الإسراء ٦٢: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
(Edited by QRobot)
 
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::قَال|قَالَ‌]] [[کلمه غیر ربط::قَال| ]] [[شامل این ریشه::قول‌| ]][[ریشه غیر ربط::قول‌| ]][[شامل این کلمه::أَ|أَ]] [[شامل این ریشه::ا| ]][[شامل این کلمه::رَأَيْتَک|رَأَيْتَکَ‌]] [[کلمه غیر ربط::رَأَيْتَک| ]] [[شامل این ریشه::رئى‌| ]][[ریشه غیر ربط::رئى‌| ]][[شامل این ریشه::ک‌| ]][[ریشه غیر ربط::ک‌| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::الّذِي|الَّذِي‌]] [[شامل این ریشه::الذى‌| ]][[شامل این کلمه::کَرّمْت|کَرَّمْتَ‌]] [[کلمه غیر ربط::کَرّمْت| ]] [[شامل این ریشه::کرم‌| ]][[ریشه غیر ربط::کرم‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَي|عَلَيَ‌]] [[کلمه غیر ربط::عَلَي| ]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[ریشه غیر ربط::على‌| ]][[شامل این ریشه::ى‌| ]][[ریشه غیر ربط::ى‌| ]][[شامل این کلمه::لَئِن|لَئِنْ‌]] [[شامل این ریشه::ان‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[شامل این کلمه::أَخّرْتَن|أَخَّرْتَنِ‌]] [[کلمه غیر ربط::أَخّرْتَن| ]] [[شامل این ریشه::اخر| ]][[ریشه غیر ربط::اخر| ]][[شامل این ریشه::ن‌| ]][[ریشه غیر ربط::ن‌| ]][[شامل این کلمه::إِلَى|إِلَى‌]] [[شامل این ریشه::الى‌| ]][[شامل این کلمه::يَوْم|يَوْمِ‌]] [[کلمه غیر ربط::يَوْم| ]] [[شامل این ریشه::يوم‌| ]][[ریشه غیر ربط::يوم‌| ]][[شامل این کلمه::الْقِيَامَة|الْقِيَامَةِ]] [[کلمه غیر ربط::الْقِيَامَة| ]] [[شامل این ریشه::قوم‌| ]][[ریشه غیر ربط::قوم‌| ]][[شامل این کلمه::لَأَحْتَنِکَن|لَأَحْتَنِکَنَ‌]] [[کلمه غیر ربط::لَأَحْتَنِکَن| ]] [[شامل این ریشه::حنک‌| ]][[ریشه غیر ربط::حنک‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[ریشه غیر ربط::ل‌| ]][[شامل این ریشه::نن‌| ]][[ریشه غیر ربط::نن‌| ]][[شامل این کلمه::ذُرّيّتَه|ذُرِّيَّتَهُ‌]] [[کلمه غیر ربط::ذُرّيّتَه| ]] [[شامل این ریشه::ذرر| ]][[ریشه غیر ربط::ذرر| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[ریشه غیر ربط::ه‌| ]][[شامل این ریشه::يى‌| ]][[ریشه غیر ربط::يى‌| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::قَلِيلا|قَلِيلاً]] [[کلمه غیر ربط::قَلِيلا| ]] [[شامل این ریشه::قلل‌| ]][[ریشه غیر ربط::قلل‌| ]]'''}}
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::قَال|قَالَ‌]] [[کلمه غیر ربط::قَال| ]] [[شامل این ریشه::قول‌| ]][[ریشه غیر ربط::قول‌| ]][[شامل این کلمه::أَ|أَ]] [[شامل این ریشه::ا| ]][[شامل این کلمه::رَأَيْتَک|رَأَيْتَکَ‌]] [[کلمه غیر ربط::رَأَيْتَک| ]] [[شامل این ریشه::رئى‌| ]][[ریشه غیر ربط::رئى‌| ]][[شامل این ریشه::ک‌| ]][[ریشه غیر ربط::ک‌| ]][[شامل این کلمه::هٰذَا|هٰذَا]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[شامل این ریشه::هذا| ]][[شامل این کلمه::الّذِي|الَّذِي‌]] [[شامل این ریشه::الذى‌| ]][[شامل این کلمه::کَرّمْت|کَرَّمْتَ‌]] [[کلمه غیر ربط::کَرّمْت| ]] [[شامل این ریشه::کرم‌| ]][[ریشه غیر ربط::کرم‌| ]][[شامل این کلمه::عَلَي|عَلَيَ‌]] [[کلمه غیر ربط::عَلَي| ]] [[شامل این ریشه::على‌| ]][[ریشه غیر ربط::على‌| ]][[شامل این ریشه::ى‌| ]][[ریشه غیر ربط::ى‌| ]][[شامل این کلمه::لَئِن|لَئِنْ‌]] [[شامل این ریشه::ان‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[شامل این کلمه::أَخّرْتَن|أَخَّرْتَنِ‌]] [[کلمه غیر ربط::أَخّرْتَن| ]] [[شامل این ریشه::اخر| ]][[ریشه غیر ربط::اخر| ]][[شامل این ریشه::ن‌| ]][[ریشه غیر ربط::ن‌| ]][[شامل این کلمه::إِلَى|إِلَى‌]] [[شامل این ریشه::الى‌| ]][[شامل این کلمه::يَوْم|يَوْمِ‌]] [[کلمه غیر ربط::يَوْم| ]] [[شامل این ریشه::يوم‌| ]][[ریشه غیر ربط::يوم‌| ]][[شامل این کلمه::الْقِيَامَة|الْقِيَامَةِ]] [[کلمه غیر ربط::الْقِيَامَة| ]] [[شامل این ریشه::قوم‌| ]][[ریشه غیر ربط::قوم‌| ]][[شامل این کلمه::لَأَحْتَنِکَن|لَأَحْتَنِکَنَ‌]] [[کلمه غیر ربط::لَأَحْتَنِکَن| ]] [[شامل این ریشه::حنک‌| ]][[ریشه غیر ربط::حنک‌| ]][[شامل این ریشه::ل‌| ]][[ریشه غیر ربط::ل‌| ]][[شامل این ریشه::نن‌| ]][[ریشه غیر ربط::نن‌| ]][[شامل این کلمه::ذُرّيّتَه|ذُرِّيَّتَهُ‌]] [[کلمه غیر ربط::ذُرّيّتَه| ]] [[شامل این ریشه::ذرر| ]][[ریشه غیر ربط::ذرر| ]][[شامل این ریشه::ه‌| ]][[ریشه غیر ربط::ه‌| ]][[شامل این ریشه::يى‌| ]][[ریشه غیر ربط::يى‌| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::قَلِيلا|قَلِيلاً]] [[کلمه غیر ربط::قَلِيلا| ]] [[شامل این ریشه::قلل‌| ]][[ریشه غیر ربط::قلل‌| ]]'''}}
 
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed"
 
  !کپی متن آیه
|-
|قَالَ‌ أَ رَأَيْتَکَ‌ هٰذَا الَّذِي‌ کَرَّمْتَ‌ عَلَيَ‌ لَئِنْ‌ أَخَّرْتَنِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِکَنَ‌ ذُرِّيَّتَهُ‌ إِلاَّ قَلِيلاً
|}
'''ترجمه '''
'''ترجمه '''
<tabber>
<tabber>
خط ۱۵: خط ۱۸:
|-|صادقی تهرانی=(ابلیس) گفت: «آیا خود را (بخوبی) دیدی‌؟ این کس را (نسبت)به من گرامی داشتی؟ اگر تا روز قیامت (عُمرِ) مرا تأخیر اندازی حتماً نسلش را - جز اندکی - همواره افسار خواهم کرد.»
|-|صادقی تهرانی=(ابلیس) گفت: «آیا خود را (بخوبی) دیدی‌؟ این کس را (نسبت)به من گرامی داشتی؟ اگر تا روز قیامت (عُمرِ) مرا تأخیر اندازی حتماً نسلش را - جز اندکی - همواره افسار خواهم کرد.»
|-|معزی=گفت آیا دیده باشی این را که تو بر من برتری دادی اگر مرا بگذاری تا روز قیامت هر آینه مهار کنم (یا براندازم) فرزندان او را مگر کمی را
|-|معزی=گفت آیا دیده باشی این را که تو بر من برتری دادی اگر مرا بگذاری تا روز قیامت هر آینه مهار کنم (یا براندازم) فرزندان او را مگر کمی را
|-|</tabber><br />
|-|english=<div id="qenag">He said, “Do You see this one whom You have honored more than me? If You reprieve me until the Day of Resurrection, I will bring his descendants under my sway, except for a few.”</div>
{{آيه | سوره = سوره الإسراء | نزول = | نام = [[شماره آیه در سوره::62|٦٢]] | قبلی = الإسراء ٦١ | بعدی = الإسراء ٦٣  | کلمه = [[تعداد کلمات::16|١٦]] | حرف =  }}
|-|</tabber>
<div class="audiotable">
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/017062.mp3"></sound></div>
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/017062.mp3"></sound></div>
</div>
{{آيه | سوره = سوره الإسراء | نزول = [[نازل شده در سال::14|٢ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::62|٦٢]] | قبلی = الإسراء ٦١ | بعدی = الإسراء ٦٣  | کلمه = [[تعداد کلمات::16|١٦]] | حرف =  }}
===معنی کلمات و عبارات===
===معنی کلمات و عبارات===
«أَرَأَیْتَکَ»: آیا ملاحظه کرده‌ای که چه کرده‌ای؟ مرا بگو. خبرم کن. «هذَا الَّذِی ...»: ادات استفهامی محذوف و از سیاق کلام پیدا است. یعنی: هَلْ هذا هُوَ الَّذی. «لَأَحْْتَنِکَنَّ»: زیر چانه ایشان را افسار می‌بندم. لگام به دهانشان می‌زنم. با گمراهسازی نابودشان می‌گردانم و تباهشان می‌سازم.
«أَرَأَیْتَکَ»: آیا ملاحظه کرده‌ای که چه کرده‌ای؟ مرا بگو. خبرم کن. «هذَا الَّذِی ...»: ادات استفهامی محذوف و از سیاق کلام پیدا است. یعنی: هَلْ هذا هُوَ الَّذی. «لَأَحْْتَنِکَنَّ»: زیر چانه ایشان را افسار می‌بندم. لگام به دهانشان می‌زنم. با گمراهسازی نابودشان می‌گردانم و تباهشان می‌سازم.
خط ۳۲: خط ۴۰:
<tabber>
<tabber>
المیزان=
المیزان=
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link115 | آيات ۵۶ - ۶۵، سوره اسرى]]
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link116 | استدلال ديگرى بر نفى الوهيت خدايان مشركين]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link115 | آيات ۵۶ - ۶۵ سوره إسراء]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link117 | چند وجه ديگر در بيان مراد از مالك نفع وضرر نبودن بتها]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link116 | استدلال ديگرى بر نفى الوهيت خدايان مشركان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link118 | فقط دعا ودرخواست حقيقى از خداى سبحان مستجاب است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link117 | چند وجه ديگر، در بيان مراد از مالك نفع و ضرر نبودن بت ها]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link119 | توضيح اينكه آلهه دروغين ، خود در جستجوى وسيله به سوى پروردگارشان هستند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۴#link119 | توضيح اين كه آلهه دروغين، خود در جستجوى وسيله به سوى پروردگارشان هستند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link120 | وجوه ديگرى كه در معناى جمله : ((يبتغون الى ربهم الوسيلة ايهم اقرب (( گفته اند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link120 | وجوه ديگرى كه در معناى جمله: «يَبتَغُونَ إلَى رَبِّهِمُ الوَسِيلَةَ أيُّهُم أقرَب» گفته اند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link121 | سنت الهى در اقوام گذشته : دعوت به حق ، به سعادت رساندن مؤ منان وهلاكت يا عذاب شديد منكران وطاغيان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link121 | سنّت الهى در اقوام گذشته: دعوت به حق، به سعادت رساندن مؤمنان و عذاب منكران و طاغيان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link122 | كتاب (لوح محفوظ) وبحث مفسرين پيرامون آن]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link122 | بحث مفسران، پیرامون «کتاب مبین» و «لوح محفوظ»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link123 | وجه اينكه خداوند پيشنهاد كفار راجع به آوردن آيات را اجابت نكرد]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link123 | وجه اين كه خداوند، پيشنهاد كفار راجع به آوردن آيات را اجابت نكرد]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link124 | دووجه ديگر در معناى آيه : ((وما منعنا ان نرسل بالايات الاان كذب بها الاولون ((]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link125 | مراد از «رؤيا» و «شجره ملعونه»، در آيه: «وَ مَا جَعَلنَا الرُؤيَا الَّتِى أرَينَاكَ...»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link125 | مراد از ((رؤ يا(( و((شجره ملعونه (( در آيه : ((وما جعلنا الرؤ يا التى اريناك ...((]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link127 | شجره ملعونه اى كه در رؤيا بر پيامبر «ص» نشان داده شده، فتنه اسلام است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link126 | معناى اصطلاحى ((شجره (( وتطبيق آن با فرقه خاصى در صدر اسلام]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link128 | بيان اين كه آيه شريفه، ناظر به «بنى اميّه» است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۵#link127 | شجره ملعونه اى كه در رؤ يا بر پيامبر (ص ) نشان داده شده است فتنه اسلام است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link129 | پاسخ به مفسرانی که «رؤيا» را معراج و شجرۀ ملعونه را «شجره زقّوم» دانسته اند]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link128 | بيان اينكه آيه شريفه ناظر به ((بنى اميه (( است]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link131 | معناى قول شيطان: «لأحتَنِكَنَّ ذُرِيَّتَهُ إلّا قَلِيلاً»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link129 | وجه ديگرى كه ((رؤ يا(( را به جنگ بدر مربوط دانسته است ورد آن]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link132 | لشكر سواره نظام و پياده نظام شيطان، ياور او در گمراهى انسان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link130 | يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (ع ) وآغاز عصيان واغواى او]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link133 | مراد از مشاركت شيطان در اموال و اولاد مردم در خطاب: «وَ شَارِكهُم فِى الأموَالِ وَ الأولَاد»]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link131 | معناى قولشيطان : ((لاحتنكن ذريته الاقليلا((]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link134 | بحث روايتى: (روایاتی در بارۀ برخی از آیات گذشته)]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link132 | لشكر سواره نظام وپياده نظام شيطان ياور اودر گمراهى انسان]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۷#link137 | چند روايت درباره شركت شيطان، در اموال و اولاد مردم]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link133 | يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (عليه السلام ) وآغاز عصيان واغواى اومراد ازمشاركت شيطان در اموال واولاد مردم در خطاب : ((وشاركهم فىالاموال والاولاد((]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link134 | بحث روايتى]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link135 | رواياتى در ذيل آيه : ((وما منعنا نرسل بالايات ...((]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۶#link136 | رواياتى در ذيل (ما جعلنا الرّويا الّتى اريناك الافتنة للنّاس ) وانطباق آن با بنى اميه]]
*[[تفسیر:المیزان جلد۱۳_بخش۱۷#link137 | چند روايت درباره شركت شيطان در اموال واولاد مردم]]


}}
|-|نمونه=
|-|نمونه=
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۲_بخش۵۱#link63 | تفسیر آیات]]
*[[تفسیر:نمونه جلد۱۲_بخش۵۱#link63 | تفسیر آیات]]
}}
|-| تفسیر نور=
===تفسیر نور (محسن قرائتی)===
{{ نمایش فشرده تفسیر|
قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلَّا قَلِيلًا «62»
ابليس گفت: به من خبر ده، اين است آن كسى كه بر من گرامى داشتى؟ اگر تا قيامت مهلتم دهى، يقيناً بر نسل او افسار زده، به زير سلطه مى‌كشم، مگر اندكى را.
===نکته ها===
«أ رايت» به معناى «اخبرنى»، به من خبر ده مى‌باشد. «احتنكن» از «حنك»، طنابى است‌
----
«1». حجر، 29.
جلد 5 - صفحه 86
كه به گردن حيوان انداخته و او را مى‌كشند. «احتناك»، به معناى از ريشه درآوردن و سلطه‌ى كامل يافتن نيز مى‌باشد. «1»
===پیام ها===
1- خودپرستى، انسان را به طغيان در برابر خدا مى‌كشد. «هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ»
2- دل كندن از جاه و مقام، يكى از سخت‌ترين امتحانات است. «كَرَّمْتَ عَلَيَّ» «2»
5- ابليس هم از قيامت آگاه بود و هم به آن ايمان داشت. «أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ»
3- حسادت، به تدريج به كينه و اقدام عليه ديگران تبديل مى‌شود. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ‌ ... لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ‌
4- برخى حسدها وكينه‌ها نسل‌هاى آينده را نيز در برمى گيرد. «ذُرِّيَّتَهُ»
6- انسان در برابر وسوسه‌هاى شيطان، آزاد است و حقّ انتخاب دارد. «إِلَّا قَلِيلًا»
7- برخى مردم، از خطر سلطه‌ى ابليس درامانند. «إِلَّا قَلِيلًا»
}}
|-|
اثنی عشری=
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلاَّ قَلِيلاً (62)
قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَ‌: گفت ابليس بعد از مشاهده تفضيل آدم، اى پروردگار، آيا ديدى و پسنديدى اين كه گرامى داشتى او را بر من. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ: اگر هر آينه تأخير اندازى اجل موت مرا.
لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ‌: هرآينه البته البته از بيخ بركنم فرزندان او را به گمراهى، و چنان نمايم كه بعذاب تو مستأصل شوند. إِلَّا قَلِيلًا: مگر كمى از ايشان را كه مخلصين باشند. ابن عباس گفته‌ «2»: معنى آن كه اگر مرگ مرا تأخير اندازى، هرآينه البته البته استيلا و تسلط يابم بر ذريه آدم به گمراه نمودن مگر كمى را، ابليس‌
----
«1» بحار الانوار، جلد 63، صفحه 218، حديث 55- تفسير عيّاشى، جلد اوّل، صفحه 34، حديث 16.
«2» مجمع البيان جلد 3، صفحه 326.
جلد 7 - صفحه 407
ملعون اين طمع را نمود به جهت آنكه خداوند سبحان ملائكه را اخبار فرموده بود به افساد بنى آدم.
موعظه: حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در خطبه قاصعه‌ «1» در مذمت شيطان فرمايد: پس سجده كردند همه ملائكه به هيئت اجتماع مگر ابليس ملعون كه عارض شد او را حميّت و عصبيت، پس فخر نمود بر آدم عليه السّلام به سبب خلقت خود، و متعصب شد بر او از جهت اصل خود كه آتش بود. پس دشمن خدا، امام متعصبين و پيشرو متكبرين است كه نهاد بنياد عصبيت را، و نزاع كرد در رداء كبرياء و عظمت، و پوشيد لباس عزت را، و بركند لباس ذلت را. آيا نمى‌بينيد چگونه تصغير و تحقير نمود او را خداى تعالى به سبب تكبر او و پست فرمود او را به جهت بلندپروازى او. پس گردانيد در دنيا او را رانده شده از رحمت، و مهيا نمود براى او در آخرت آتش برافروخته را. اين فرمايش، آگاهى است مر غافلان را، هشيارى است مر متذكران را.
}}
|-|
روان جاوید=
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ قالَ أَ أَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِيناً (61) قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلاَّ قَلِيلاً (62) قالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُكُمْ جَزاءً مَوْفُوراً (63) وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَ أَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَ رَجِلِكَ وَ شارِكْهُمْ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ وَ عِدْهُمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً (64) إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ وَ كَفى‌ بِرَبِّكَ وَكِيلاً (65)
ترجمه‌
و چون گفتيم بملائكه سجده كنيد مر آدم را پس سجده نمودند مگر ابليس گفت آيا سجده كنم مر كسى را كه آفريدى از گل‌
گفت خبر ده مرا اين‌
----
جلد 3 صفحه 373
كسيكه فضيلت دادى بر من براى چه، بخدا اگر تأخير اندازى مرگ مرا تا روز قيامت هر آينه بنياد بر اندازم از فرزندان او مگر اندكى‌
گفت دور شو پس كسيكه پيروى كند تو را از آنها همانا جهنّم جزاى شما است جزاى وافرى‌
و لغزش ده هر كسى را كه بتوانى از آنها بآوازت و فرياد زن براى حمله بر آنها بسوارانت و پيادگانت و شركت كن با آنها در مالها و ولدها و نويد ده آنها را و نويد نميدهد آنها را شيطان مگر بفريب‌
همانا بندگان من نيست مر تو را بر ايشان تسلّط و كافى است پروردگار تو كه باشد نگهدار.
تفسير
قصّه حضرت آدم عليه السّلام و امر خداوند ملائكه را بسجود در برابر او و مأموريّت شيطان در ضمن آنها و اباء او و مطرود شدنش از بارگاه قدس در سوره بقره و اعراف گذشت و كلمه طينا منصوب بنزع خافض است يعنى آيا من سجده كنم در برابر كسيكه خلق نمودى او را از گل با آنكه خلق شده‌ام از آتش كه شرف دارد بر گل و اين اوّل تكبّر و تمسّك باصل و نسبى بود كه موجب حرمان ابدى از رحمت و نعمت گرديد و گفت بگو بدانم اين مخلوق آنچنانى را كه برترى و فضيلت دادى بر من بچه سبب بوده با آنكه من برتر و بهترم از او و مورد سؤال براى اختصار و دلالت كلام حذف شده و چون سؤالش از روى انكار و استكبار و خارج از ميزان ادب بود جوابى نشنيد لذا قسم ياد نمود كه اگر خدا باو مهلت دهد تا روز قيامت مستأصل و اسير خود كند بنى آدم را باغواء و فريب مكر عدّه كمى از آنها را كه متمكّن نشود چون خالص كنند خود را براى عبادت و اطاعت خداوند و خداوند با كمال بى‌اعتنائى و توهين فرمود برو پى كارت منهم تو و اتباعت را در جهنّم بجزاى كامل خواهم رساند و براى تهديد بصورت امر قبائح اعمال او را ذكر فرمود مانند آنكه پادشاه به يكنفر از رعاياى متمرّد خود بگويد برو با اجانب بساز و هر خيانتى كه ميتوانى نسبت برعيّت من بكن باين تقريب كه لغزش ده و متزلزل كن هر كس را كه ميتوانى از بندگان من بوسوسه و گفتار ناهنجارت با صوت دلفريب غدّارت تا شامل شود تمام نغمات دلكش موسيقى و آلات لهو را كه ممنوع است و صيحه بزن و جمع‌آورى كن تمام عدّه و عساكر از سواره و پياده خود را براى استيصال بنى آدم و اين كنايه از اعمال‌
----
جلد 3 صفحه 374
تمام قدرت و استطاعت او است در گمراه كردن بندگان و شركت كن با آنها در اموال بوادار نمودن آنها را بكسب و جمع مال حرام و صرف در راه نامشروع و در اولاد بوادار نمودن آنها را بزنا و وارد نمودن مخلوق از نطفه خود را در زمره آنها در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه اين آيه را تلاوت فرمود پس فرمود كه شيطان ميآيد و مى‌نشيند نزد زن در جائيكه مرد مى‌نشيند براى مقاربت با زن و كاريرا كه مرد ميكند او هم ميكند عرض شد بچه شناخته شود كسيكه از نطفه شيطان است فرمود بدوستى و دشمنى ما كسيكه دوست ما است نطفه انسان است و كسيكه دشمن ما است نطفه شيطان است و نيز از آنحضرت روايت شده كه كسيكه در وقت جماع اسم خدا را ببرد شيطان از او دور شود و كسيكه جماع كند و نام خدا را ذكر نكند شيطان هم آلت خود را با او داخل ميكند و هر دو كار ميكنند ولى نطفه يكى ميشود و روايات بسيارى دلالت دارد بر آنكه هر جماع حرامى با شركت شيطان واقع ميشود و نطفه مرد با نطفه شيطان مخلوط ميگردد و از آن ولد بوجود ميآيد كه مشترك بين انسان و شيطان است خداوند همه را از شرّ آن ملعون محفوظ فرمايد و در خاتمه اوامر تهديدى خود فرموده وعده بده بآنها وعده‌هاى دروغ از قبيل شفاعت بتها و توفيق توبه و شرافت نسب و انكار حشر و خلود در آتش و امثال اينها هر كس را بحسب مقام و مرتبه كمالش و اخيرا به بندگان اعلام فرموده كه بدانند تمام مواعيد شيطان دروغ بصورت راست و باطل بلباس حقّ و خطاء به حليه صواب است و بندگان خالص و مخلص خدا بقرينه اضافه لفظ عباد بياء متكلّم و آنكه بندگان مخلص در آيه ديگر استثناء شده در پناه الهى از كليّه شرور شيطان محفوظند و او قادر بر اغواء ايشان نيست و از سلطنت او خارج و در تحت سلطنت الهيه ميباشند و كافى است خداوند براى حفاظت و نگهبانى و نگهدارى از ايشان و فرد اجلى وجود مبارك امير المؤمنين عليه السّلام است كه بروايت عيّاشى آيه اخيره در شأن آنحضرت نازل شده و بايد از خداوند خواست كه ما را از پيروان او در دنيا و آخرت قرار دهد.
----
جلد 3 صفحه 375
}}
|-|
اطیب البیان=
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)===
{{نمایش فشرده تفسیر|
قال‌َ أَ رَأَيتَك‌َ هذَا الَّذِي‌ كَرَّمت‌َ عَلَي‌َّ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلي‌ يَوم‌ِ القِيامَةِ لَأَحتَنِكَن‌َّ ذُرِّيَّتَه‌ُ إِلاّ قَلِيلاً (62)
‌گفت‌ آيا مي‌بيني‌ ‌يعني‌ البته‌ خواهي‌ ديد آدمي‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌من‌ مقدم‌ داشتي‌ و گرامي‌ داشتي‌ ‌هر‌ آينه‌ ميگيرم‌ و ميكشم‌ ذريه‌ ‌او‌ ‌را‌ بطرف‌ دوزخ‌ مگر قليلي‌ ‌که‌ ‌من‌ حريف‌ ‌آنها‌ نميشوم‌ قال‌َ أَ رَأَيتَك‌َ استفهام‌ ترديدي‌ نيست‌ ‌يعني‌ مشاهده‌ و ميبيني‌ و ‌اينکه‌ كلمه‌ ‌هم‌ دلالت‌ ‌بر‌ كفر ابليس‌ ميكند زيرا خداوند علمش‌ احاطه‌ دارد چيزي‌ ‌بر‌ علم‌ ‌او‌ افزوده‌ نمي‌شود ‌که‌ احتياج‌ برؤيت‌ داشته‌ ‌باشد‌ و نيز ‌خدا‌ ‌را‌ ميترساند ‌که‌ ‌من‌ ‌هم‌ ذريه‌ ‌او‌ ‌را‌ اغوي‌ ميكنم‌ هذَا الَّذِي‌ كَرَّمت‌َ عَلَي‌َّ ‌که‌ ‌من‌ تعظيم‌ و تكريم‌ كنم‌ ‌او‌ ‌را‌ و سجده‌ و تواضع‌ و خاضع‌ و خاشع‌ شوم‌ ‌در‌ مقابل‌ ‌او‌ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلي‌ يَوم‌ِ القِيامَةِ ‌که‌ مرا زنده‌ داشتي‌ و اجل‌ مرا عقب‌ انداختي‌ ‌تا‌ روز قيامة ‌که‌ همچو تقاضايي‌ كرد
جلد 12 - صفحه 278
قال‌َ رَب‌ِّ فَأَنظِرنِي‌ إِلي‌ يَوم‌ِ يُبعَثُون‌َ ص‌ ‌آيه‌ 79.
لَأَحتَنِكَن‌َّ ذُرِّيَّتَه‌ُ احتكان‌ ‌ يا ‌ بمعني‌ قطع‌ و جدايي‌ ‌است‌ مثل‌ كلاغي‌ ‌که‌ حاصل‌ ‌را‌ ‌از‌ ريشه‌ بيرون‌ ميآورد ‌ يا ‌ بمعني‌ افساريست‌ ‌که‌ بگردن‌ حيوان‌ مياندازند و ‌او‌ ‌را‌ ميبرند چنانچه‌ شخصي‌ خدمت‌ سيد بحر العلوم‌ ‌گفت‌ خواب‌ شيطان‌ ‌را‌ ديدم‌ طناب‌ هاي‌ زيادي‌ ‌بر‌ دوش‌ داشت‌ پرسيدم‌ اينها چيست‌! ‌گفت‌ ميخواهم‌ گردن‌ بندگان‌ بيندازم‌ الا قليلا ‌که‌ بندگان‌ خالص‌ باشند ‌از‌ انبياء و اولياء و صلحاء و اتقياء و شهداء ‌از‌ مومنين‌.
}}
|-|
برگزیده تفسیر نمونه=
===برگزیده تفسیر نمونه===
{{نمایش فشرده تفسیر|
]
(آیه 62)- ولی هنگامی که دید بر اثر این استکبار و سرکشی در برابر فرمان خدا از درگاه مقدسش برای همیشه طرد شد: «گفت: به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عدّه کمی، گمراه و ریشه کن خواهم ساخت» (قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلَّا قَلِیلًا).
}}
|-|تسنیم=
|-|تسنیم=
{{ نمایش فشرده تفسیر|
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]]
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]]
|-|نور=
}}
*[[تفسیر:نور  | تفسیر آیات]]
 
|-|</tabber>
|-|</tabber>


خط ۱۱۵: خط ۲۵۰:
[[رده:آثار تکریم آدم]][[رده:آثار سجده ملائکه بر آدم]][[رده:آسیب پذیرى آدم]][[رده:برترى آدم]][[رده:تکریم آدم]][[رده:فضایل آدم]][[رده:فلسفه تکریم آدم]][[رده:قصه آدم]][[رده:یأس از گمراهى آدم]][[رده:ابلیس و حاکمیت خدا]][[رده:استمهال ابلیس]][[رده:اضلال ابلیس]][[رده:اعتراض ابلیس]][[رده:اغواگرى ابلیس]][[رده:اقرار ابلیس]][[رده:بینش ابلیس]][[رده:تکبر ابلیس]][[رده:خواسته هاى ابلیس]][[رده:سلطه ابلیس]][[رده:سوگند ابلیس]][[رده:عجز ابلیس]][[رده:عقیده ابلیس]][[رده:علم ابلیس]][[رده:عوامل اعتراض ابلیس]][[رده:عوامل دشمنى ابلیس]][[رده:محدوده سلطه ابلیس]][[رده:مقهوریت ابلیس]][[رده:یأس ابلیس]][[رده:اغواپذیرى اکثریت]][[رده:آسیب پذیرى انسان]][[رده:اقلیت انسان ها]][[رده:دشمنان انسان]][[رده:گمراهى اکثریت انسان ها]][[رده:لغزشگاههاى انسان]][[رده:آثار اراده خدا]][[رده:سلطه شیطان]][[رده:حتمیت قیامت]]
[[رده:آثار تکریم آدم]][[رده:آثار سجده ملائکه بر آدم]][[رده:آسیب پذیرى آدم]][[رده:برترى آدم]][[رده:تکریم آدم]][[رده:فضایل آدم]][[رده:فلسفه تکریم آدم]][[رده:قصه آدم]][[رده:یأس از گمراهى آدم]][[رده:ابلیس و حاکمیت خدا]][[رده:استمهال ابلیس]][[رده:اضلال ابلیس]][[رده:اعتراض ابلیس]][[رده:اغواگرى ابلیس]][[رده:اقرار ابلیس]][[رده:بینش ابلیس]][[رده:تکبر ابلیس]][[رده:خواسته هاى ابلیس]][[رده:سلطه ابلیس]][[رده:سوگند ابلیس]][[رده:عجز ابلیس]][[رده:عقیده ابلیس]][[رده:علم ابلیس]][[رده:عوامل اعتراض ابلیس]][[رده:عوامل دشمنى ابلیس]][[رده:محدوده سلطه ابلیس]][[رده:مقهوریت ابلیس]][[رده:یأس ابلیس]][[رده:اغواپذیرى اکثریت]][[رده:آسیب پذیرى انسان]][[رده:اقلیت انسان ها]][[رده:دشمنان انسان]][[رده:گمراهى اکثریت انسان ها]][[رده:لغزشگاههاى انسان]][[رده:آثار اراده خدا]][[رده:سلطه شیطان]][[رده:حتمیت قیامت]]
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الإسراء ]]
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الإسراء ]]
{{#seo:
|title=آیه 62 سوره إسراء
|title_mode=replace
|keywords=آیه 62 سوره إسراء,إسراء 62,قَالَ‌ أَ رَأَيْتَکَ‌ هٰذَا الَّذِي‌ کَرَّمْتَ‌ عَلَيَ‌ لَئِنْ‌ أَخَّرْتَنِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِکَنَ‌ ذُرِّيَّتَهُ‌ إِلاَّ قَلِيلاً,آثار تکریم آدم,آثار سجده ملائکه بر آدم,آسیب پذیرى آدم,برترى آدم,تکریم آدم,فضایل آدم,فلسفه تکریم آدم,قصه آدم,یأس از گمراهى آدم,ابلیس و حاکمیت خدا,استمهال ابلیس,اضلال ابلیس,اعتراض ابلیس,اغواگرى ابلیس,اقرار ابلیس,بینش ابلیس,تکبر ابلیس,خواسته هاى ابلیس,سلطه ابلیس,سوگند ابلیس,عجز ابلیس,عقیده ابلیس,علم ابلیس,عوامل اعتراض ابلیس,عوامل دشمنى ابلیس,محدوده سلطه ابلیس,مقهوریت ابلیس,یأس ابلیس,اغواپذیرى اکثریت,آسیب پذیرى انسان,اقلیت انسان ها,دشمنان انسان,گمراهى اکثریت انسان ها,لغزشگاههاى انسان,آثار اراده خدا,سلطه شیطان,حتمیت قیامت,آیات قرآن سوره الإسراء
|description=قَالَ‌ أَ رَأَيْتَکَ‌ هٰذَا الَّذِي‌ کَرَّمْتَ‌ عَلَيَ‌ لَئِنْ‌ أَخَّرْتَنِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِکَنَ‌ ذُرِّيَّتَهُ‌ إِلاَّ قَلِيلاً
|image=Wiki_Logo.png
|image_alt=الکتاب
|site_name=الکتاب
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۲:۳۰

کپی متن آیه
قَالَ‌ أَ رَأَيْتَکَ‌ هٰذَا الَّذِي‌ کَرَّمْتَ‌ عَلَيَ‌ لَئِنْ‌ أَخَّرْتَنِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِکَنَ‌ ذُرِّيَّتَهُ‌ إِلاَّ قَلِيلاً

ترجمه

(سپس) گفت: «به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عده کمی، گمراه و ریشه‌کن خواهم ساخت!»

|گفت: به من بگو، آيا اين همان است كه بر من برترى دادى؟ اگر تا روز قيامت مهلتم دهى، قطعا نسل او را افسار مى‌زنم جز اندكى را
[سپس‌] گفت: «به من بگو: اين كسى را كه بر من برترى دادى [براى چه بود]؟ اگر تا روز قيامت مهلتم دهى قطعاً فرزندانش را -جز اندكى [از آنها]- ريشه‌كن خواهم كرد.»
گفت: با من بگو آیا این آدم خاکی را بر من فضیلت و برتری دادی؟ (ای خدا) اگر اجل مرا تا قیامت به تأخیر افکنی به جز قلیلی (چون معصومین و خواص مؤمنین) همه اولاد آدم را مهار می‌کنم (و به دار هلاک می‌کشانم).
[سپس] گفت: مرا خبر ده این کسی که او را بر من برتری دادی [سببش چه بود؟] اگر تا قیامت مهلتم بخشی، بی تردید فرزندانش را جز اندکی لجام می زنم [و به دنبال خود به عرصه هلاکت و نابودی می کشم.]
و گفت: با من بگوى چرا اين را بر من برترى نهاده‌اى؟ اگر مرا تا روز قيامت مهلت دهى، بر فرزندان او، جز اندكى، مهار زنم.
[همچنین‌] گفت خواهی دید که همین کسی که بر من برتری‌اش دادی اگر مرا تا روز قیامت بازپس داری [مهلت دهی‌] همه زاد و رود او جز اندکی را از راه به در برم‌
[و] گفت: مرا بگو: اين است كه بر من بگزيدى و گرامى داشتى؟! اگر مرا تا روز رستاخيز واپس بدارى- مهلت دهى-، هر آينه فرزندان او را لگام و افسار زنم [و به گمراهى كشانم‌] مگر اندكى را.
شیطان گفت: به من بگو که آیا این همان کسی است که او را بر من ترجیح و گرامی داشته‌ای؟! (جای تعجّب است). اگر مرا تا روز قیامت زنده بداری، فرزندان او را همگی جز اندکی (با گمراهی) نابود می‌گردانم (و لگامِ وسوسه را به دهانشان می‌زنم و به جاده‌ی خطا و گناهشان می‌کشانم).
(ابلیس) گفت: «آیا خود را (بخوبی) دیدی‌؟ این کس را (نسبت)به من گرامی داشتی؟ اگر تا روز قیامت (عُمرِ) مرا تأخیر اندازی حتماً نسلش را - جز اندکی - همواره افسار خواهم کرد.»
گفت آیا دیده باشی این را که تو بر من برتری دادی اگر مرا بگذاری تا روز قیامت هر آینه مهار کنم (یا براندازم) فرزندان او را مگر کمی را

He said, “Do You see this one whom You have honored more than me? If You reprieve me until the Day of Resurrection, I will bring his descendants under my sway, except for a few.”
ترتیل:
ترجمه:
الإسراء ٦١ آیه ٦٢ الإسراء ٦٣
سوره : سوره الإسراء
نزول : ٢ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٦
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَرَأَیْتَکَ»: آیا ملاحظه کرده‌ای که چه کرده‌ای؟ مرا بگو. خبرم کن. «هذَا الَّذِی ...»: ادات استفهامی محذوف و از سیاق کلام پیدا است. یعنی: هَلْ هذا هُوَ الَّذی. «لَأَحْْتَنِکَنَّ»: زیر چانه ایشان را افسار می‌بندم. لگام به دهانشان می‌زنم. با گمراهسازی نابودشان می‌گردانم و تباهشان می‌سازم.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


تفسیر نور (محسن قرائتی)


قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلَّا قَلِيلًا «62»

ابليس گفت: به من خبر ده، اين است آن كسى كه بر من گرامى داشتى؟ اگر تا قيامت مهلتم دهى، يقيناً بر نسل او افسار زده، به زير سلطه مى‌كشم، مگر اندكى را.

نکته ها

«أ رايت» به معناى «اخبرنى»، به من خبر ده مى‌باشد. «احتنكن» از «حنك»، طنابى است‌


«1». حجر، 29.

جلد 5 - صفحه 86

كه به گردن حيوان انداخته و او را مى‌كشند. «احتناك»، به معناى از ريشه درآوردن و سلطه‌ى كامل يافتن نيز مى‌باشد. «1»

پیام ها

1- خودپرستى، انسان را به طغيان در برابر خدا مى‌كشد. «هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ»

2- دل كندن از جاه و مقام، يكى از سخت‌ترين امتحانات است. «كَرَّمْتَ عَلَيَّ» «2»

5- ابليس هم از قيامت آگاه بود و هم به آن ايمان داشت. «أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ»

3- حسادت، به تدريج به كينه و اقدام عليه ديگران تبديل مى‌شود. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ‌ ... لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ‌

4- برخى حسدها وكينه‌ها نسل‌هاى آينده را نيز در برمى گيرد. «ذُرِّيَّتَهُ»

6- انسان در برابر وسوسه‌هاى شيطان، آزاد است و حقّ انتخاب دارد. «إِلَّا قَلِيلًا»

7- برخى مردم، از خطر سلطه‌ى ابليس درامانند. «إِلَّا قَلِيلًا»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلاَّ قَلِيلاً (62)

قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَ‌: گفت ابليس بعد از مشاهده تفضيل آدم، اى پروردگار، آيا ديدى و پسنديدى اين كه گرامى داشتى او را بر من. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ: اگر هر آينه تأخير اندازى اجل موت مرا.

لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ‌: هرآينه البته البته از بيخ بركنم فرزندان او را به گمراهى، و چنان نمايم كه بعذاب تو مستأصل شوند. إِلَّا قَلِيلًا: مگر كمى از ايشان را كه مخلصين باشند. ابن عباس گفته‌ «2»: معنى آن كه اگر مرگ مرا تأخير اندازى، هرآينه البته البته استيلا و تسلط يابم بر ذريه آدم به گمراه نمودن مگر كمى را، ابليس‌


«1» بحار الانوار، جلد 63، صفحه 218، حديث 55- تفسير عيّاشى، جلد اوّل، صفحه 34، حديث 16.

«2» مجمع البيان جلد 3، صفحه 326.

جلد 7 - صفحه 407

ملعون اين طمع را نمود به جهت آنكه خداوند سبحان ملائكه را اخبار فرموده بود به افساد بنى آدم.

موعظه: حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در خطبه قاصعه‌ «1» در مذمت شيطان فرمايد: پس سجده كردند همه ملائكه به هيئت اجتماع مگر ابليس ملعون كه عارض شد او را حميّت و عصبيت، پس فخر نمود بر آدم عليه السّلام به سبب خلقت خود، و متعصب شد بر او از جهت اصل خود كه آتش بود. پس دشمن خدا، امام متعصبين و پيشرو متكبرين است كه نهاد بنياد عصبيت را، و نزاع كرد در رداء كبرياء و عظمت، و پوشيد لباس عزت را، و بركند لباس ذلت را. آيا نمى‌بينيد چگونه تصغير و تحقير نمود او را خداى تعالى به سبب تكبر او و پست فرمود او را به جهت بلندپروازى او. پس گردانيد در دنيا او را رانده شده از رحمت، و مهيا نمود براى او در آخرت آتش برافروخته را. اين فرمايش، آگاهى است مر غافلان را، هشيارى است مر متذكران را.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ قالَ أَ أَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِيناً (61) قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلاَّ قَلِيلاً (62) قالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُكُمْ جَزاءً مَوْفُوراً (63) وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَ أَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَ رَجِلِكَ وَ شارِكْهُمْ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ وَ عِدْهُمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً (64) إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ وَ كَفى‌ بِرَبِّكَ وَكِيلاً (65)

ترجمه‌

و چون گفتيم بملائكه سجده كنيد مر آدم را پس سجده نمودند مگر ابليس گفت آيا سجده كنم مر كسى را كه آفريدى از گل‌

گفت خبر ده مرا اين‌


جلد 3 صفحه 373

كسيكه فضيلت دادى بر من براى چه، بخدا اگر تأخير اندازى مرگ مرا تا روز قيامت هر آينه بنياد بر اندازم از فرزندان او مگر اندكى‌

گفت دور شو پس كسيكه پيروى كند تو را از آنها همانا جهنّم جزاى شما است جزاى وافرى‌

و لغزش ده هر كسى را كه بتوانى از آنها بآوازت و فرياد زن براى حمله بر آنها بسوارانت و پيادگانت و شركت كن با آنها در مالها و ولدها و نويد ده آنها را و نويد نميدهد آنها را شيطان مگر بفريب‌

همانا بندگان من نيست مر تو را بر ايشان تسلّط و كافى است پروردگار تو كه باشد نگهدار.

تفسير

قصّه حضرت آدم عليه السّلام و امر خداوند ملائكه را بسجود در برابر او و مأموريّت شيطان در ضمن آنها و اباء او و مطرود شدنش از بارگاه قدس در سوره بقره و اعراف گذشت و كلمه طينا منصوب بنزع خافض است يعنى آيا من سجده كنم در برابر كسيكه خلق نمودى او را از گل با آنكه خلق شده‌ام از آتش كه شرف دارد بر گل و اين اوّل تكبّر و تمسّك باصل و نسبى بود كه موجب حرمان ابدى از رحمت و نعمت گرديد و گفت بگو بدانم اين مخلوق آنچنانى را كه برترى و فضيلت دادى بر من بچه سبب بوده با آنكه من برتر و بهترم از او و مورد سؤال براى اختصار و دلالت كلام حذف شده و چون سؤالش از روى انكار و استكبار و خارج از ميزان ادب بود جوابى نشنيد لذا قسم ياد نمود كه اگر خدا باو مهلت دهد تا روز قيامت مستأصل و اسير خود كند بنى آدم را باغواء و فريب مكر عدّه كمى از آنها را كه متمكّن نشود چون خالص كنند خود را براى عبادت و اطاعت خداوند و خداوند با كمال بى‌اعتنائى و توهين فرمود برو پى كارت منهم تو و اتباعت را در جهنّم بجزاى كامل خواهم رساند و براى تهديد بصورت امر قبائح اعمال او را ذكر فرمود مانند آنكه پادشاه به يكنفر از رعاياى متمرّد خود بگويد برو با اجانب بساز و هر خيانتى كه ميتوانى نسبت برعيّت من بكن باين تقريب كه لغزش ده و متزلزل كن هر كس را كه ميتوانى از بندگان من بوسوسه و گفتار ناهنجارت با صوت دلفريب غدّارت تا شامل شود تمام نغمات دلكش موسيقى و آلات لهو را كه ممنوع است و صيحه بزن و جمع‌آورى كن تمام عدّه و عساكر از سواره و پياده خود را براى استيصال بنى آدم و اين كنايه از اعمال‌


جلد 3 صفحه 374

تمام قدرت و استطاعت او است در گمراه كردن بندگان و شركت كن با آنها در اموال بوادار نمودن آنها را بكسب و جمع مال حرام و صرف در راه نامشروع و در اولاد بوادار نمودن آنها را بزنا و وارد نمودن مخلوق از نطفه خود را در زمره آنها در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه اين آيه را تلاوت فرمود پس فرمود كه شيطان ميآيد و مى‌نشيند نزد زن در جائيكه مرد مى‌نشيند براى مقاربت با زن و كاريرا كه مرد ميكند او هم ميكند عرض شد بچه شناخته شود كسيكه از نطفه شيطان است فرمود بدوستى و دشمنى ما كسيكه دوست ما است نطفه انسان است و كسيكه دشمن ما است نطفه شيطان است و نيز از آنحضرت روايت شده كه كسيكه در وقت جماع اسم خدا را ببرد شيطان از او دور شود و كسيكه جماع كند و نام خدا را ذكر نكند شيطان هم آلت خود را با او داخل ميكند و هر دو كار ميكنند ولى نطفه يكى ميشود و روايات بسيارى دلالت دارد بر آنكه هر جماع حرامى با شركت شيطان واقع ميشود و نطفه مرد با نطفه شيطان مخلوط ميگردد و از آن ولد بوجود ميآيد كه مشترك بين انسان و شيطان است خداوند همه را از شرّ آن ملعون محفوظ فرمايد و در خاتمه اوامر تهديدى خود فرموده وعده بده بآنها وعده‌هاى دروغ از قبيل شفاعت بتها و توفيق توبه و شرافت نسب و انكار حشر و خلود در آتش و امثال اينها هر كس را بحسب مقام و مرتبه كمالش و اخيرا به بندگان اعلام فرموده كه بدانند تمام مواعيد شيطان دروغ بصورت راست و باطل بلباس حقّ و خطاء به حليه صواب است و بندگان خالص و مخلص خدا بقرينه اضافه لفظ عباد بياء متكلّم و آنكه بندگان مخلص در آيه ديگر استثناء شده در پناه الهى از كليّه شرور شيطان محفوظند و او قادر بر اغواء ايشان نيست و از سلطنت او خارج و در تحت سلطنت الهيه ميباشند و كافى است خداوند براى حفاظت و نگهبانى و نگهدارى از ايشان و فرد اجلى وجود مبارك امير المؤمنين عليه السّلام است كه بروايت عيّاشى آيه اخيره در شأن آنحضرت نازل شده و بايد از خداوند خواست كه ما را از پيروان او در دنيا و آخرت قرار دهد.


جلد 3 صفحه 375

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


قال‌َ أَ رَأَيتَك‌َ هذَا الَّذِي‌ كَرَّمت‌َ عَلَي‌َّ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلي‌ يَوم‌ِ القِيامَةِ لَأَحتَنِكَن‌َّ ذُرِّيَّتَه‌ُ إِلاّ قَلِيلاً (62)

‌گفت‌ آيا مي‌بيني‌ ‌يعني‌ البته‌ خواهي‌ ديد آدمي‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌من‌ مقدم‌ داشتي‌ و گرامي‌ داشتي‌ ‌هر‌ آينه‌ ميگيرم‌ و ميكشم‌ ذريه‌ ‌او‌ ‌را‌ بطرف‌ دوزخ‌ مگر قليلي‌ ‌که‌ ‌من‌ حريف‌ ‌آنها‌ نميشوم‌ قال‌َ أَ رَأَيتَك‌َ استفهام‌ ترديدي‌ نيست‌ ‌يعني‌ مشاهده‌ و ميبيني‌ و ‌اينکه‌ كلمه‌ ‌هم‌ دلالت‌ ‌بر‌ كفر ابليس‌ ميكند زيرا خداوند علمش‌ احاطه‌ دارد چيزي‌ ‌بر‌ علم‌ ‌او‌ افزوده‌ نمي‌شود ‌که‌ احتياج‌ برؤيت‌ داشته‌ ‌باشد‌ و نيز ‌خدا‌ ‌را‌ ميترساند ‌که‌ ‌من‌ ‌هم‌ ذريه‌ ‌او‌ ‌را‌ اغوي‌ ميكنم‌ هذَا الَّذِي‌ كَرَّمت‌َ عَلَي‌َّ ‌که‌ ‌من‌ تعظيم‌ و تكريم‌ كنم‌ ‌او‌ ‌را‌ و سجده‌ و تواضع‌ و خاضع‌ و خاشع‌ شوم‌ ‌در‌ مقابل‌ ‌او‌ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلي‌ يَوم‌ِ القِيامَةِ ‌که‌ مرا زنده‌ داشتي‌ و اجل‌ مرا عقب‌ انداختي‌ ‌تا‌ روز قيامة ‌که‌ همچو تقاضايي‌ كرد

جلد 12 - صفحه 278

قال‌َ رَب‌ِّ فَأَنظِرنِي‌ إِلي‌ يَوم‌ِ يُبعَثُون‌َ ص‌ ‌آيه‌ 79.

لَأَحتَنِكَن‌َّ ذُرِّيَّتَه‌ُ احتكان‌ ‌ يا ‌ بمعني‌ قطع‌ و جدايي‌ ‌است‌ مثل‌ كلاغي‌ ‌که‌ حاصل‌ ‌را‌ ‌از‌ ريشه‌ بيرون‌ ميآورد ‌ يا ‌ بمعني‌ افساريست‌ ‌که‌ بگردن‌ حيوان‌ مياندازند و ‌او‌ ‌را‌ ميبرند چنانچه‌ شخصي‌ خدمت‌ سيد بحر العلوم‌ ‌گفت‌ خواب‌ شيطان‌ ‌را‌ ديدم‌ طناب‌ هاي‌ زيادي‌ ‌بر‌ دوش‌ داشت‌ پرسيدم‌ اينها چيست‌! ‌گفت‌ ميخواهم‌ گردن‌ بندگان‌ بيندازم‌ الا قليلا ‌که‌ بندگان‌ خالص‌ باشند ‌از‌ انبياء و اولياء و صلحاء و اتقياء و شهداء ‌از‌ مومنين‌.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 62)- ولی هنگامی که دید بر اثر این استکبار و سرکشی در برابر فرمان خدا از درگاه مقدسش برای همیشه طرد شد: «گفت: به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عدّه کمی، گمراه و ریشه کن خواهم ساخت» (قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلَّا قَلِیلًا).

نکات آیه

۱- تکریم آدم(ع) از سوى خدا، مورد اعتراض ابلیس قرار گرفت. (قال أرءیتک هذا الذى کرّمت علىّ)

۲- ابلیس، از خداوند خواستار با خبر شدن از فلسفه بزرگداشت آدم(ع) و برتر دانستن او بر خود شد. (قال أرءیتک هذا الذى کرّمت علىّ) عبارت «أرأیت» معمولاً در آغاز جمله و براى سؤال مى آید و به معناى «أخبرنى» است; بنابراین مراد از آن این است که: خداوندا! به من اطلاع بده که چرا آدم را بر من برترى دادى؟

۳- سجده ملائکه بر آدم(ع)، پیام دار کرامت و فضیلت او بر آنان بود. (اسجدوا لأدم فسجدوا ... قال أرءیتک هذا الذى کرّمت علىّ)

۴- ابلیس، موجودى خودخواه و متکبر (إلاّ إبلیس قال ءأسجد لمن خلقت طینًا قال أرءیتک هذا الذى کرّمت علىّ)

۵- اعتقاد ابلیس به برترى خود بر آدم(ع)* (هذا الذى کرّمت علىّ)

۶- پندار ابلیس در بى توجهى خداوند به ضعفها و آسیب پذیرى هاى آدم و نسلش، عامل اعتراض وى به تکریم آدم از سوى خداوند * (أرءیتک الذى کرّمت علىّ لئن أخّرتن إلى یوم القیمة لأحتنکنّ ذریّته) ذکر «لئن أخّرتن ... لأحتنکنّ ...» پس از اعتراض به تکریم انسان، مى تواند به منظور برشمردن آسیب پذیرى، ضعف آدمیان و عدم صلاحیت آنان براى تکریم باشد.

۷- سوگند ابلیس براى به دست گرفتن زمام امور و منحرف ساختن فرزندان آدم(ع) - جزاندکى از آنان - در صورت مهلت خداوند به وى تا روز قیامت (لئن أخّرتن إلى یوم القیمة لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً)

۸- ابلیس، از همان آغاز خلقت نوع انسان، از آسیب پذیرى و امکان تسلّط خویش بر آنان آگاهى داشت. (لئن أخّرتن إلى یوم القیمة لأحتنکنّ ذریّته)

۹- رستاخیز، امرى تعیین شده و قطعى در آغاز خلقت آدم(ع) و آگاهى ابلیس از آن (قال ... لئن أخّرتن إلى یوم القیمة)

۱۰- ابلیس، خود را مقهور اراده خداوند دانسته و کار خویش را منوط به اذن او مى دانست. (لئن أخّرتن ... لأحتنکنّ ذریّته)

۱۱- آگاهى ابلیس از وجود عناصرى غیر قابل فریب در میان نسلهاى آینده آدم(ع) از همان آغاز خلقت آنان (لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً)

۱۲- ابلیس، على رغم سوگند و تصمیم قطعى بر گمراه کردن ذریه آدم(ع)، بر ناتوانى خویش از تسلط بر گروه اندکى از آنان اعتراف کرد. (لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً)

۱۳- تکریم آدم(ع) از سوى خداوند، برانگیزاننده ابلیس بر دشمنى و بدخواهى براى ذریه آدم (قال ءأسجد لمن خلقت طینًا . قال أرءیتک هذا الذى کرّمت علىّ لئن أخّرتن إلى یوم القیمة لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً) از اینکه ابلیس، پیش از تصمیم قطعى خود بر اغواى نسل آدم(ع)، به بزرگداشت آدم(ع) از سوى خداوند و برترى دادن او بر خودش اعتراض کرد، مى توان استفاده کرد که آن تکریم، دشمنى وى را برانگیخته بود.

۱۴- بیشتر انسانها، در معرض ابتلا به وسوسه ها و استیلاى شیطانند. (لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً)

۱۵- شیطان، ناتوان و ناامید از به دام افکندن آدم(ع) و گمراه ساختن او (لأحتنکنّ ذریّته إلاّ قلیلاً) تأکید ابلیس بر گمراه ساختن ذریه آدم(ع) و به میان نیاوردن نامى از خود او، مى تواند مشعر به مطلب فوق باشد.

موضوعات مرتبط

  • آدم(ع): آثار تکریم آدم(ع) ۱، ۱۳; آثار سجده ملائکه بر آدم(ع) ۳; آسیب پذیرى آدم(ع) ۶; برترى آدم(ع) ۵; تکریم آدم(ع) ۳، ۶; فضایل آدم(ع) ۳; فلسفه تکریم آدم(ع) ۲; قصه آدم(ع) ۱، ۲; یأس از گمراهى آدم(ع) ۱۵
  • ابلیس: ابلیس و حاکمیت خدا ۱۰; استمهال ابلیس ۷; اضلال ابلیس ۷، ۱۲، ۱۵; اعتراض ابلیس ۱; اغواگرى ابلیس ۱۴; اقرار ابلیس ۱۲; بینش ابلیس ۶; تکبر ابلیس ۴، ۵; خواسته هاى ابلیس ۲; سلطه ابلیس ۸; سوگند ابلیس ۷، ۱۲; عجز ابلیس ۱۲، ۱۵; عقیده ابلیس ۵، ۱۰; علم ابلیس ۸، ۹، ۱۱; عوامل اعتراض ابلیس ۶; عوامل دشمنى ابلیس ۱۳; محدوده سلطه ابلیس ۱۱، ۱۲; مقهوریت ابلیس ۱۰; یأس ابلیس ۱۵
  • اکثریّت: اغواپذیرى اکثریّت ۱۴
  • انسان: آسیب پذیرى انسان ۶، ۸; اقلیّت انسان ها ۷، ۱۲; دشمنان انسان ۱۳; گمراهى اکثریّت انسان ها ۷، ۱۲; لغزشگاههاى انسان ۱۴
  • خدا: آثار اراده خدا ۱۰
  • شیطان: سلطه شیطان ۱۴
  • قیامت: حتمیّت قیامت ۹

منابع