بِالْحَق

آیات شامل این کلمه

تعبیر «بِالْحَقِّ» اشاره به این است که آنچه در اینجا آمده، خالى از هر گونه خرافات و اباطیل و اساطیر و مطالب غیر واقعى است. تلاوتى است توأم با حق، و عین واقعیت. و در سوره «روم» ممکن است دو معنا داشته باشد: یکى توأم بودن آفرینش با حق و قانون و نظم; و دیگر این که: هدف آفرینش هدف حقى بوده است و البته این دو تفسیر با هم منافات ندارند. در صورت اول «باء» در «بِالْحَقِّ» براى مصاحبت است، و در صورت دوم به معناى «لام».

«راغب» در «مفردات» مى گوید: اصل «حق» به معناى «مطابقت و موافقت» است، و این کلمه، بر چند معنا اطلاق مى شود: نخست ـ کسى که چیزى را بر اساس حکمت ایجاد مى کند، و به همین دلیل به خداوند حق گفته مى شود «فَذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمُ الْحَقُّ». دوم ـ به چیزى که بر اساس حکمت ایجاد شده نیز حق گفته مى شود، و چون عالم هستى فعل خدا است و موافق با حکمت، تمام آن حق است، چنان که قرآن مى گوید:مَا خَلَقَ اللّهُ ذلِکَ إِلاّ بِالْحَقِّ: «خداوند این موجودات (خورشید و ماه و منازل آنها) را جز به حق نیافریده». سوم ـ به اعتقاداتى که مطابق واقعیتهاست حق گفته مى شود: فَهَدَى اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ «خداوند مؤمنان را به سوى آنچه از حق اختلاف کرده بودند رهنمون شد». چهارم ـ به سخنان و افعالى که بر طبق وظیفه و در وقت مقرر انجام مى شود نیز، حق گفته مى شود، همان گونه که مى گوئیم: «سخن تو حق است و کردارت حق». بنابراین، گاهى «حق» به کارى گفته مى شود که بر وفق حکمت و از روى حساب و نظم آفریده شده است، گاه به شخصى که چنین کارى را انجام داده است، گاه به اعتقادى که مطابق واقع است و گاه به گفتار و عملى گفته مى شود که به اندازه لازم و در وقت لزومش انجام گرفته است; به هر حال نقطه مقابل آن «باطل»، «ضلال»، «لعب» و «بیهوده» و مانند اینها است، حق موضوع ثابت و پابرجایى است که باطل به آن راه ندارد. «حقّ» در سوره «یونس» در مقابل «باطل» نیست، بلکه منظور این است که آیا این مجازات و کیفر واقعیت دارد و تحقق مى یابد؟ زیرا «حق» و «تحقق» هر دو از یک ماده اند، البته حق در مقابل باطل، اگر به معناى وسیع کلمه تفسیر شود، شامل هر واقعیت موجود مى گردد، و نقطه مقابل آن معدوم و باطل است. و این معنا درباره قیامت کاملاً صادق است، به علاوه روزى است که «حق» هر کس به او داده مى شود، حقوق مظلومان از ظالمان گرفته خواهد شد، و «حقایق» و اسرار درون به ظهور مى پیوندد، بنابراین روزى است به تمام معناى حق.

ریشه کلمه

• ب‌ (۲۶۴۹ بار)
• حقق‌ (۲۸۷ بار)

کلمات نزدیک مکانی

وَ اللّه مِن مَا إِلاّ إِن الْأَرْض لا الْکِتَاب إِنّا الّذِين عَلَى السّمَاوَات بَل فِي خَلَق عَلَيْک قَال رَبّنَا قَالُوا بَيْن ذٰلِک أَ مَن جَاءَهُم هُم رَبّک قُل بِه النّاس بَيْنَهُمَا بَيْنَنَا يَوْم بِمَا أَنْزَلْنَا أَرْسَلْنَاک لَمّا يَعْلَمُون لِقَوْم جَاء کَانُوا هُو قُضِي هٰذَا إِلَيْک آيَات نَتْلُوهَا کَذّبُوا لَيْس أَنْت آمَنُوا حَرّم جَاءَت تِلْک لِمَا فَلا لَقَد أُمّة تَعْمَلُون أَنْزَل الّتِي مُصَدّقا بَشِيرا بَيْنَهُم أَم الصّيْحَة أَن لِلّه يَهْدُون يَنْطِق تَوَاصَوْا أَنْزَلْنَاه قَد الّذِي إِنّهُم فَإِذَا نَحْن أَجَل بَلَى لٰکِن رَب عَمّا فِرْعَوْن نَذِيرا رُسُل أَکْثَرَکُم بِمَثَل بِالصّبْر فَبُعْدا الرّحْمٰن کَذِبا بَعْد حِين مُخْلِصا تَتّبِع يُشْرِکُون بَعْض الْخُرُوج لَيُصْبِحُن نُنَزّل

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...