گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۴۳: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۲۱۲: خط ۲۱۲:
<span id='link374'><span>
<span id='link374'><span>


==مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد ==
بعضى از صاحبان اين نظريه، در رفع اشكال استغراق گفته اند كه: استغراق به حال خود باقى است. چيزى كه هست، بايد آن را مقيد به مشيت خدا كرد. زيرا خود خداى تعالى، اجابت را بدان مقید نموده، و فرموده است: «فَيَكشِفُ مَا تَدعُونَ إلَيهِ إن شَاءَ».
بعضى از صاحبان اين نظريه، در رفع اشكال استغراق گفته اند كه: استغراق به حال خود باقى است. چيزى كه هست، بايد آن را مقيد به مشيت خدا كرد. زيرا خود خداى تعالى، اجابت را بدان مقید نموده، و فرموده است: «فَيَكشِفُ مَا تَدعُونَ إلَيهِ إن شَاءَ».


خط ۲۲۳: خط ۲۲۲:
چون طلب و خواستن، خواستن حقيقى نيست، بلكه مكر و نيرنگ است در صورت طلب.  
چون طلب و خواستن، خواستن حقيقى نيست، بلكه مكر و نيرنگ است در صورت طلب.  


همچنان كه نظير آن را خداى تعالى از فرعون حكايت كرده است، وقتى دچار غرق شدن شد: «قَالَ آمَنتُ أنَّهُ لَا إلَهَ إلَّا الَّذِى آمَنَت بِهِ بَنُوا إسرَائِيلَ وَ أنَا مِنَ المُسلِمِين * آلآنَ وَ قَد عَصَيتَ قَبلُ وَ كُنتَ مِنَ المُفسِدِين». و نيز از اقوامى ديگر حكايت كرده كه وقتى دچار عذاب خدا شدند: «قَالُوا يَا وَيلَنَا إنَّا كُنَّا ظَالِمِين فَمَا زَالَت تِلكَ دَعوَيهُم حَتَّى جَعَلنَاهُم حَصِيداً خَامِدِين».
همچنان كه نظير آن را خداى تعالى از فرعون حكايت كرده است، وقتى دچار غرق شدن شد: «قَالَ آمَنتُ أنَّهُ لَا إلَهَ إلَّا الَّذِى آمَنَت بِهِ بَنُوا إسرَائِيلَ وَ أنَا مِنَ المُسلِمِين * آلآنَ وَ قَد عَصَيتَ قَبلُ وَ كُنتَ مِنَ المُفسِدِين». و نيز از اقوامى ديگر حكايت كرده كه وقتى دچار عذاب خدا شدند: «قَالُوا يَا وَيلَنَا إنَّا كُنَّا ظَالِمِين * فَمَا زَالَت تِلكَ دَعوَيهُم حَتَّى جَعَلنَاهُم حَصِيداً خَامِدِين».


و كوتاه سخن اين كه: مورد آيه سوره «انعام» كه قيد «إن شَاءَ» را داشت، موردى است كه چون هم ممكن است طلب در آن حقيقى باشد و هم غير حقيقى، لازم بود كشف ضرّ و اجابت را در آن مقيد به مشيت كند، و بفرمايد: اگر خدا بخواهد، حاجتشان را بر مى آورد. و قهرا اين در موردى است كه درخواستشان حقيقى و با ايمان خالص باشد. نه آن جا كه درخواست از باب نيرنگ بوده باشد. به خلاف آيه مورد بحث و ساير آيات راجع به اجابت دعا، كه در خصوص موردى است كه - همان طور كه گفتيم - نيرنگ در آن تصور ندارد، و دعا در آن مورد، دعاى حقيقى است. يعنى تنها و تنها، خدا خوانده مى شود.
و كوتاه سخن اين كه: مورد آيه سوره «انعام» كه قيد «إن شَاءَ» را داشت، موردى است كه چون هم ممكن است طلب در آن حقيقى باشد و هم غير حقيقى، لازم بود كشف ضرّ و اجابت را در آن مقيد به مشيت كند، و بفرمايد: اگر خدا بخواهد، حاجتشان را بر مى آورد. و قهرا اين در موردى است كه درخواستشان حقيقى و با ايمان خالص باشد. نه آن جا كه درخواست از باب نيرنگ بوده باشد. به خلاف آيه مورد بحث و ساير آيات راجع به اجابت دعا، كه در خصوص موردى است كه - همان طور كه گفتيم - نيرنگ در آن تصور ندارد، و دعا در آن مورد، دعاى حقيقى است. يعنى تنها و تنها، خدا خوانده مى شود.


«'''وَ يَجعَلَكُم خُلَفَاءَ الأرضِ '''» - آنچه از سياق استفاده مى شود، اين است كه: مراد از «خلافت»، خلافت زمينى باشد كه خدا آن را براى انسان ها قرار داده، تا با آن خلافت، در زمين و هرچه مخلوق زمينى است، به هر طورى كه خواستند، تصرف كنند، همچنان كه درباره اين خلافت فرمود: «إذ قَالَ رَبُّكَ لِلمَلَائِكَةِ إنِّى جَاعِلٌ فِى الأرضِ خَلِيفَةً».
«'''وَ يَجعَلُكُم خُلَفَاءَ الأرضِ '''» - آنچه از سياق استفاده مى شود، اين است كه: مراد از «خلافت»، خلافت زمينى باشد كه خدا آن را براى انسان ها قرار داده، تا با آن خلافت، در زمين و هرچه مخلوق زمينى است، به هر طورى كه خواستند، تصرف كنند، همچنان كه درباره اين خلافت فرمود: «إذ قَالَ رَبُّكَ لِلمَلَائِكَةِ إنِّى جَاعِلٌ فِى الأرضِ خَلِيفَةً».
<span id='link375'><span>
<span id='link375'><span>


۱۷٬۰۴۴

ویرایش