الأنفال ١: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
(افزودن جزییات آیه)
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۴۹: خط ۴۹:
المیزان=
المیزان=
{{ نمایش فشرده تفسیر|
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link1 | آيات ۶ - ۱، سوره انفال]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link1 | آيات ۱ - ۶ سوره انفال]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link2 | معناى (( انفال )) ، (( ذات )) و مراد از اصلاح طلبى ذات البين]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link2 | معناى «أنفال»، و مراد از اصلاح طلبى ذات البين]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link3 | اختلاف مفسرين در قرائت (( يسئلونك عن الانفال )) ]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link3 | اختلاف مفسّران، در قرائت «وَ يَسئَلُونَكَ عَن الأنفَال» ]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link4 | معنى و ترتيبى كه از ضميمه ساختن آيات ساختن آيات مربوط به انفال استفاده مى شود]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link5 | بيان عدم منافات بين آيات مربوط به غنيمت و خمس، با آيه: «قُل الأنفَالُ لِلّهِ وَ الرَّسُول» ]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link5 | بيان عدم منافات بين آيات مربوط به غنيمت و خمس با آيه : (( قل الانفال لله والرسول )) ]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link6 | پنج صفت براى مؤمنان حقيقى]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link6 | پنج صفت براى مؤ منين حقيقى]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link7 | مراد از «دَرَجات»، در آیه: «لَهُم دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِم»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link7 | مراد از درجات در: (( لهم درجات عند ربهم )) مراتب قرب به خدا است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link9 | بحث روایتی: (روایاتی ذیل آیات گذشته)]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link8 | معناى (( حق )) و (( جدال )) ]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۹_بخش۱#link9 | (معناى انفال ، شاءن نزول آيات مربوط به انفال ...)]]


}}
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۰۴:۰۵

کپی متن آیه
يَسْأَلُونَکَ‌ عَنِ‌ الْأَنْفَالِ‌ قُلِ‌ الْأَنْفَالُ‌ لِلَّهِ‌ وَ الرَّسُولِ‌ فَاتَّقُوا اللَّهَ‌ وَ أَصْلِحُوا ذَاتَ‌ بَيْنِکُمْ‌ وَ أَطِيعُوا اللَّهَ‌ وَ رَسُولَهُ‌ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ مُؤْمِنِينَ‌

ترجمه

از تو درباره انفال [= غنایم، و هرگونه مال بدون مالک مشخص‌] سؤال می‌کنند؛ بگو: «انفال مخصوص خدا و پیامبر است؛ پس، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و خصومتهایی را که در میان شماست، آشتی دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید!

ترتیل:
ترجمه:
سوره الأنفال آیه ١ الأنفال ٢
سوره : سوره الأنفال
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الأنفَال»: جمع نَفْل، غنائم. «ذَاتَ»: حالت. صاحب. «بَیْن»: این واژه از اضداد است و به معنی وصلت و فُرقت آمده است. «ذَاتَ بَیْنِکُمْ»: حالتی که مایه پیوند شما می‌گردد. حالتی که مایه جدائی شما می‌شود.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

«شیخ طوسى» در سبب نزول آیه اختلاف نموده اند، عده اى گویند: درباره غنائم جنگ بدر نازل شده زیرا رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود هر که در جنگ زحمات زیادى را متحمل شود. داراى نفل خواهد بود و روى همین اصل عده اى جانفشانى کرده و بلیاتى را متحمل گشتند و عده اى نیز از پیامبر حفاظت می‌نمودند ولى مانند دیگران با بلیات زیادى روبرو نشده بودند.

وقتى که جنگ به پایان رسید، اختلاف نمودند. بعضى گفتند: ما باید غنائم زیادترى بدست آوریم زیرا عده اى از دشمن را کشته ایم. دیگران گفتند: غنائم زیادتر نصیب و بهره ما مى باشد زیرا از رسول خدا صلى الله علیه و آله حفاظت کردیم و اگر می‌خواستیم مانند دیگران عده زیادى از دشمن را مى کشتیم عده دیگر به پیامبر گفتند: ما چون در پشت جبهه از شما نگهدارى می‌کردیم. غنائم زیادتر از آن ما خواهد بود سپس این آیة نازل گردید و به آن‌ها فهمانید که آنچه پیامبر اسلام تصمیم بگیرد کارى است گذشته چنان که ابن عباس و عکرمة و عبادة بن الصامت گفته اند، برخى گویند: درباره یکى از اصحاب پیامبر نازل گردیده که از غنائم قبل از آن که تقسیم بشود، سؤال کرد در صورتى که هنوز پیامبر به کسى از غنائم عطا نکرده بود و منظور رسول خدا صلی الله علیه و آله این بود که در میان همه لشکریان تقسیم نماید و خداوند با نزول این آیه غنائم را به رسول خویش متعلق نمود چنان که از سعد بن مالک نقل گردیده است و صحابى مزبور که این سؤال را از رسول اکرم کرده بود، سعد بن ابى‌وقاص بوده است که گوید در جنگ بدر سعید بن العاص را کشته بودم و او داراى شمشیرى بود که به آن ذوالکثیفه مى گفتند. خواستم آن شمشیر را تصاحب کنم لذا نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدم و شمشیر مزبور را درخواست نمودم.

پیامبر فرمود: این شمشیر نه مال من است و نه مال تو است. من نیز چشم پوشیدم و در موقع تقسیم غنائم متعلق به پیامبر گردید و پیامبر هم آن را به من بخشید و این آیه نازل گردید[۱] و بنا به نقل از قتادة و ابن عباس و مجاهد و عثمان[۲] این سوره در مدینه نازل گردیده و مدنى است و نیز گویند: اولین سوره اى است که در مدینه به پیامبر اسلام نازل شده است.

تفسیر


نکات آیه

۱- تعیین مالک انفال و بیان چگونگى تقسیم آن، پرسش مکرر مسلمانان از پیامبر(ص) (یسئلونک عن الأنفال) از جمله «قل الأنفال للّه و الرسول» که تعیین کننده مالک انفال است و در پاسخ مسلمانان ایراد شده، معلوم مى شود که پرسش آنان درباره مالک انفال و طبعاً از چگونگى تقسیم آن بوده است.

۲- تعیین مالک غنایم جنگ و چگونگى تقسیم آن، مایه اختلاف و مشاجره مسلمانان صدر اسلام (یسئلونک عن الأنفال قل الأنفال للّه و الرسول ... و أصلحوا ذات بینکم) با توجه به آیات بعد که سخن از نبرد و مبارزه با دشمن دارد، و نیز شأن نزولهاى نقل شده درباره آیه، معلوم مى شود مراد از انفال در جمله «یسئلونک عن الأنفال» اموالى بوده که در معرکه نبرد از دشمن به جاى مانده و به دست مسلمانان افتاده بود. و توصیه خداوند به ترک مشاجره پس از بیان حکم انفال مى رساند که آن اموال به جاى مانده منشأ اختلاف مسلمانان بوده است.

۳- غنایم جنگ و اموال به جاى مانده از دشمن، از جمله انفال (یسئلونک عن الأنفال قل الأنفال للّه و الرسول) مراد از «انفال» در «یسئلونک عن الأنفال» غنایم جنگ است. تکرار این کلمه در پاسخ بیانگر این است که معناى اراده شده از «انفال» در «قل الانفال» معنایى گسترده تر از غنایم جنگ مى باشد که با توجه به ریشه لغوى آن، یعنى «نفل» (زیاده)، مى توان گفت مراد از انفال در «قل الانفال» مطلق اموالى است که زاید محسوب مى شود و مالک بخصوصى ندارد.

۴- مسلمانان در جنگ بدر به غنایمى چشمگیر دست یافتند. (یسئلونک عن الأنفال) حساس شدن مسلمانان نسبت به انفال و غنایم جنگى و پرسش مکرر آنان و بازتاب آن در آیه نشانگر فراوانى غنایم بوده است.

۵- بیان احکام و پاسخگویى به پرسشهاى اقتصادى اجتماعى از شؤون پیامبر(ص) (یسئلونک عن الأنفال قل الأنفال للّه و الرسول)

۶- انفال به تمامى از آن خدا و رسول اوست. (قل الأنفال للّه و الرسول)

۷- احکام خداوند و قوانین دین، فراگیر امور مادى و مسائل اجتماعى انسانها (قل الأنفال للّه و الرسول)

۸- لزوم رعایت احکام الهى در مورد انفال و غنایم جنگى (قل الأنفال للّه و الرسول فاتقوا اللّه)

۹- انفال و غنایم جنگى، زمینه لغزش و ابتلاى مردم به سوء استفاده و بى تقوایى است. (قل الأنفال للّه و الرسول فاتقوا اللّه) هشدار خداوند با امر به تقوا پس از بیان حکم انفال، حاکى از برداشت فوق است.

۱۰- مؤمنان وظیفه دارند براى از میان بردن کدورتها، درگیریها و اختلافات خویشتن تلاش کنند. (و أصلحوا ذات بینکم)

۱۱- رعایت تقوا با عمل به احکام خداوند عاملى نیرومند براى حفظ وحدت جامعه ایمانى و زدودن کدورتها و اختلافات آن (فاتقوا اللّه و أصلحوا ذات بینکم) امر به تقوا پیش از الزام اهل ایمان به زدودن کدورتها، رهنمودى است به راهى اساسى براى دستیابى به این تکلیف اجتماعى.

۱۲- لزوم اطاعت از تمامى دستورات خدا و رسول وى (و أطیعوا اللّه و رسوله)

۱۳- اطاعت از خدا و رسول او، تلاش براى رفع اختلافات جامعه ایمانى و رعایت تقوا، لازمه ایمان به خدا و رسول اوست. (فاتقوا اللّه و أصلحوا ... و أطیعوا اللّه و رسوله إن کنتم مؤمنین)

۱۴- ایمان و اعتقاد راسخ، زیربناى موضعگیریهاى مثبت و اعمال ارزشى انسان (فاتقوا اللّه و أصلحوا ... و أطیعوا اللّه و رسوله إن کنتم مؤمنین)

روایات و احادیث

۱۵- عن داود بن فرقد قال: قلت لأبى عبداللّه(ع): ... و ما الأنفال؟ قال: بطون الاودیة و رؤوس الجبال و الاجام و المعادن و کل أرض لم یوجف علیها خیل و لا رکاب و کل أرض میتة قد جلا أهلها و قطایع الملوک.[۳] داود بن فرقد گوید به امام صادق(ع) گفتم: ... انفال چیست؟ فرمود: کف دره ها و سر کوهها و جنگلها و معادن و هر زمینى که بدون جنگ از دشمن به دست آید و هر زمین مرده اى که اهل آن کوچ کرده باشند و زمینهاى ملى که سلاطین به خود اختصاص داده اند.

۱۶- اسحاق بن عمار قال: سألت ابا عبداللّه (ع) عن الأنفال قال: ... ما کان للملوک ... و کل أرض لا ربّ لها ... و من مات و لیس له مولى فماله من الأنفال ... .[۴] اسحاق بن عمار گوید: از امام صادق (ع) درباره انفال پرسیدم، فرمود: ... اموالى که از سلاطین بوده ... و زمینهاى بدون صاحب ... و مال کسى که از دنیا رفته و وارث ندارد، از انفال است.

۱۷- عن أبى عبداللّه(ع): ... لما کان یوم بدر ... فلما هزم اللّه المشرکین و جمعت غنائمهم ... فأنزل اللّه عز و جل: «یسألونک عن الأنفال» و الأنفال اسم جامع لما اصابوا یومئذ.[۵] از امام صادق() روایت شده است: ... هنگام جنگ بدر ... آنگه که خداوند مشرکان را شکست داد و غنایم جنگى آنان جمع آورى شد ... خداى عز و جل آیه «یسالونک عن الأنفال ... » را نازل کرد. انفال، اسم جامعى است که همه چیزهایى را که آن روز به دست آوردند، شامل مى شود.

۱۸- عن أبى عبداللّه(ع) قال: الأن-فال ... لرسول اللّه (ص) و هو للامام من بعده یضعه حیث یشاء.[۶] از امام صادق(ع) روایت شده است: انفال ... براى رسول خدا(ص)، و پس از ایشان براى امام است. به هر مصرفى که بخواهد مى رساند.

موضوعات مرتبط

  • اتحاد: عوامل اتحاد ۱۱
  • احکام: تبیین احکام ۵ ; عمل به احکام ۱۱
  • اختلاف: اهمیت رفع اختلاف ۱۰ ; رفع اختلاف اجتماعى ۱۳ ; عوامل اختلاف ۲ ; عوامل رفع اختلاف ۱۱
  • ارزشها:۱۲
  • اسلام: تاریخ صدراسلام ۴
  • اقتصاد: پرسش از اقتصاد ۵
  • امکانات دنیوى: آثار امکانات دنیوى ۹
  • انحراف: عوامل انحراف ۹
  • انسجام اجتماعى:۱۰ عوامل انسجام اجتماعى ۱۰ ۱۱
  • انفال: آثار انفال ۹ ; احکام انفال ۳، ۶، ۸ ; پرسش از انفال ۱ ; تقسیم انفال ۱ ; مالک انفال ۱، ۶ ; موارد انفال ۳
  • ایمان: آثار ایمان ۱۳ ; اهمیت ایمان ۱۴ ; ایمان به خدا ۱۳ ; ایمان به محمد(ص) ۱۳
  • بی‌تقوایى: زمینه بی‌تقوایى ۹
  • تقوا: آثار تقوا ۱۱ ; اهمیت تقوا ۱۳
  • خدا: اختصاصات خدا ۶ ; اطاعت از خدا ۱۲، ۱۳ ; اوامر خدا ۱۲
  • دشمنان: اموال دشمنان ۳
  • دین: و جامعه ۷ ; دین و اقتصاد ۷ ; محدوده تعالیم دین ۷ ; نظام تعالیم دین ۷
  • رهبرى: مسؤولیت اجتماعى رهبرى ۵
  • سوءاستفاده: زمینه سوءاستفاده ۹
  • عقیده: اهمیت عقیده ۱۴
  • عمل: منشأ عمل پسندیده ۱۴
  • غزوه بدر: غنایم غزوه بدر ۴ ; قصه غزوه بدر ۴ ; مسلمانان در غزوه بدر ۴
  • غنایم: آثار غنایم ۹ ; احکام غنایم ۳، ۸ ; تقسیم غنایم ۲ ; مالک غنایم ۲
  • کنترل اجتماعى:۱۰
  • کینه: اهمیت رفع کینه ۱۰ ; عوامل رفع کینه ۱۱
  • لغزش: زمینه لغزش ۹
  • مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۱۰
  • محمد(ص): اختصاصات محمد(ص) ۶ ; اطاعت از محمد(ص) ۱۲، ۱۳ ; اوامر محمد(ص) ۱۲ ; پرسش از محمد(ص) ۱ ; مسؤولیت محمد(ص) ۵
  • مسلمانان: اختلاف مسلمانان صدر اسلام ۲
  • موضعگیرى: منشأ موضعگیرى پسندیده ۱۴

منابع

  1. در تفاسیر على بن ابراهیم و برهان چنین ذکر شده که این آیه در جنگ بدر نازل گردید. هنگامى که دشمن رو به فرار نهادند عده اى از اصحاب و لشکریان نزدیک خیمه رسول خدا صلی الله علیه و آله از او حفاظت و نگهدارى می‌نمودند و عده اى دیگر مشغول غارت کردن دشمنان گردیدند و عده اى دیگر هم در تعقیب دشمن و بدست آوردن اسیر و غنائم جنگى پرداختند. وقتى که اسیران و غنائم را در یکجا جمع‌آورى نمودند، انصار خواستار اسیران گردیدند سپس آیه ۶۷ این سوره «ما کانَ لِنَبِی أَنْ یکونَ لَهُ أَسْرى » نازل گردید که در جاى خود مذکور شده است وقتى که خداوند اسیران و غنائم را بر آنان مباح گردانید. سعد بن معاذ که نزدیک خیمه رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم از او حفاظت می‌نمود به سخن آمد و گفت: یا رسول الله براى ما از رفتن در صفوف دشمن و کشتن آن‌ها و بدست آوردن غنائم مانعى در بین نبود ولى ما به خاطر حفاظت جان شما و نگهدارى از وجود شما به طرف دشمن حمله نکردیم و از جاى خود دور نشدیم و ترسیدیم مبادا وجود شما در مخاطره دشمن بیفتد و اینان مى ترسیدند که در موقع تقسیم غنائم چیزى به آن‌ها نرسد ولذا در میان اصحاب از نکته نظر تقسیم، اختلاف افتاد و خداوند این آیه را نازل فرمود بعد از نزول آیه وقتى که اصحاب دیدند که غنائم مزبور متعلق به خدا و رسول او مى باشد لذا چشم پوشیدند و منصرف شدند سپس آیه ۴۱ این سوره «وَاعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَی ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ» نازل گردید که در جاى خود ذکر شده است.
  2. در سنن ابوداود و نسائى و صحیح ترمذى از عامه این روایت از سعد نقل گردیده است و نیز در سنن ابوداود و نسائى و ابن حبان و حاکم از ابن عباس روایت کنند که پیامبر فرمود هر که در جنگ بدر دشمن را بکشد آنچه متعلق به دشمن باشد از او خواهد بود و هر کس دشمنى را اسیر نماید مربوط به خود او خواهد بود. پیرمردان زیر پرچم‌ها استوار مى بودند و جوانان به جنگ و کشتار و برداشت غنائم مى پرداختند. پیرمردها به جوانان مى گفتند: ما را در غنائم خود شریک کنید زیرا با شما در جنگ شرکت داشته ایم با این گفتار نزدیک بود کار به نزاع منجر شود سپس این آیه نازل گردید، در صحیح بخارى از ابن عباس نقل شده که سوره انفال درباره جنگ بدر نازل شده همچنانى که سوره حشر درباره جنگ بنى‌النضیر نازل گردیده است.
  3. تفسیر عیاشى، ج ۲، ص ۴۹، ح ۲۱ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۲۱، ح ۲۱.
  4. تفسیر قمى، ج ۱، ص ۲۵۴ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۱۹، ح ۱۳.
  5. تحف العقول، ص ۳۲۹ ; بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۲۰۵- ، ح ۱.
  6. کافى، ج ۱، ص ۵۳۹، ح ۳ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۱۸- ، ح ۶.