الحجر ٤٣

وَ إِنَ‌ جَهَنَّمَ‌ لَمَوْعِدُهُمْ‌ أَجْمَعِينَ‌

کپی متن آیه
وَ إِنَ‌ جَهَنَّمَ‌ لَمَوْعِدُهُمْ‌ أَجْمَعِينَ‌

ترجمه

و دوزخ، میعادگاه همه آنهاست!

|و قطعا جهنم وعده‌گاه همه آنهاست

و قطعاً وعده‌گاه همه آنان دوزخ است،

و البته وعده‌گاه جمیع آن مردم گمراه نیز آتش دوزخ خواهد بود.

و مسلماً دوزخ، وعده گاه همگی آنان است.

و جهنم ميعادگاه همه است.

و بی‌گمان جهنم میعادگاه همگی آنان است‌

و همانا دوزخ وعده‌گاه همه آنهاست

و حتماً دوزخ میعادگاه جملگی آنان است.

«و همواره وعده‌گاه همگی آنان بی‌چون دوزخ است.»

و همانا دوزخ است وعده‌گاه آنان همگی‌

And Hell is the meeting-place for them all.

ترتیل:

ترجمه:

الحجر ٤٢	آیه ٤٣	الحجر ٤٤
سوره : سوره الحجر نزول : ٤ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لَمَوْعِدُهُمْ»: میعادگاه ایشان. وعده آنان. مَوْعِد اسم مکان یا مصدر میمی است و مرجع ضمیر (هُمْ)، (الْغَاوِینَ) است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَ فَمَنْ‌ کَانَ‌ عَلَى‌ بَيِّنَةٍ مِنْ‌... (۱)

تفسیر

---

• آيات ۲۶ - ۴۸ سوره حجر
• معناى خلقت انسان از «صَلصَال مِن حَمَاءٍ مَسنُون»
• توضيحاتى درباره حقیقت «جانّ» و «جنّ»
• معناى كلمۀ «بَشَر»، در آيه شریفه
• توضیحی پیرامون معنای «تسویه» و «نفخ روح الهی در انسان»
• وجه تقييد و تحديد لعنت بر شيطان، تا روز جزا
• ابليس مأمور به سجده بر نوع بشر بود،د نه تنها آدم
• «وقت معلوم»، به چه معناست و براى چه كسى معلوم است؟!
• چرا شیطان، اغوای خود را به خدا نسبت داد و گفت: «ربّ بِما أغوَیتنی...»
• جواب كلّى، به مفسران مزبور
• معناى جملۀ شیطان که گفت: «لَأُزَيِّنَنَّ لَهُم فِى الأرض»
• مراد از «بندگان مُخلَصين»، كه از اغواى شيطان مصون هستند
• معناى آیه «هَذَا صِرَاطٌ عَلَىَّ مُستَقِيم»
• مقصود از «عِبَادِى» در آيه شريفه و نقد نظر مفسّران در اين باره
• معناى اين كه جهنم هفت در دارد: «لَهَا سَبعَةُ أبوَاب...»
• «متّقين» در آيه شریفه، اعمّ از «مُخلَصِين» هستند
• نقد سخن «فخر رازى» كه گفته است مراد از «متقين»، كسانى اند كه ازشرك بپرهيزند
• بيان حال متقين در ورودشان به بهشت
• قضاهاى رانده شده اى كه در قرآن حكايت شده است
• بحث روایتی: (رواياتى درباره برخی آیات گذشته)
• رواياتى در بيان مراد از درهاى جهنم در آیه: «لَهَا سَبعَةُ أبوَاب...»
• چند روايت در تفسير آیه: «إخوَاناً عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِين»

---

• آيه ۲۶ - ۴۴
• تفسير :
• نكته ها:
• ۱ - تكبر و غرور سرچشمه بزرگترين بدبختيها است
• ۲ - شيطان بر چه كسانى تسلط مى يابد؟
• ۳ - درهاى جهنم !
• ۴ - ((گل تيره )) و ((روح خدا)).
• ۵ - جان چيست ؟
• ۶ - قرآن و خلقت انسان .

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ «43»

و البتّه دوزخ وعده‌گاه همگى آنهاست.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ (43)

---

«1» تفسير برهان، جلد 2، صفحه 344، حديث هفتم.

جلد 7 - صفحه 113

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ‌: و بدرستى كه جهنم وعده‌گاه و جايگاه ابليس و تابعان او است تماما، يعنى همه به بدى افعال خود داخل آتش جهنم و معذب شوند.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ (36) قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ (37) إِلى‌ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ (38) قالَ رَبِّ بِما أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (39) إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ (40)

قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ (41) إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوِينَ (42) وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ (43) لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِكُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ (44)

ترجمه‌

گفت اى پروردگار من پس مهلت ده مرا تا روزى كه برانگيخته ميشوند

گفت پس همانا تو از مهلت داده شدگانى‌

تا روز وقت دانسته شده‌

گفت پروردگار من براى آنكه موجب گمراهى من شدى هر آينه زينت ميدهم براى‌

---

جلد 3 صفحه 253

ايشان در زمين و هر آينه گمراه ميكنم آنها را بتمامى‌

مگر بندگان تو از آنها كه خالص شدگانند

گفت اين راهى است بر من راست‌

همانا بندگان من نيست مر تو را بر ايشان سلطنتى مگر كسانيكه پيروى كردند تو را از گمراهان‌

و همانا جهنم هرآينه وعده گاه آنها است تمامى‌

مر آنرا است هفت دراز براى هر درى است از آنها پاره‌اى قسمت شده.

تفسير

ابليس پس از آنكه از درگاه ربوبيّت رانده و از رحمت رحيميه نااميد گرديد از خداوند بپاداش عباداتى كه تا آنزمان كرده بود در خواست نمود كه خداوند باو تا قيامت كه روز بعث خلايق است عمر دهد و عذاب نفرمايد او را و اين مهلت را خداوند باو داد ولى تصريح بروز قيامت نفرمود بلكه فرمود تا روز كه وقت آن معلوم است براى خدا كه محتمل است روز قيامت باشد چنانچه جمعى گفته‌اند و محتمل است روز مرگ خلائق باشد كه آنوقتى است كه نفخه اوّل صور دميده ميشود چنانچه در علل از امام صادق عليه السّلام نقل شده و فرموده است ابليس ميان نفخه اوّل و دوم ميميرد و محتمل است روز بعث و ظهور امام زمان باشد چنانچه عياشى ره از آنحضرت نقل نموده و آنكه امام زمان آن ملعون را در مسجد كوفه ميكشد و آن روز وقت معلوم است و آنملعون پس از گرفتن مهلت عرضه داشت اى پروردگار من براى آنكه امر نمودى مرا بسجود آدم كه شأن من نبود و اين موجب محروميت من شد از رحمت تو زينت ميدهم در نظر بنى آدم باطل و معصيت تو را و گمراه ميكنم ايشانرا بتمامى مگر بندگان تو را از آنها كه خالص نمودى ايشانرا براى طاعت خود و بعضى مخلصين بكسر لام قرائت نموده‌اند يعنى مگر بندگان تو را كه خالص نمودند نفوس خود را براى طاعت تو و نسبت اغواء بخداوند بگمان شيطان رجيم بود كه تصوّر مينمود امر خداوند بسجود موجب گمراهى او شده با آنكه تكبر و غرور و خودسرى او موجب گمراهى و بدبختى و شقاوت ابدى او گرديد و الا خداوند كسيرا اغواء و اضلال نميفرمايد مگر مراد از اغواء نوميدى و محروميت باشد چنانچه مكرر در مواردى ذكر شده كه مراد از اضلال ترك اعانت و مخذوليت است و اينجا هم بعضى گفته‌اند و محتمل است مراد از اغواء حكم الهى بغوايت و ضلالت ابليس باشد يعنى براى آنكه حكم كردى بغوايت و ضلالت من گمراه‌

---

جلد 3 صفحه 254

ميكنم بندگان تو را و اين حكم را استفاده نموده از لعنت ابدى و طرد خود از درگاه احديّت در كلام الهى و اين معنى را نديدم كسى ذكر كرده باشد از مفسّرين با آنكه بنظر حقير لطيف و مناسب است و معانى ديگرى ذكر كرده‌اند كه ظاهرا بى‌وجه و دور از نظر و ذوق است در هر حال اين موجب لجاج و عناد و عداوت او با خدا و حضرت آدم عليه السّلام و اولاد او گرديد و كافر شد بكفرى كه اشدّ اقسام كفر است با آنكه معتقد بود بوحدانيّت خدا و نبوّت انبياء او پس بايد پناه برد بخدا از وجود اين صفات در نفس كه چه بسيار شخص را به اسفل السّافلين جهنّم خواهد كشاند و خداوند در جواب شيطان فرمود اين اخلاص در عقائد و اعمال كه خودت گفتى راهى است بسوى من اگر كلمه على بمعناى الى باشد چنانچه بعضى گفته‌اند يا راهى است كه لازم است بر من رعايت آن كه فيض ره فرموده و آن راه مستقيم و راست است انحراف و اعوجاجى ندارد هر كس ميتواند از آنراه بمن و اصل شود و تو نميتوانى كسيرا باجبار از آنراه باز دارى چون تو بر بندگان من سلطنت ندارى فقط ميتوانى آنها را وسوسه نمائى و از راه راست باز دارى و در اين صورت آنها خودشان باختيار در تحت تصرّف و سلطنت تو در آمده‌اند و از من بى‌لطفى نسبت بآنها نشده و موعد ما با آنها جهنم است كه تمامى بايد در آن جاى گيرند و آن هفت در دارد و هر درى مخصوص بدسته‌اى از گمراهان و اتباع شيطان است و بعضى كلمه على را بكسر لام بر وزن فعيل قرائت نموده‌اند و در مجمع اين قرائت را نسبت بامام صادق عليه السّلام داده و بعلوّ شرف تفسير ميشود و در كافى از آنحضرت اين قرائت بطورى نقل شده كه فيض ره احتمال داده بنحو اضافه صراط بعلى باشد يعنى اين راه راست ولايت على عليه السّلام است كه مستقيم است و از امام سجّاد عليه السّلام عيّاشى ره نقل نموده كه آن امير المؤمنين عليه السّلام است و بنابراين كلمه هذا اشاره بوجود مبارك آنحضرت است كه شايد شبح آن در عرش موجود و مرئى بوده است و نيز در كافى از آنحضرت نقل نموده كه و اللّه نيست مراد از بندگانى كه شيطان بر آنها سلطنت ندارد مگر ائمه و شيعيان ايشان و عيّاشى ره نيز اين معنى را از آنحضرت نقل نموده و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه موعد وقوف مردم است بر صراط و نيز قمّى ره فرمودم كه داخل ميشود در هر درى از درهاى جهنم اهل ملّتى و در مجمع از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه فرمود جهنّم‌

---

جلد 3 صفحه 255

را هفت در است طبقه‌ها دارد هر طبقه‌اى فوق طبقه‌اى است و يك دست مبارك را روى دست ديگر گذارد و فرمود اين چنين است خداوند جنان را بر زمين وضع فرمود و نيران را بعضى فوق بعضى اسفل آنها جهنّم است و فوق آن لظى و فوق آن حطمه و فوق آن سقر و فوق آن جحيم و فوق آن سعير و فوق آن هاويه و در روايت ديگرى اسفل را هاويه ذكر نموده و اعلى را جهنّم و بعضى براى هر در و طبقه‌اى اهلى ذكر كرده‌اند و چون دليلى براى آن اقامه و مناسبتى اعتبار نشده بود حقير نقل ننمودم بلى از روايت خصال از امام صادق عليه السّلام استفاده ميشود كه يك در مخصوص باهل شرك و يك در مخصوص به بنى اميّه و يك در مخصوص بنو اصب و خوارج و كسانى است كه از ائمه اطهار اعراض نموده‌اند و اين هم معلوم است كه درك اسفل جايگاه منافقان است و بنظر حقير طبقات بحسب مراتب تبعيّت از شيطان است و از زير زمين شروع شده پائين ميرود و البتّه گناهكاران از اهل ايمان در طبقه اوّل جاى دارند كه عذابش خفيف‌تر و وقوفش آسان‌تر است و محتمل است مراد از هفت در دوزخ هفت معصيت كبيره باشد كه جمعى كبائر را منحصر بآنها دانسته‌اند شرك و قتل و قذف و اكل مال يتيم و زنا و فرار از جهاد و عقوق و الدين و بعضى هفت در جهنّم را عبارت از هفت خلق كه اصول اخلاق ذميمه است دانسته‌اند كه در اوّل كتاب ذيل آيه اهدنا الصراط المستقيم ذكر شد و اللّه اعلم ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ إِن‌َّ جَهَنَّم‌َ لَمَوعِدُهُم‌ أَجمَعِين‌َ (43)

(محققا جهنم‌ محليست‌ ‌که‌ بآنها ‌يعني‌ غاوين‌ و عدد داده‌ ‌شده‌ بالتمام‌ ‌که‌ تمام‌ ‌آنها‌ ‌در‌ ‌آن‌ داخل‌ ميشوند) يكي‌ ‌از‌ عقائده‌ حقه‌ وجود بهشت‌ و جهنّم‌ ‌است‌ ‌که‌ الآن‌ موجود ‌است‌ و آيات‌ و أخبار ‌بر‌ وجود ‌اينکه‌ دو بسيار داريم‌ أمّا محل‌ّ ‌آنها‌ كجا ‌است‌، اما بهشت‌ بنص‌ قرآن‌ ‌در‌ سدرة المنتهي‌ ‌که‌ ميفرمايد:

وَ لَقَد رَآه‌ُ نَزلَةً أُخري‌ عِندَ سِدرَةِ المُنتَهي‌ عِندَها جَنَّةُ المَأوي‌ و النجم‌ ‌آيه‌ 14) لكن‌ سدرة المنتهي‌ كجا ‌است‌ معلوم‌ نيست‌، و اما جهنّم‌ بعضي‌ گفتند ‌در‌ تخوم‌ أرض‌ ‌است‌، و يكي‌ ‌از‌ شواهد ‌آن‌ ‌را‌ استكشافات‌ جديده‌ قرار دادند ‌که‌ زمين‌ ‌را‌ ‌هر‌ چه‌ حفر كنند حرارتش‌ زياد ميشود ‌تا‌ برسد بجايي‌ ‌که‌ ‌هر‌ فلز ‌را‌ آنجا ببرند بفوري‌ آب‌ ميشود و وعده‌ إلهي‌ تخلّف‌ پذير نيست‌ إِن‌َّ اللّه‌َ لا يُخلِف‌ُ المِيعادَ آل‌ عمران‌ ‌آيه‌ 7.

و افراد بشر چند قسم‌ هستند مؤمن‌ صالح‌ متقي‌ ميعادش‌ بهشت‌ ‌است‌، و ‌غير‌ مؤمن‌ ‌که‌ مقصر ‌باشد‌ جهنم‌ ‌است‌ خواه‌ مشرك‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ كافر ‌ يا ‌ ضال‌ ‌ يا ‌ منكر ضروري‌ ‌ يا ‌ شاك‌ ‌در‌ دين‌ ‌که‌ بالتمام‌ ‌از‌ غاوين‌ هستند و ‌غير‌ مؤمن‌ قاصر نه‌ قابليت‌ بهشت‌ دارد نه‌ استحقاق‌ جهنم‌ و مؤمن‌ ‌غير‌ صالح‌ و ‌غير‌ متقي‌ ‌اگر‌ ‌با‌ إيمان‌ و آمرزيده‌ مرد ‌ يا ‌ مورد شفاعت‌ شد أهل‌ بهشت‌ و إلّا بمقدار معاصي‌ گرفتار ‌است‌ و بالاخره‌ بواسطه‌ ايمانش‌ بهشت‌ ميرود و ‌در‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ وَ إِن‌َّ جَهَنَّم‌َ لَمَوعِدُهُم‌ أَجمَعِين‌َ ‌که‌ هميشه‌ ‌در‌ جهنم‌ هستند غاوين‌ ‌را‌ ميفرمايد: ‌که‌ دسته‌ دوم‌ هستند ‌که‌ ‌غير‌ مؤمن‌ ‌باشد‌ ‌عن‌ تقصير.

43

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 43)- سپس صریحترین تهدیدهای خود را متوجه پیروان شیطان کرده، می‌گوید: «و جهنم میعادگاه همه آنهاست» (وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ).

گمان نکنند که آنها از چنگال مجازات می‌توانند فرار کنند و یا به حساب آنها رسیدگی نمی‌شود.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- جهنّم، وعده گاه همه پیروان گمراه ابلیس (و إن جهنّم لموعدهم أجمعین)

۲- هشدار و وعده تهدیدآمیز خداوند به پیروان گمراه ابلیس (إلاّ من اتبعک من الغاوین. و إن جهنّم لموعدهم أجمعین)

۳- پیروى از ابلیس و گمراه شدن، از عاملهاى گرفتار شدن به جهنّم (إلاّ من اتبعک ... و إن جهنّم لموعدهم)

روایات و احادیث

۴- «عن أبى جعفر(ع) فى قوله: «إن جهنّم لموعدهم أجمعین» فوقوفهم على الصراط; از امام باقر(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «إن جهنّم لموعدهم أجمعین» فرمود: [مقصود] توقف آنان بر صراط است».

موضوعات مرتبط

• ابلیس: آثار پیروى از ابلیس ۳; پیروان ابلیس در جهنّم ۱; میعاد پیروان ابلیس ۱، ۴; وعید به پیروان ابلیس ۲
• جهنّم: موجبات جهنّم ۳
• جهنّمیان ۱:
• خدا: وعیدهاى خدا ۲
• گمراهى: آثار گمراهى ۳