تَعْتَذِرُوا

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• عذر (۱۲ بار)

قاموس قرآن

(بضم عين) پوزش. در اقرب الموارد گويد: عذر حجّتى است كه با آن پوزش خواسته مى‏شود. راغب گفته عذر آن است كه انسان بخواهد با آن گناهان خويش را محو كند... آن سه قسم است يا مى‏گويد: من اينكار نكرده‏ام. و يا مى‏گويد: بدين جهت كرده‏ام و مى‏خواهد با ذكر علت خويش را تبرئه كند، و يا مى‏گويد: من كرده‏ام ولى ديگر نمى‏كنم...، اين سومى توبه است، هر توبه عذر است ولى هر عذر توبه نيست. اين سخن در اقرب الموارد از كليّات ابو البقاء نيز نقل شده است. [توبه:66]. پوزش نخواهيد، عذر نياوريد [كهف:76]. آن عالم از موسى اعتذار كرد و گفت «اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطيعَ مَعِىَ صَبْراً» تو بر كارهاى من صبر نتوانى كرد تا بالاخره موسى گفت: اگر بار ديگر از تو از علت كارى بپرسم با من مصاحبت مكن از جانب من به عذرى كه اول گفته بودى كه من صبر نتوانم كرد، رسيده‏اى. [مرسلات:6-7]. اين اعتذار ظاهراً از جانب خداوند است كه بندگان در معذّب شدن خدا را (نعوذ باللّه) محكوم ندانند. معذّر: (به صيغه فاعل) معتذر. آن از باب تفعيل كسی است كه عذر مى‏آورد ولى عذر ندارد، ولى معتذر كسى است كه عذر دارد (مجمع البيان) در مفردات گفته: معذّر آن است كه خود را معذور مى‏داند ولى عذر ندارد. اين فرق از اقرب الموارد نيز بدست مى‏آيد [توبه:90]. بيشتر مفسّران معذّرون را كسان عذر تراش گفته‏اند و بعضى اصل آن را «مُعْتَذِرون» گفته‏اند به ادغام تاء در ذال. يعنى: معتذرين اعراب آمدند كه به آنها اجازه داده شود تا در جنگ شركت نكنند ولى آنان كه خدا و رسول را تكذيب كردند نشستند و براى اعتذار نيامدند از ذيل آيه «سَيُصيبُ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذابٌ اَليمٌ» به نظر مى‏آيد كه از «مُعَذِّرُون» اعّم اراده شده است. مَعْذِرَةْ: مصدر است به معنى اعتذار [اعراف:164]. معاذير: جمع معذرة است به معنى عذرها، حجت‏ها. [قيامة:14-15]. به نظرم جواب لو محذوف است مثل «لاتنفعه» و غيره يعنى: انسان بر خويشتن يك پارچه بصيرت است و اگر معذرت‏هاى خويش را بيآوريد فايده‏اى نخواهد داشت مثل [غافر:52]. ولى اين در صورتى است كه لو به معنى آن شرطيّه و براى استقبال باشد و اگر به معنى امتناع باشد جواب آن ظاهراً از ما قبلش بدست مى‏آيد يعنى اگر عذرهايش را ناديده مى‏گرفت مى‏دانست كه يكپارچه بصيرت است. والله العالم.

کلمات نزدیک مکانی

لا قَد کُنْتُم وَ مَا لَن أَيّهَا يَا الْيَوْم تَسْتَهْزِءُون قُل نُؤْمِن کَفَرْتُم کَفَرُوا إِنّمَا لَکُم الّذِين بَعْد إِلَيْهِم تُجْزَوْن رَسُولِه رَجَعْتُم إِيمَانِکُم إِن نَبّأَنَا إِذَا آيَاتِه يُؤْمَرُون تَعْمَلُون إِلَيْکُم اللّه نَعْف عَن يَفْعَلُون يَعْتَذِرُون مِن بِاللّه يَعْلَمُون طَائِفَة أَخْبَارِکُم مِنْکُم

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...