البلد ١٨: تفاوت میان نسخه‌ها
(افزودن سال نزول) |
(←تفسیر) برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::أُولٰئِک|أُولٰئِکَ]] [[شامل این ریشه::اول| ]][[شامل این کلمه::أَصْحَاب|أَصْحَابُ]] [[کلمه غیر ربط::أَصْحَاب| ]] [[شامل این ریشه::صحب| ]][[ریشه غیر ربط::صحب| ]][[شامل این کلمه::الْمَيْمَنَة|الْمَيْمَنَةِ]] [[کلمه غیر ربط::الْمَيْمَنَة| ]] [[شامل این ریشه::يمن| ]][[ریشه غیر ربط::يمن| ]]'''}} | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::أُولٰئِک|أُولٰئِکَ]] [[شامل این ریشه::اول| ]][[شامل این کلمه::أَصْحَاب|أَصْحَابُ]] [[کلمه غیر ربط::أَصْحَاب| ]] [[شامل این ریشه::صحب| ]][[ریشه غیر ربط::صحب| ]][[شامل این کلمه::الْمَيْمَنَة|الْمَيْمَنَةِ]] [[کلمه غیر ربط::الْمَيْمَنَة| ]] [[شامل این ریشه::يمن| ]][[ریشه غیر ربط::يمن| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|أُولٰئِکَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=اینانند راستان و برکت‌یافتگان. | |-|صادقی تهرانی=اینانند راستان و برکت‌یافتگان. | ||
|-|معزی=آنانند یاران راست | |-|معزی=آنانند یاران راست | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">These are the people of happiness.</div> | ||
|-|</tabber> | |||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/090018.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/090018.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره البلد | نزول = [[نازل شده در سال::3|٣ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::18|١٨]] | قبلی = البلد ١٧ | بعدی = البلد ١٩ | کلمه = [[تعداد کلمات::3|٣]] | حرف = }} | {{آيه | سوره = سوره البلد | نزول = [[نازل شده در سال::3|٣ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::18|١٨]] | قبلی = البلد ١٧ | بعدی = البلد ١٩ | کلمه = [[تعداد کلمات::3|٣]] | حرف = }} | ||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
| خط ۲۶: | خط ۳۴: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۵#link331 | آيات ۱ - | {{ نمایش فشرده تفسیر| | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۵#link332 | حقيقتى درباره خلقت انسان كه سوره | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۵#link331 | آيات ۱ - ۲۰ سوره بلد]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link333 | سه | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۵#link332 | حقيقتى درباره خلقت انسان كه در سوره «بلد» آمده]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link334 | بيان | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link333 | سه وجه در معناى آيه: «و أنت حلّ بهذا البلد»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link335 | چند قول ديگر درباره مراد از | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link334 | بيان اين كه سوگند «و والد و ما ولد»، سوگند به ابراهيم واسماعيل «ع» است]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link336 | خلقت انسان در | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link335 | چند قول ديگر درباره مراد از «و والد و ما ولد»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link337 | حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link336 | خلقت انسان در «كبد» و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link338 | رد و | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link337 | حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link339 | معناى | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link338 | رد و انكار، لازمۀ سخن كسى كه انفاق مال بر او گران آمده، گفت: «أهلكت مالا لُبَدا»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link340 | رواياتى درباره قسم به شهر | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link339 | معناى «عقبه» و وجه تفسير آن به «فكّ رقبة» و «إطعام در روز قحطى»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link341 | رواياتى در ذيل | *[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link340 | رواياتى درباره قسم به شهر مكّه، و مراد از «و والد و ما ولد»]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۲۰_بخش۳۶#link341 | رواياتى در ذيل «و هديناه النّجدين» و...]] | |||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۲۷_بخش۲#link12 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۲۷_بخش۲#link12 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ «17» أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18» وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِنا هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ «19» عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ «20» | |||
«17» سپس از كسانى باشد كه ايمان آورده و همديگر را به شكيبايى و مهربانى سفارش كرده‌اند. «18» آنان اصحاب يمين هستند. «19» و كسانى كه به آيات ما كفر ورزيدند اصحاب شومى و شقاوت هستند. «20» بر آنان آتشى سرپوشيده و فراگير احاطه دارد. | |||
جلد 10 - صفحه 490 | |||
===نکته ها=== | |||
عبارت «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا» دو گونه معنا شده است: | |||
الف: كارهاى خير مثل آزاد كردن برده و سير كردن گرسنه، بسترى براى گرايش به ايمان و سفارش ديگران به كارهاى نيك است. | |||
ب: مقام و ارزش ايمان، بالاتر از سير كردن گرسنه و آزادى برده است، لذا با كلمه «ثُمَّ» فاصله شده است. «1» | |||
«ميمنة» از يمن و يمين به معناى ميمنت و مباركى است و اصحاب ميمنة يعنى كسانى كه بركت دائمى، ملازم و مصاحب آنان است. گويا اصحاب ميمنه همان كسانى باشند كه نامه عملشان به دست راستشان داده مى‌شود. | |||
«مشئمة» از شوم به معناى نامبارك است و كلمه «مُؤْصَدَةٌ» از «ايصاد» به معناى بستن درب و محكم كردن آن است. | |||
در قرآن، چهار بار كلمه «تَواصَوْا»* به كار رفته است: يك بار «تَواصَوْا بِالْحَقِّ»، دو بار «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» ويك بار «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ». | |||
تكرار كلمه «تَواصَوْا»* در يك آيه، يا براى تأكيد است و يا براى آنكه هر يك از صبر و مرحمت، يك تكليف مستقل هستند و با ترك يكى زمينه ديگرى از بين نمى‌رود. «2» | |||
هيچكس بى‌نياز از سفارش و تشويق نيست. كلمه «تَواصَوْا» كه در قالب باب تفاعل آمده، به معناى آن است كه سفارش به نيكى‌ها بايد طرفينى و به صورت يك جريان عمومى باشد نه يك طرفه. | |||
در آيات قبل سفارش شد كه به يتيم و مسكين رسيدگى كنيم، در اين آيه مى‌فرمايد: | |||
ديگران را هم به رسيدگى و رحم كردن سفارش كنيم. «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» | |||
با اينكه معمولًا در كنار «آمَنُوا»*، «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»* به كار مى‌رود، ولى در اينجا به جاى «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»*، «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» آمده است گويى اين دو سفارش، | |||
---- | |||
«1». تفسير نمونه. | |||
«2». تفسير راهنما. | |||
جلد 10 - صفحه 491 | |||
خود عمل صالح است. | |||
اسلام، علاوه بر كار نيك، به عقائد و انگيزه‌هاى افراد نيز توجه كامل دارد يعنى فرد علاوه بر آزاد كردن برده و اطعام بينوايان بايد اهل ايمان نيز باشد. چه بسيارند كسانى كه حاضرند كمك‌هاى مالى و خدمات انسان دوستانه ارائه دهند ولى حاضر نيستند مكتب و راه و استدلال حق را بپذيرند! اينگونه افراد نيز واماندگانند و از عقبه‌ها و گردنه‌ها عبور نكرده‌اند، لذا قرآن مى‌فرمايد: شرط عبور از گردنه، خدمات و كمك‌هاى مالى به اسير و مسكين و يتيم است به شرط آنكه همراه با روحيه حق پذيرى و ايمان باشد. «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا» | |||
شايد مراد از دوزخ سرپوشيده، همان باشد كه در آيه‌اى ديگر مى‌فرمايد: «لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ» «1» | |||
===پیام ها=== | |||
1- ايمان، شرط پذيرش كارهاى نيك است. «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا» | |||
2- همه مسلمانان بايد يكديگر را به صبر و رحمت سفارش كنند. «آمَنُوا وَ تَواصَوْا» | |||
3- دانستن كافى نيست، گفتن و شنيدن نيز مؤثر است. «تَواصَوْا» | |||
4- بهترين معروف‌ها كه بايد به آن سفارش شود، صبر و رحمت است. «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» | |||
5- بعد از خودسازى بايد ديگران را به كار خير دعوت كرد. «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» | |||
6- تشكر از نعمت چشم، ديدن آيات الهى و تشكر از نعمت زبان، سفارش به ديگران است. «تَواصَوْا» | |||
7- ايمان و صبر و محبّت، مايه بركت است. «أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ» | |||
8- كسى كه با كفر و بخل، روى حق و رحمت را بپوشاند در قيامت در آتشى | |||
---- | |||
«1». اعراف، 41. | |||
جلد 10 - صفحه 492 | |||
سرپوشيده قرار خواهد گرفت. «عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ» | |||
9- مؤمنانى كه به سير كردن گرسنه و آزادى برده موفق شوند، هم براى جامعه، مايه خير و بركت هستند و هم آخرت خود را آباد كرده‌اند و چه ميمنت و بركتى بالاتر از اين؟ «أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ» | |||
10- هركارى با بردبارى و پايدار به نتيجه مى‌رسد و لذا سفارش به صبر، مقدّم بر هر امرى است. «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» | |||
11- منشأ هرگونه شوى و پليدى، به كفر و حق پوشى بازمى‌گردد. وَ الَّذِينَ كَفَرُوا ... | |||
هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ | |||
«والحمدللّه ربّ العالمين» | |||
جلد 10 - صفحه 494 | |||
سوره شمس | |||
سوره شمس، پانزده آيه دارد و در مكّه نازل شده است. | |||
نام آن برگرفته از آيه اول است كه با سوگند به خورشيد آغاز مى‌شود. | |||
بيشترين سوگندهاى قرآن، به صورت پشت سر هم در اين سوره آمده است كه با يازده سوگند پياپى بر خورشيد وماه، روز و شب و آسمان زمين، بر ارزش و اهميّت تزكيه نفس، تأكيد مى‌ورزد. | |||
مضمون اين سوره آن است كه انسان با الهام خدايى، كار نيك را از كار زشت تشخيص مى‌دهد و اگر بخواهد رستگار شود، بايد باطن خود را تزكيه كند و با انجام كارهاى نيك، آن را رشد و پرورش دهد و گرنه از سعادت محروم مى‌ماند. «1» | |||
آنگاه به عنوان شاهد، داستان قوم ثمود را ذكر مى‌كند كه به خاطر تكذيب پيامبرشان حضرت صالح و كشتن شترى كه معجزه الهى بود، به عذابى سخت گرفتار شدند. | |||
---- | |||
«1». تفسير الميزان. | |||
جلد 10 - صفحه 495 | |||
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ | |||
به نام خداوند بخشنده مهربان | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18» | |||
أُولئِكَ: آن گروه مؤمنان كه وصيّت كنند يكديگر را به صبر و رحمت، | |||
---- | |||
«1» ترجمه اعتقادات شيخ صدوق باب 27- ص 88- 87. | |||
جلد 14 - صفحه 223 | |||
أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ: ياران دست راست‌اند كه از جانب يمين عرش به بهشت داخل شوند، يا صاحب يمن و بركتند. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ | |||
لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ «1» وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ «2» وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ «3» لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ «4» | |||
أَ يَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ «5» يَقُولُ أَهْلَكْتُ مالاً لُبَداً «6» أَ يَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ «7» أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ «8» وَ لِساناً وَ شَفَتَيْنِ «9» | |||
وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ «10» فَلا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ «11» وَ ما أَدْراكَ مَا الْعَقَبَةُ «12» فَكُّ رَقَبَةٍ «13» أَوْ إِطْعامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ «14» | |||
يَتِيماً ذا مَقْرَبَةٍ «15» أَوْ مِسْكِيناً ذا مَتْرَبَةٍ «16» ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ «17» أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18» وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِنا هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ «19» | |||
عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ «20» | |||
ترجمه | |||
سوگند ميخورم باين شهر | |||
با آنكه تو اقامت دارنده‌اى در اين شهر | |||
و بپدر و آنچه تولّد نموده است | |||
بتحقيق آفريديم آدمى را در مشقّت و تعب | |||
آيا گمان ميكند كه قدرت پيدا نميكند بر او احدى | |||
ميگويد ضايع كردم مال بسيارى را | |||
آيا گمان ميكند كه نميبيند او را احدى | |||
آيا قرار نداديم براى او دو چشم | |||
و يك زبان و دو لب | |||
و ارائه داديم باو دو راه روشن را | |||
پس در نيامد و وارد نشد در راه پر زحمت خيرات | |||
و چه مى‌دانى تو چيست راه پر زحمت خيرات | |||
آزاد نمودن بنده‌اى است | |||
يا طعام دادنى در روز گرسنگى و سختى | |||
يتيمى خويشاوند | |||
يا فقيرى خاك نشين را | |||
پس بوده باشد از آنانكه ايمان آوردند و توصيه نمودند ببردبارى و توصيه نمودند بمهربانى | |||
آن جماعت ياران دست راست ميباشند | |||
و آنانكه كافر شدند بآيتهاى ما آنان ياران دست چپند | |||
كه بر آنها آتشى است محيط و در بسته. | |||
تفسير | |||
گفته‌اند خداوند قسم ياد فرموده ببلد و شهر مكّه براى وجود و توقف و حلول پيغمبر آخر الزّمان در آن شهر تا اشاره باشد كه اين موجب مزيد شرافت آن شده و بنابر اين كلمه لا زائده است كه مكرّر ذكر شده كه گفته‌اند | |||
---- | |||
جلد 5 صفحه 390 | |||
معمول در كلام عرب است ولى مستفاد از چند روايت معتبر در اين مقام آنستكه خداوند فرموده قسم نميخورم باين بلد مكّه براى آنكه اهالى آن ظلم و ستم و تهمت و شتم و آزار تو را در آن حلال قرار دادند با آنكه آنرا براى ديگران مأمن و پناه ميدانستند و هر كس هر گونه جرم و جنايتى نموده بود مادامى كه در آن شهر بود متعرّض او نميشدند و قسم ياد فرموده بوالد و اولادش كه در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد حضرت آدم و اولاد او از انبياء و اوصياء و اتباع ايشان است و قمّى ره نيز اين معنى را نقل نموده و در كافى نقل نموده كه مراد امير المؤمنين عليه السّلام و اولاد او كه ائمه اطهارند ميباشد و بنظر حقير اگر خداوند قسم ببلد مكّه ياد فرموده باشد چنانچه مفسرين گفته‌اند اظهر آنست كه مراد از والد حضرت اسمعيل و از ما ولد پيغمبر خاتم و ائمه اطهار باشد يا مراد از والد حضرت ابراهيم و مراد از ما ولد حضرت اسمعيل و اولاد او باشد چون عرب عدنانى و پيغمبر ما از نسل آن حضرتند و اين دو پيغمبر در بناى كعبه و آبادى مكّه پيش قدم بودند و ذكر آن دو اينجا مناسب است و جواب قسم آنست كه خدا ميفرمايد بتحقيق خلق نموديم ما انسان را در تعب و مشقّت چون از وقت تولّد بأنواع زحمات و صدمات دنيا مبتلا ميشود تا دم مرگ بسختى آن و بعدا بوحشت برزخ و سختيهاى قيامت و گفته‌اند براى تسليت خاطر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرموده و بعضى گفته‌اند مراد از كبد استوا و استقامت است چون خداوند از بين حيوانات فقط انسان را مستقيم و مستوى القامه خلق فرموده و اين معنى مستفاد از نقل قمّى ره و بعضى از روايات اين مقام است كه بانتصاب انسان بر خلاف حيوانات تفسير فرموده‌اند آيا گمان ميكند كه احدى بر او قدرت پيدا نميكند كه مجازات نمايد او را براى ستمى كه از او بكسى رسيده و تخلّفى كه از فرمان خالق خود نموده چنين نيست خداوند قادر بر انتقام از او است و قمّى ره نقل نموده از امام باقر عليه السّلام كه فرمود مراد آنست كه كشته ميشود در مقابل كشتن او دختر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را و بعيد نيست اشاره بدومى يا سوّمى باشد و بر سبيل تطبيق تفسير شده كه معمول در تفاسير ائمه اطهار است و با كمال افتخار ميگويد من مال فراوان و مجتمعى در راه جلوگيرى از پيشرفت اسلام صرف نمودم چنانچه از | |||
---- | |||
جلد 5 صفحه 391 | |||
امام باقر عليه السّلام نقل شده كه عمرو بن عبد ود در جنگ خندق بعد از آنكه امير المؤمنين عليه السّلام اسلام را بر او عرضه داشت گفت پس اين همه مالى كه من در جلوگيرى از رواج اسلام خرج نمودم چه ميشود پس حضرت او را كشت آيا كينه مسلمانان و ساير عقائد و اخلاق فاسده كه در ضمير خود جاى ميدهد و اعمال قبيحه را كه در خلوت مرتكب ميشود گمان ميكند كسى او را نميبيند خدا ميبيند و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ميداند آيا ما براى او دو چشم و يك زبان و دو لب قرار نداديم كه ببيند و سخن بگويد و دهانش پوشيده باشد و بآسانى بخورد و بياشامد و شكر كند چرا نميكند آيا راه روشن خير و شرّ را باو نشان نداديم چنانچه در روايات تصريح بآن شده چرا راه خير را نميپيمايد پس اين انسان با اين همه وسائلى كه ما برايش فراهم نموديم و اين همه قدرت و تمكّنى كه براى خود فرض ميكند و ميپندارد بزحمت وارد در طى طريق پر زحمتى از طرق خيرات كه براى او مانند از جاى دشوار كوه بالا رفتن است نميشود و چه ميدانى تو اى پيغمبر كه چيست مانند از جاى دشوار كوه بالا رفتن آزاد كردن بنده‌اى است از قيد رقيّت يا طعام دادن است در روز مجاعه و گرسنگى مردم بيكى از اقارب يتيم خود يا بيك فقير خاك نشين با آنكه اگر تمام اينكارها را هم بكند هزار يك حقّ شكر نعمت حقّ را بجا نياورده در كافى از امام رضا عليه السّلام نقل نموده كه وقتى مشغول بصرف طعام ميشد ميفرمود قدحى بياورند و نزديك خوان طعام بگذارند پس هر خوراك خوبى كه ميآوردند مقدارى از آن را در آن قدح ميگذارد و امر ميفرمود بفقراء بدهند و اين آيه را تلاوت ميفرمود يعنى فلا اقتحم تا آخر پس ميفرمود خدا ميدانست هر كس قدرت بر عتق رقبه پيدا نميكند پس راه بهشت را براى آنها باز كرد و از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه اطعام كند مؤمنين را بقدريكه سير شود نميداند از خلق خدا ثواب او را در آخرت احدى نه ملك مقرّبى و نه نبى مرسلى مگر خدا و از موجبات مغفرت اطعام مسلمان گرسنه است پس تلاوت فرمود او اطعام تا آخر و نيز از آن حضرت نقل شده كه بعضى از اصحاب سؤال نمود از اين آيه پس فرمود كسيكه اكرام كرده است او را خدا بولايت ما بتحقيق عبور نموده است از عقبه | |||
---- | |||
جلد 5 صفحه 392 | |||
و مائيم آن عقبه‌اى كه هر كس وارد در آن شود نجات يافته و بعد فرمود مردم تمامى گرفتار آتش ميباشند غير از تو و اصحابت كه خداوند آزاد نموده است رقبه شما را از آتش بولايت ما اهل بيت و قريب باين مضامين روايات بسيار است و اخيرا خداوند شرط قبول كليّه اعمال خيريّه را بيان فرموده كه ميفرمايد آنكه اين قبيل اعمال خير را بجا بياورد پس بوده باشد از كسانيكه ايمان آوردند و توصيه نمودند يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند و آنانند كه در محشر نامه اعمالشان بدست راستشان است و شيعيان امير المؤمنين عليه السّلام ميباشند كه ببهشت ميروند و مستغرق در نعم آنند و آنانكه كافر شدند بآيات خداوند و منكر شدند ولايت اولياء او را كه اعظم آيات الهى هستند آنان صاحبان شئامت و نحوستند كه نامه اعمالشان را بدست چپشان ميدهند از اعداء آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه آتش جهنّم بر آنها احاطه خواهد نمود در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه قرائتش در نماز واجبش لا اقسم بهذا البلد باشد در دنيا شناخته شود از شايستگان و در آخرت شناخته شود بمنزلت نزد خدا و باشد در روز قيامت از رفقاء پيغمبران و شهدا و شايستگان و الحمد للّه ربّ العالمين. | |||
---- | |||
جلد 5 صفحه 393 | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
أُولئِكَ أَصحاب‌ُ المَيمَنَةِ «18» | |||
جلد 18 - صفحه 126 | |||
اينکه جمله هم شاهد بر آنچه عرض كرديم ميشود زيرا مؤمنين تماما اصحاب يمين هستند بشرطي که با ايمان از دنيا بروند نه مثل امروز که اكثر شيعه که دعوي تشيّع ميكنند و دعوي ايمان بدون ايمان از دنيا ميروند بواسطه انكار بعض ضروريات دين يا مذهب يا ارتكاب بعضي معاصي که موجب زوال ايمان ميشود، و مؤمنين نامه عمل آنها هم بدست راست آنها ميآيد و خداوند اوصاف آنها را در بسياري از آيات بيان فرموده ميفرمايد: وَ أَصحاب‌ُ اليَمِين‌ِ ما أَصحاب‌ُ اليَمِين‌ِ فِي سِدرٍ مَخضُودٍ وَ طَلح‌ٍ مَنضُودٍ وَ ظِل‌ٍّ مَمدُودٍ وَ ماءٍ مَسكُوب‌ٍ وَ فاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ لا مَقطُوعَةٍ وَ لا مَمنُوعَةٍ وَ فُرُش‌ٍ مَرفُوعَةٍ إِنّا أَنشَأناهُن‌َّ إِنشاءً فَجَعَلناهُن‌َّ أَبكاراً عُرُباً أَتراباً لِأَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ ثُلَّةٌ مِنَ الأَوَّلِين‌َ وَ ثُلَّةٌ مِنَ الآخِرِين‌َ واقعه آيه 27 الي 40. و نيز ميفرمايد: وَ أَمّا إِن كانَ مِن أَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ فَسَلام‌ٌ لَك‌َ مِن أَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ واقعه آيه 90 و 91. و نيز ميفرمايد: فَأَمّا مَن أُوتِي‌َ كِتابَه‌ُ بِيَمِينِه‌ِ فَسَوف‌َ يُحاسَب‌ُ حِساباً يَسِيراً وَ يَنقَلِب‌ُ إِلي أَهلِه‌ِ مَسرُوراً انشقاق آيه 8 و 9 و غير اينها از آيات. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
] | |||
(آیه 18)- و در پایان این اوصاف، مقام صاحبان آن را چنین بیان می‌کند: | |||
«آنها اصحاب الیمین‌اند» که نامه اعمالشان را به دست راستشان می‌دهند! (اولئک اصحاب المیمنة). | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
| خط ۸۰: | خط ۳۳۱: | ||
[[رده:فضایل اخروى اصحاب یمین]][[رده:آثار انفاق]][[رده:برکت اخروى انفاقگران]][[رده:سعادت اخروى انفاقگران]][[رده:اهمیت ایمان]][[رده:موجبات برکت]][[رده:موجبات برکت اخروى]][[رده:شرایط سعادت اخروى]][[رده:اهمیت تشویق به صبر]][[رده:اهمیت توصیه به صبر]][[رده:مؤمنان در قیامت]][[رده:نامه عمل مؤمنان]][[رده:فضایل اخروى حامیان مساکین]][[رده:اهمیت توصیه به مهربانى]][[رده:نامه عمل در دست راست]][[رده:برکت اخروى ولاى عتق]][[رده:سعادت اخروى ولاى عتق]][[رده:فضایل اخروى ولاى عتق]][[رده:برکت اخروى اطعام به یتیم]][[رده:فضایل اخروى حامیان یتیم]] | [[رده:فضایل اخروى اصحاب یمین]][[رده:آثار انفاق]][[رده:برکت اخروى انفاقگران]][[رده:سعادت اخروى انفاقگران]][[رده:اهمیت ایمان]][[رده:موجبات برکت]][[رده:موجبات برکت اخروى]][[رده:شرایط سعادت اخروى]][[رده:اهمیت تشویق به صبر]][[رده:اهمیت توصیه به صبر]][[رده:مؤمنان در قیامت]][[رده:نامه عمل مؤمنان]][[رده:فضایل اخروى حامیان مساکین]][[رده:اهمیت توصیه به مهربانى]][[رده:نامه عمل در دست راست]][[رده:برکت اخروى ولاى عتق]][[رده:سعادت اخروى ولاى عتق]][[رده:فضایل اخروى ولاى عتق]][[رده:برکت اخروى اطعام به یتیم]][[رده:فضایل اخروى حامیان یتیم]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره البلد ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره البلد ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 18 سوره بلد | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 18 سوره بلد,بلد 18,أُولٰئِکَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ,فضایل اخروى اصحاب یمین,آثار انفاق,برکت اخروى انفاقگران,سعادت اخروى انفاقگران,اهمیت ایمان,موجبات برکت,موجبات برکت اخروى,شرایط سعادت اخروى,اهمیت تشویق به صبر,اهمیت توصیه به صبر,مؤمنان در قیامت,نامه عمل مؤمنان,فضایل اخروى حامیان مساکین,اهمیت توصیه به مهربانى,نامه عمل در دست راست,برکت اخروى ولاى عتق,سعادت اخروى ولاى عتق,فضایل اخروى ولاى عتق,برکت اخروى اطعام به یتیم,فضایل اخروى حامیان یتیم,آیات قرآن سوره البلد | |||
|description=أُولٰئِکَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۰۲:۱۸
| کپی متن آیه |
|---|
| أُولٰئِکَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ |
ترجمه
| البلد ١٧ | آیه ١٨ | البلد ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَصْحَابُ الْیَمِینِ»: دست راستیها. آنان که در سمت راست قرار دارند. افراد مبارک و اهل سعادت (نگا: واقعه / و و و ). «الْمَیْمَنَةِ»: سمت راست. یمن و برکت. سعادت و اقبال (نگا: واقعه / .
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۰ سوره بلد
- حقيقتى درباره خلقت انسان كه در سوره «بلد» آمده
- سه وجه در معناى آيه: «و أنت حلّ بهذا البلد»
- بيان اين كه سوگند «و والد و ما ولد»، سوگند به ابراهيم واسماعيل «ع» است
- چند قول ديگر درباره مراد از «و والد و ما ولد»
- خلقت انسان در «كبد» و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى
- حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده
- رد و انكار، لازمۀ سخن كسى كه انفاق مال بر او گران آمده، گفت: «أهلكت مالا لُبَدا»
- معناى «عقبه» و وجه تفسير آن به «فكّ رقبة» و «إطعام در روز قحطى»
- رواياتى درباره قسم به شهر مكّه، و مراد از «و والد و ما ولد»
- رواياتى در ذيل «و هديناه النّجدين» و...
تفسیر نور (محسن قرائتی)
ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ «17» أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18» وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِنا هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ «19» عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ «20»
«17» سپس از كسانى باشد كه ايمان آورده و همديگر را به شكيبايى و مهربانى سفارش كرده‌اند. «18» آنان اصحاب يمين هستند. «19» و كسانى كه به آيات ما كفر ورزيدند اصحاب شومى و شقاوت هستند. «20» بر آنان آتشى سرپوشيده و فراگير احاطه دارد.
جلد 10 - صفحه 490
نکته ها
عبارت «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا» دو گونه معنا شده است:
الف: كارهاى خير مثل آزاد كردن برده و سير كردن گرسنه، بسترى براى گرايش به ايمان و سفارش ديگران به كارهاى نيك است.
ب: مقام و ارزش ايمان، بالاتر از سير كردن گرسنه و آزادى برده است، لذا با كلمه «ثُمَّ» فاصله شده است. «1»
«ميمنة» از يمن و يمين به معناى ميمنت و مباركى است و اصحاب ميمنة يعنى كسانى كه بركت دائمى، ملازم و مصاحب آنان است. گويا اصحاب ميمنه همان كسانى باشند كه نامه عملشان به دست راستشان داده مى‌شود.
«مشئمة» از شوم به معناى نامبارك است و كلمه «مُؤْصَدَةٌ» از «ايصاد» به معناى بستن درب و محكم كردن آن است.
در قرآن، چهار بار كلمه «تَواصَوْا»* به كار رفته است: يك بار «تَواصَوْا بِالْحَقِّ»، دو بار «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» ويك بار «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ».
تكرار كلمه «تَواصَوْا»* در يك آيه، يا براى تأكيد است و يا براى آنكه هر يك از صبر و مرحمت، يك تكليف مستقل هستند و با ترك يكى زمينه ديگرى از بين نمى‌رود. «2»
هيچكس بى‌نياز از سفارش و تشويق نيست. كلمه «تَواصَوْا» كه در قالب باب تفاعل آمده، به معناى آن است كه سفارش به نيكى‌ها بايد طرفينى و به صورت يك جريان عمومى باشد نه يك طرفه.
در آيات قبل سفارش شد كه به يتيم و مسكين رسيدگى كنيم، در اين آيه مى‌فرمايد:
ديگران را هم به رسيدگى و رحم كردن سفارش كنيم. «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ»
با اينكه معمولًا در كنار «آمَنُوا»*، «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»* به كار مى‌رود، ولى در اينجا به جاى «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»*، «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ» آمده است گويى اين دو سفارش،
«1». تفسير نمونه.
«2». تفسير راهنما.
جلد 10 - صفحه 491
خود عمل صالح است.
اسلام، علاوه بر كار نيك، به عقائد و انگيزه‌هاى افراد نيز توجه كامل دارد يعنى فرد علاوه بر آزاد كردن برده و اطعام بينوايان بايد اهل ايمان نيز باشد. چه بسيارند كسانى كه حاضرند كمك‌هاى مالى و خدمات انسان دوستانه ارائه دهند ولى حاضر نيستند مكتب و راه و استدلال حق را بپذيرند! اينگونه افراد نيز واماندگانند و از عقبه‌ها و گردنه‌ها عبور نكرده‌اند، لذا قرآن مى‌فرمايد: شرط عبور از گردنه، خدمات و كمك‌هاى مالى به اسير و مسكين و يتيم است به شرط آنكه همراه با روحيه حق پذيرى و ايمان باشد. «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا»
شايد مراد از دوزخ سرپوشيده، همان باشد كه در آيه‌اى ديگر مى‌فرمايد: «لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ» «1»
پیام ها
1- ايمان، شرط پذيرش كارهاى نيك است. «ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا»
2- همه مسلمانان بايد يكديگر را به صبر و رحمت سفارش كنند. «آمَنُوا وَ تَواصَوْا»
3- دانستن كافى نيست، گفتن و شنيدن نيز مؤثر است. «تَواصَوْا»
4- بهترين معروف‌ها كه بايد به آن سفارش شود، صبر و رحمت است. «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ»
5- بعد از خودسازى بايد ديگران را به كار خير دعوت كرد. «تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ»
6- تشكر از نعمت چشم، ديدن آيات الهى و تشكر از نعمت زبان، سفارش به ديگران است. «تَواصَوْا»
7- ايمان و صبر و محبّت، مايه بركت است. «أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ»
8- كسى كه با كفر و بخل، روى حق و رحمت را بپوشاند در قيامت در آتشى
«1». اعراف، 41.
جلد 10 - صفحه 492
سرپوشيده قرار خواهد گرفت. «عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ»
9- مؤمنانى كه به سير كردن گرسنه و آزادى برده موفق شوند، هم براى جامعه، مايه خير و بركت هستند و هم آخرت خود را آباد كرده‌اند و چه ميمنت و بركتى بالاتر از اين؟ «أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ»
10- هركارى با بردبارى و پايدار به نتيجه مى‌رسد و لذا سفارش به صبر، مقدّم بر هر امرى است. «تَواصَوْا بِالصَّبْرِ»
11- منشأ هرگونه شوى و پليدى، به كفر و حق پوشى بازمى‌گردد. وَ الَّذِينَ كَفَرُوا ...
هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ
«والحمدللّه ربّ العالمين»
جلد 10 - صفحه 494
سوره شمس
سوره شمس، پانزده آيه دارد و در مكّه نازل شده است.
نام آن برگرفته از آيه اول است كه با سوگند به خورشيد آغاز مى‌شود.
بيشترين سوگندهاى قرآن، به صورت پشت سر هم در اين سوره آمده است كه با يازده سوگند پياپى بر خورشيد وماه، روز و شب و آسمان زمين، بر ارزش و اهميّت تزكيه نفس، تأكيد مى‌ورزد.
مضمون اين سوره آن است كه انسان با الهام خدايى، كار نيك را از كار زشت تشخيص مى‌دهد و اگر بخواهد رستگار شود، بايد باطن خود را تزكيه كند و با انجام كارهاى نيك، آن را رشد و پرورش دهد و گرنه از سعادت محروم مى‌ماند. «1»
آنگاه به عنوان شاهد، داستان قوم ثمود را ذكر مى‌كند كه به خاطر تكذيب پيامبرشان حضرت صالح و كشتن شترى كه معجزه الهى بود، به عذابى سخت گرفتار شدند.
«1». تفسير الميزان.
جلد 10 - صفحه 495
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18»
أُولئِكَ: آن گروه مؤمنان كه وصيّت كنند يكديگر را به صبر و رحمت،
«1» ترجمه اعتقادات شيخ صدوق باب 27- ص 88- 87.
جلد 14 - صفحه 223
أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ: ياران دست راست‌اند كه از جانب يمين عرش به بهشت داخل شوند، يا صاحب يمن و بركتند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ «1» وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ «2» وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ «3» لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ «4»
أَ يَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ «5» يَقُولُ أَهْلَكْتُ مالاً لُبَداً «6» أَ يَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ «7» أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ «8» وَ لِساناً وَ شَفَتَيْنِ «9»
وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ «10» فَلا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ «11» وَ ما أَدْراكَ مَا الْعَقَبَةُ «12» فَكُّ رَقَبَةٍ «13» أَوْ إِطْعامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ «14»
يَتِيماً ذا مَقْرَبَةٍ «15» أَوْ مِسْكِيناً ذا مَتْرَبَةٍ «16» ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ «17» أُولئِكَ أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ «18» وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِنا هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَةِ «19»
عَلَيْهِمْ نارٌ مُؤْصَدَةٌ «20»
ترجمه
سوگند ميخورم باين شهر
با آنكه تو اقامت دارنده‌اى در اين شهر
و بپدر و آنچه تولّد نموده است
بتحقيق آفريديم آدمى را در مشقّت و تعب
آيا گمان ميكند كه قدرت پيدا نميكند بر او احدى
ميگويد ضايع كردم مال بسيارى را
آيا گمان ميكند كه نميبيند او را احدى
آيا قرار نداديم براى او دو چشم
و يك زبان و دو لب
و ارائه داديم باو دو راه روشن را
پس در نيامد و وارد نشد در راه پر زحمت خيرات
و چه مى‌دانى تو چيست راه پر زحمت خيرات
آزاد نمودن بنده‌اى است
يا طعام دادنى در روز گرسنگى و سختى
يتيمى خويشاوند
يا فقيرى خاك نشين را
پس بوده باشد از آنانكه ايمان آوردند و توصيه نمودند ببردبارى و توصيه نمودند بمهربانى
آن جماعت ياران دست راست ميباشند
و آنانكه كافر شدند بآيتهاى ما آنان ياران دست چپند
كه بر آنها آتشى است محيط و در بسته.
تفسير
گفته‌اند خداوند قسم ياد فرموده ببلد و شهر مكّه براى وجود و توقف و حلول پيغمبر آخر الزّمان در آن شهر تا اشاره باشد كه اين موجب مزيد شرافت آن شده و بنابر اين كلمه لا زائده است كه مكرّر ذكر شده كه گفته‌اند
جلد 5 صفحه 390
معمول در كلام عرب است ولى مستفاد از چند روايت معتبر در اين مقام آنستكه خداوند فرموده قسم نميخورم باين بلد مكّه براى آنكه اهالى آن ظلم و ستم و تهمت و شتم و آزار تو را در آن حلال قرار دادند با آنكه آنرا براى ديگران مأمن و پناه ميدانستند و هر كس هر گونه جرم و جنايتى نموده بود مادامى كه در آن شهر بود متعرّض او نميشدند و قسم ياد فرموده بوالد و اولادش كه در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد حضرت آدم و اولاد او از انبياء و اوصياء و اتباع ايشان است و قمّى ره نيز اين معنى را نقل نموده و در كافى نقل نموده كه مراد امير المؤمنين عليه السّلام و اولاد او كه ائمه اطهارند ميباشد و بنظر حقير اگر خداوند قسم ببلد مكّه ياد فرموده باشد چنانچه مفسرين گفته‌اند اظهر آنست كه مراد از والد حضرت اسمعيل و از ما ولد پيغمبر خاتم و ائمه اطهار باشد يا مراد از والد حضرت ابراهيم و مراد از ما ولد حضرت اسمعيل و اولاد او باشد چون عرب عدنانى و پيغمبر ما از نسل آن حضرتند و اين دو پيغمبر در بناى كعبه و آبادى مكّه پيش قدم بودند و ذكر آن دو اينجا مناسب است و جواب قسم آنست كه خدا ميفرمايد بتحقيق خلق نموديم ما انسان را در تعب و مشقّت چون از وقت تولّد بأنواع زحمات و صدمات دنيا مبتلا ميشود تا دم مرگ بسختى آن و بعدا بوحشت برزخ و سختيهاى قيامت و گفته‌اند براى تسليت خاطر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرموده و بعضى گفته‌اند مراد از كبد استوا و استقامت است چون خداوند از بين حيوانات فقط انسان را مستقيم و مستوى القامه خلق فرموده و اين معنى مستفاد از نقل قمّى ره و بعضى از روايات اين مقام است كه بانتصاب انسان بر خلاف حيوانات تفسير فرموده‌اند آيا گمان ميكند كه احدى بر او قدرت پيدا نميكند كه مجازات نمايد او را براى ستمى كه از او بكسى رسيده و تخلّفى كه از فرمان خالق خود نموده چنين نيست خداوند قادر بر انتقام از او است و قمّى ره نقل نموده از امام باقر عليه السّلام كه فرمود مراد آنست كه كشته ميشود در مقابل كشتن او دختر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را و بعيد نيست اشاره بدومى يا سوّمى باشد و بر سبيل تطبيق تفسير شده كه معمول در تفاسير ائمه اطهار است و با كمال افتخار ميگويد من مال فراوان و مجتمعى در راه جلوگيرى از پيشرفت اسلام صرف نمودم چنانچه از
جلد 5 صفحه 391
امام باقر عليه السّلام نقل شده كه عمرو بن عبد ود در جنگ خندق بعد از آنكه امير المؤمنين عليه السّلام اسلام را بر او عرضه داشت گفت پس اين همه مالى كه من در جلوگيرى از رواج اسلام خرج نمودم چه ميشود پس حضرت او را كشت آيا كينه مسلمانان و ساير عقائد و اخلاق فاسده كه در ضمير خود جاى ميدهد و اعمال قبيحه را كه در خلوت مرتكب ميشود گمان ميكند كسى او را نميبيند خدا ميبيند و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ميداند آيا ما براى او دو چشم و يك زبان و دو لب قرار نداديم كه ببيند و سخن بگويد و دهانش پوشيده باشد و بآسانى بخورد و بياشامد و شكر كند چرا نميكند آيا راه روشن خير و شرّ را باو نشان نداديم چنانچه در روايات تصريح بآن شده چرا راه خير را نميپيمايد پس اين انسان با اين همه وسائلى كه ما برايش فراهم نموديم و اين همه قدرت و تمكّنى كه براى خود فرض ميكند و ميپندارد بزحمت وارد در طى طريق پر زحمتى از طرق خيرات كه براى او مانند از جاى دشوار كوه بالا رفتن است نميشود و چه ميدانى تو اى پيغمبر كه چيست مانند از جاى دشوار كوه بالا رفتن آزاد كردن بنده‌اى است از قيد رقيّت يا طعام دادن است در روز مجاعه و گرسنگى مردم بيكى از اقارب يتيم خود يا بيك فقير خاك نشين با آنكه اگر تمام اينكارها را هم بكند هزار يك حقّ شكر نعمت حقّ را بجا نياورده در كافى از امام رضا عليه السّلام نقل نموده كه وقتى مشغول بصرف طعام ميشد ميفرمود قدحى بياورند و نزديك خوان طعام بگذارند پس هر خوراك خوبى كه ميآوردند مقدارى از آن را در آن قدح ميگذارد و امر ميفرمود بفقراء بدهند و اين آيه را تلاوت ميفرمود يعنى فلا اقتحم تا آخر پس ميفرمود خدا ميدانست هر كس قدرت بر عتق رقبه پيدا نميكند پس راه بهشت را براى آنها باز كرد و از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه اطعام كند مؤمنين را بقدريكه سير شود نميداند از خلق خدا ثواب او را در آخرت احدى نه ملك مقرّبى و نه نبى مرسلى مگر خدا و از موجبات مغفرت اطعام مسلمان گرسنه است پس تلاوت فرمود او اطعام تا آخر و نيز از آن حضرت نقل شده كه بعضى از اصحاب سؤال نمود از اين آيه پس فرمود كسيكه اكرام كرده است او را خدا بولايت ما بتحقيق عبور نموده است از عقبه
جلد 5 صفحه 392
و مائيم آن عقبه‌اى كه هر كس وارد در آن شود نجات يافته و بعد فرمود مردم تمامى گرفتار آتش ميباشند غير از تو و اصحابت كه خداوند آزاد نموده است رقبه شما را از آتش بولايت ما اهل بيت و قريب باين مضامين روايات بسيار است و اخيرا خداوند شرط قبول كليّه اعمال خيريّه را بيان فرموده كه ميفرمايد آنكه اين قبيل اعمال خير را بجا بياورد پس بوده باشد از كسانيكه ايمان آوردند و توصيه نمودند يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند و آنانند كه در محشر نامه اعمالشان بدست راستشان است و شيعيان امير المؤمنين عليه السّلام ميباشند كه ببهشت ميروند و مستغرق در نعم آنند و آنانكه كافر شدند بآيات خداوند و منكر شدند ولايت اولياء او را كه اعظم آيات الهى هستند آنان صاحبان شئامت و نحوستند كه نامه اعمالشان را بدست چپشان ميدهند از اعداء آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه آتش جهنّم بر آنها احاطه خواهد نمود در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه قرائتش در نماز واجبش لا اقسم بهذا البلد باشد در دنيا شناخته شود از شايستگان و در آخرت شناخته شود بمنزلت نزد خدا و باشد در روز قيامت از رفقاء پيغمبران و شهدا و شايستگان و الحمد للّه ربّ العالمين.
جلد 5 صفحه 393
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أُولئِكَ أَصحاب‌ُ المَيمَنَةِ «18»
جلد 18 - صفحه 126
اينکه جمله هم شاهد بر آنچه عرض كرديم ميشود زيرا مؤمنين تماما اصحاب يمين هستند بشرطي که با ايمان از دنيا بروند نه مثل امروز که اكثر شيعه که دعوي تشيّع ميكنند و دعوي ايمان بدون ايمان از دنيا ميروند بواسطه انكار بعض ضروريات دين يا مذهب يا ارتكاب بعضي معاصي که موجب زوال ايمان ميشود، و مؤمنين نامه عمل آنها هم بدست راست آنها ميآيد و خداوند اوصاف آنها را در بسياري از آيات بيان فرموده ميفرمايد: وَ أَصحاب‌ُ اليَمِين‌ِ ما أَصحاب‌ُ اليَمِين‌ِ فِي سِدرٍ مَخضُودٍ وَ طَلح‌ٍ مَنضُودٍ وَ ظِل‌ٍّ مَمدُودٍ وَ ماءٍ مَسكُوب‌ٍ وَ فاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ لا مَقطُوعَةٍ وَ لا مَمنُوعَةٍ وَ فُرُش‌ٍ مَرفُوعَةٍ إِنّا أَنشَأناهُن‌َّ إِنشاءً فَجَعَلناهُن‌َّ أَبكاراً عُرُباً أَتراباً لِأَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ ثُلَّةٌ مِنَ الأَوَّلِين‌َ وَ ثُلَّةٌ مِنَ الآخِرِين‌َ واقعه آيه 27 الي 40. و نيز ميفرمايد: وَ أَمّا إِن كانَ مِن أَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ فَسَلام‌ٌ لَك‌َ مِن أَصحاب‌ِ اليَمِين‌ِ واقعه آيه 90 و 91. و نيز ميفرمايد: فَأَمّا مَن أُوتِي‌َ كِتابَه‌ُ بِيَمِينِه‌ِ فَسَوف‌َ يُحاسَب‌ُ حِساباً يَسِيراً وَ يَنقَلِب‌ُ إِلي أَهلِه‌ِ مَسرُوراً انشقاق آيه 8 و 9 و غير اينها از آيات.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 18)- و در پایان این اوصاف، مقام صاحبان آن را چنین بیان می‌کند:
«آنها اصحاب الیمین‌اند» که نامه اعمالشان را به دست راستشان می‌دهند! (اولئک اصحاب المیمنة).
نکات آیه
۱ - آزادکنندگان برده و غذادهندگان به یتیمان و مستمندان، در صورت ایمان آوردن و توصیه به صبر و رحمت، در آخرت قرین نیک بختى و سرشار از خیر و برکت خواهند بود. (أُولئک أصحب المیمنة) «یُمْن» و «میمنة» به معناى برکت است (قاموس). مصاحبت با برکت، کنایه از سرشارى و تداوم آن است.
۲ - انفاق، برکت آفرین است; نه تباه سازنده ثروت. (یقول أهلکت مالاً لبدًا ... أُولئک أصحب المیمنة)
۳ - گروه سمت راست در آخرت، مجموعه اى سامان یافته از مؤمنانى که حامى بردگان و یتیمان و مسکینان بوده و مردم را به صبر و ترّحم ترغیب کرده اند. (و ما أدریک ما العقبة ... أُولئک أصحب المیمنة) «أیْمَن» و «میمنة»، نقطه مقابل «أیْسَر» و «مَیْسَرة» (سمت چپ) است (صحاح اللغة). تقابل این دسته با «أصحاب المشأمة» - با توجه به این که «مشأمة» در یک احتمال به معناى «مَیْسَرة» است (صحاح) - بیانگر آن است که قرار گرفتن در سمت راست یا چپ در آخرت، نشانگر فرجام افراد است.
۴ - مؤمنان در آخرت، نامه عمل خویش را با دست راست، دریافت خواهند کرد. (أُولئک أصحب المیمنة) این احتمال وجود دارد که اصحاب المیمنه بودن کنایه از گرفتن نامه اعمال با دست راست (یمین) باشد.
موضوعات مرتبط
- اصحاب یمین: فضایل اخروى اصحاب یمین ۳
- انفاق: آثار انفاق ۲
- انفاقگران: برکت اخروى انفاقگران ۱; سعادت اخروى انفاقگران ۱
- ایمان: اهمیت ایمان ۱
- برکت: موجبات برکت ۲; موجبات برکت اخروى ۱
- سعادت: شرایط سعادت اخروى ۱
- صبر: اهمیت تشویق به صبر ۳; اهمیت توصیه به صبر ۱
- مؤمنان: مؤمنان در قیامت ۳، ۴; نامه عمل مؤمنان ۴
- مساکین: فضایل اخروى حامیان مساکین ۳
- مهربانى: اهمیت توصیه به مهربانى ۱
- نامه عمل: نامه عمل در دست راست ۴
- ولاى عتق: برکت اخروى ولاى عتق ۱; سعادت اخروى ولاى عتق ۱; فضایل اخروى ولاى عتق ۳
- یتیم: برکت اخروى اطعام به یتیم ۱; فضایل اخروى حامیان یتیم ۳
منابع
