدها و فرمان هاى الهى و به یاد داشتن همواره آن، حفاظت کننده آدمى از گرفتار شدن در دام وسوسه هاى شیطانى است. (و لقد عهدنا ... فنسى ... فأکلا منها )

۷ - انسان، موجودى اغواپذیر است. (فوسوس ... فأکلا منها )

۸ - عورت و شرمگاه آدم و حوا، پیش از تناول از درخت ممنوع بر آنان پوشیده بود. (فأکلا منها فبدت لهما سوءتهما ) «سوأة» به معناى عورت و شرم گاه است (لسان العرب) و «بدت لهما» ممکن است به این معنا باشد که عورت هر یک براى دیگرى آشکار شد و ممکن است مراد این باشد که عورت آنان براى خودشان آشکار شد. بر مبناى دومین احتمال، عورت آدم و حوا قبل از خوردن میوه ممنوع، بر خود آنان نیز پوشیده بود.

۹ - تناول از درخت منع شده، موجب عریانى و آشکار شدن شرمگاه آدم و حوا گردید. (فأکلا منها فبدت لهما سوءتهما )

۱۰ - نافرمانى آدم و حوا، مایه محرومیت آنان از وعده خداوند به تأمین پوشاک آنان در بهشت شد. (إنّ لک ... لاتعرى ... فبدت لهما سوءتهما )

۱۱ - دروغ، ابزار شیطان براى فریفتن انسان ها (هل أدلّک على شجرة الخلد و ملک لایبلى ... فبدت لهما سوءتهما)

۱۲ - آدم و حوا درپى مکشوف شدن عورت هایشان، سعى در پوشاندن آن با برگ درختان داشتند. (فبدت لهما سوءتهما و طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنّة ) «طفقا»; یعنى، آغاز کردند و «خصف» هرگاه با «على» متعدى شود، به معناى به هم دوختن چیزهایى و نهادن آن بر جایى خواهد بود; یعنى، آدم و حوا، برگ ها را به یکدیگر متصل کرده و آن را بر خود گرفتند.

۱۳ - آدم و حوا(ع)، به طور غریزى یا از روى عادت به پوشاندن عورت - حتى از همسر خویش - ملتزم بودند. (و طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنّة )

۱۴ - طبیعت انسان، از مکشوف بودن شرمگاه خود متنفر است و آن را زشت مى شمارد. * (و طفقا یخصفان علیهما ) تلاش آدم و حوا(ع) براى پوشاندن خود، حاکى از ناپسند شمردن برهنگى است.

۱۵ - بهشتى که آدم و حوا(ع) در آن مى زیستند، بوستانى مادى و داراى آثار و خواص ماده بود. (یخصفان علیهما من ورق الجنّة )

۱۶ - آدم(ع) با تناول از درخت ممنوع، مرتکب معصیت پروردگار گردید. (فأکلا ... و عصى ءادم ربّه )

۱۷ - آدم(ع) قبل از تناول از درخت منع شده، فرمان ممنوعیت آن را از خداوند دریافت کرده بود. (فأکلا منها ... و عصى ءادم ربّه ) «عصیان» در صورتى تحقق مى یاید که امر یا نهیى از جانب خداوند صادر شده باشد. بنابراین گرچه در این آیات به ممنوعیت تناول از درخت، تصریح نشده است; ولى ذکر «عصیان»، شاهدى گویا بر صادر شدن نهى در مورد تناول از آن درخت است.

۱۸ - اوامر، نواهى و هشدارهاى خداوند، همواره در جهت رشد و تربیت انسان ها است. (ربّه )

۱۹ - آدم(ع)، به جاودانگى و فرمان روایى ابدى در بهشت، دست نیافت و در خواسته خویش، ناکام ماند. (هل أدلّک على شجرة الخلد ... فأکلا ... و عصى ءادم ربّه فغوى ) «غوى»; یعنى، ناکام شد و راه را گم کرد (مصباح) گفتنى است مراد از ناکامى و گمراهى آدم - به قرینه وسوسه ابلیس - راه نیافتن او به آرزوهاى القا شده از سوى شیطان است.

۲۰ - عصیان پروردگار، موجب ناکامى انسان و بازماندنش از راه رشد و کمال است. (و عصى ءادم ربّه فغوى )

۲۱ - آدم، بر اثر نافرمانى خداوند و خوردن از درخت منع شده، از رشد خویش بازماند. (فغوى ) «غىّ» (مصدر «غوى») نقطه مقابل رشد است (مقاییس اللغة).

۲۲ - پى آمدهاى هر گناه، براى تمامى مرتکبان آن گناه یکسان نیست. (فأکلا ... و عصى ءادم ربّه فغوى ) مطرح نشدن عصیان حوا، شاید به این جهت باشد که وى در عصیان خود اصالت نداشت; بلکه عملکرد شوهرش را سرمشق خود ساخته بود. در نتیجه آثار عصیان او در حد عصیان آدم نبود.

روایات و احادیث

۲۳ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قوله: «بدت لهما سوأتهما» قال: کانت سوأتهما لاتبدو لهما; یعنى، کانت داخلة; از امام صادق(ع) در باره سخن خدا «بدت لهما سوأتهما» روایت شده: عورت آن دو (آدم و همسرش) قبلاً براى آنان آشکار نبود، چون عورت آنان در داخل [پوست بدنشان ]بود».

۲۴ - «عن أبى عبداللّه(ع) (فى حدیث): فلمّا أسکن اللّه عزّوجلّ آدم و زوجته الجنّة قال لهما: ... و لاتقربا هذه الشجرة ... فلمّا أکلا من الشجرة طار الحلىّ و الحلل عن أجسادهما و بقیا عریانین; از امام صادق(ع) [ضمن حدیثى]روایت شده که فرمود: چون خداوند - عزّوجلّ - آدم و همسرش را در بهشت جاى داد، به آنان گفت: ... نزدیک این درخت نشوید ... و آنان چون از آن درخت خوردند، زیور و جامه ها از اندام آنان پرید و آنها عریان ماندند».

۲۵ - «عن الرضا(ع) (فى قوله تعالى): «و عصى آدم ربّه فغوى» قال: ... کان ذلک من آدم قبل النبّوة و لم یکن ذلک بذنب کبیر استحقّ به دخول النار و إنّما کان من الصغائر الموهوبة التى تجوز على الأنبیاء قبل نزول الوحى علیهم; از امام رضا(ع) (در باره قول خدا) «و عصى آدم ربّه فغوى» روایت شده که فرمود: این عصیان از آدم قبل از نبوت بود و این گناه بزرگى نبود که آدم بسبب آن مستحق دخول آتش شود بلکه از صغائرى بود که بخشیده شده و براى پیامبران قبل از نزول وحى جایز است...».

موضوعات مرتبط

• آدم(ع): آثار طمع آدم(ع) ۳; آثار عصیان آدم(ع) ۱۰، ۲۱; آدم(ع) قبل از نبوت ۲۵; آدم(ع) و درخت ممنوعه ۱، ۲، ۵، ۸، ۹، ۱۷; اغواپذیرى آدم(ع) ۱، ۴، ۵; امکانات مادى بهشت آدم(ع) ۱۵; تمایلات آدم(ع) ۱۳; زمینه عصیان آدم( ع) ۳; ستر عورت آدم(ع) ۸، ۲۳،۱۳; عصیان آدم(ع) ۱، ۱۶; عوامل کشف عورت آدم(ع) ۹، ۱۰; عوامل محرومیت آدم(ع) ۱۰; غرایز آدم(ع) ۱۳; فراموشکارى آدم(ع) ۵; فناپذیرى آدم(ع) ۱۹; قصه آدم(ع) ۱، ۲ ، ۳، ۴، ۵، ۸، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۱۷، ۱۹، ۲۱، ۲۳، ۲۴; کشف عورت آدم(ع) ۱۲، ۲۴; گناه صغیره آدم(ع) ۲۵; مراد از عصیان آدم(ع) ۲۵; نقش آدم(ع) ۲; ویژگیهاى بهشت آدم(ع) ۱۵; هشدار به آدم(ع) ۴
• احکام: فلسفه احکام ۱۸
• انبیا: انبیا قبل از نبوت ۲۵
• انسان: اغواپذیرى انسان ۷; طبع انسان ۱۴; عوامل محرومیت انسان ۲۰
• تربیت: عوامل مؤثردر تربیت ۱۸
• تکامل: عوامل تکامل ۱۸; موانع تکامل ۲۰
• حوا: آثار عصیان حوا ۱۰; اغواپذیرى حوا ۱، ۴; پیروى حوا از آدم(ع) ۲; حوا و درخت ممنوعه ۱، ۲، ۸، ۹; زمینه عصیان حوا ۳ ; ستر عورت حوا ۸، ۱۳، ۲۳; عصیان حوا ۱; عوامل کشف عورت حوا ۹، ۱۰ ; عوامل محرومیت حوا ۱۰; غرایز حوا ۱۳; کشف عورت حوا ۱۲، ۲۴; هشدار به حوا ۴
• خدا: فراموشى عهد خدا ۵; فلسفه اوامر خدا ۱۸; فلسفه نواهى خدا ۱۸; فلسفه هشدارهاى خدا ۱۸; هشدارهاى خدا ۴
• درخت ممنوعه: آثار تناول از درخت ممنوعه ۹، ۱۶، ۲۱; تناول از درخت ممنوعه ۱، ۲، ۵ ; زمینه تناول از درخت ممنوعه ۳
• دروغ: آثار دروغ ۱۱
• ذکر: آثار ذکر عهد خدا ۶
• سترعورت: سترعورت با برگ درختان ۱۲
• شخصت : آسب شناس ۲۰
• شیطان: ابزار اغواگرى شیطان ۱۱; دروغگویى شیطان ۱۱; دشمنى شیطان ۴; موانع تأثیر وسوسه هاى شیطان ۶; وسوسه هاى شیطان ۱، ۵
• عصیان: آثار عصیان از خدا ۲۰
• عورت: ناپسندىکشف عورت ۱۴
• گمراهى: عوامل گمراهى ۱۱
• گناهکاران: تفاوت گناهکاران ۲۲
• گناه: آثار گناه ۲۲