الإسراء ٧٤

وَ لَوْ لاَ أَنْ‌ ثَبَّتْنَاکَ‌ لَقَدْ کِدْتَ‌ تَرْکَنُ‌ إِلَيْهِمْ‌ شَيْئاً قَلِيلاً

ترجمه

و اگر ما تو را ثابت قدم نمی‌ساختیم (و در پرتو مقام عصمت، مصون از انحراف نبودی)، نزدیک بود به آنان تمایل کنی.

|و اگر استوارت نكرده بوديم همانا نزديك بود كمى به سوى آنها متمايل شوى

و اگر تو را استوار نمى‌داشتيم، قطعاً نزديك بود كمى به سوى آنان متمايل شوى.

و اگر ما تو را ثابت قدم نمی‌گردانیدیم نزدیک بود که به آن مشرکان اندک تمایل و اعتمادی پیدا کنی.

و اگر تو را ثابت قدم نمی داشتیم، همانا نزدیک بود اندکی به سوی آنان متمایل شوی.

و اگر نه آن بود كه پايداريت داده بوديم، نزديك بود كه اندكى به آنان ميل كنى.

و اگر گامت را استوار نداشته بودیم، چه بسا نزدیک بود که اندک گرایشی به آنان بیابی‌

و اگر نه آن بود كه تو را استوار داشتيم، نزديك بود كه اندكى به آنان گرايش كنى

و اگر ما تو را استوار و پابرجای (بر حق) نمی‌داشتیم، دور نبود که اندکی بدانان بگرائی.

و اگر تو را استوار نمی‌داشتیم، همانا بی‌چون نزدیک بود کمی سوی آنان متمایل شوی.

و اگر نه استوار می‌داشتیمت همانا نزدیک بود که کج شوی بسوی ایشان چیزی اندک‌

الإسراء ٧٣	آیه ٧٤	الإسراء ٧٥
سوره : سوره الإسراء نزول : ٨ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لَقَدْ کِدتَّ تَرْکَنُ»: نزدیک بود که بدیشان اعتماد و به جانب ایشان میل کنی.

تفسیر

• آيات ۷۳ - ۸۱ سوره اسرى
• نيرنگ مشركين براى حفظ حرمت خود وخدايان شان
• جلوه اى ديگر از آثار عصمت وحفظ الهى
• معناى ((دلوك شمس (( و((غسق الليل (( در آيه : ((اقم الصلوة لدلوك الشمس ...((
• امر به رسول (ص ) به تهجد نيمه شب ودعا واستمداد از خداوند
• مقصود از ((دخول وخروج به صدق (( در ((رب ادخلنىمدخل صدق ...((
• بحث روايتى
• رواياتى در ذيل آيه : ((وان كادوا ليفتنونك ...(( كه خدعه مشركين بارسول اللّه (ص ) را حكايت مى كند
• رواياتى درباره واجب شدن نمازهاى پنجگانه ومراد از مشهود بودن قرآن فجر (نمازصبح ) در ذيل آيه : ((اقم الصلوة ...((
• رواياتى درباره شفاعت نمودن پيغمبر اسلام (ص ) در قيامت ، درذيل جمله : ((عسى ان يبعثك ربك مقاما محمودا((

•   آيه ۷۳ ـ ۷۵
•    تفسير:
•    نكته ها:
•           ۱ - آيا پيامبر روى خوش به مشركان نشان داد؟
•           ۲ - چرا عذاب مضاعف ؟
•           ۳ - ((ضعف )) به معنى دو و چند برابر است
•           ۴ - تفسير جمله ((اذا لاتخذوك خليلا)).
•           ۵ - خدايا مرا به خود وامگذار

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پیامبر(ص) از ترفندهاى لغزش آفرین مشرکان و کمترین تمایل به آنان، در پرتو ثبات قدم اعطا شده به او از جانب خداوند، در امان بود. (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۲- پیامبر(ص)، در مواضع دینى - اجتماعى خویش - به عنایت خداوند - معصوم بود. (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۳- پیامبر(ص)، نیازمند امدادهاى الهى براى پایدار ماندن بر طریق وحى (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم)

۴- امتنان خدا بر پیامبر(ص)، به خاطر مصون داشتن او از کمترین لغزش در انجام رسالت خویش (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۵- پیامبر(ص)، در انجام رسالت خویش، با شدیدترین و سنگین ترین ترفندها و توطئه ها از سوى کافران و مشرکان رو به رو شد. (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم) از اینکه شخصیت بزرگى چون پیامبر(ص) نزدیک بود در برخى مواضع خویش، به سازش کشیده شود و نیز یادآورى این نکته که اگر خدا به کمک او نمى آمد، چنین حادثه اى رخ مى نمود، حکایت از حقیقت یاد شده دارد.

۶- امکان تأثیرپذیرى پیامبر(ص) از توطئه و ترفندهاى دشمنان (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۷- رهبران دینى، در معرض خطر عقب نشینى از برخى مواضع اصولى خویش، در برابر کافران (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۸- رهبران دینى، باید همواره بر مواضع اصولى خویش ثابت و استوار بوده و در برابر کافران و دشمنان، سازش ناپذیر باشند. (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً)

۹- کمترین تمایل و کوچک ترین اتکا به کافران، ممنوع است. (و لولا أن ثبّتنک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئًا قلیلاً) از اینکه خداوند مى فرماید: «اگر ما ثبات قدم به تو نداده بودیم، نزدیک بود که تو اندکى به آنان تمایل و اتکا بکنى» استفاده مى شود که تمایل به کافران ممنوع است.

روایات و احادیث

۱۰- «قال الرضا(ع): ممّا نزل بإیاک أعنى و اسمعى یا جارة خاطب الله عزّوجلّ بذلک نبیه و أراد به أُمّته قوله: ... «و لولا أن ثبتناک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئاً قلیلاً»...; امام رضا(ع) فرمود: از جمله آیاتى که بر سبک و روش [مثال معروف عرب]«إیّاک أعنى و اسمعى یا جارة» نازل گردید و آن هم بدین معنا که خداوند - عزّوجلّ - به پیامبر(ص) خطاب مى کند ولى مقصود و مراد امت اوست; این آیه شریفه است: «و لولا أن ثبّتناک لقد کدتّ ترکن إلیهم شیئاًقلیلاً»...».

موضوعات مرتبط

• تبلیغ: عصمت در تبلیغ ۴
• خدا: امتنان خدا ۴
• دشمنان: آثار توطئه دشمنان ۶
• رهبران دینى: اصول گرایى رهبران دینى ۸; ثبات قدم رهبران دینى ۸; خطر انعطاف پذیرى رهبران دینى ۷; سازش ناپذیرى رهبران دینى ۸; لغزشگاههاى رهبران دینى ۷; مسؤولیت رهبران دینى ۸
• قرآن: مخاطبان قرآن ۱۰
• کافران: آثار توطئه کافران ۷; توطئه کافران ۵
• گرایشها: گرایش به کافران ۱۰; گرایش به مشرکان ۱; ممنوعیت گرایش به کافران ۹
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۲
• محمد(ص): آثار ثبات قدم محمد(ص) ۱; امکان انعطاف پذیرى محمد(ص) ۶; تاریخ محمد(ص) ۵; توطئه علیه محمد(ص) ۵; عصمت محمد(ص) ۱، ۴; محمد(ص) و خطا۱; مشکلات محمد(ص) ۵; مقامات محمد(ص) ۲; منت بر محمد(ص) ۴; منشأ عصمت محمد(ص) ۲; نیازهاى معنوى محمد(ص) ۳
• مشرکان: توطئه مشرکان ۵
• نیازها: نیاز به امدادهاى خدا ۳