۱۶٬۳۴۲
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۱۱: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←اعمال ما تابع قواعد كلى و ضوابط عمومى منتزع از خارج است ولىاعمال خداوند علتى جز مشيت او ندارد
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
و يا معناى سوال اين است كه : چرا خدا مجرمين را داخل آتش مى كند؟ و معناى جواب اين است كه : براى اين كه خدا آنان را داخل آتش مى كند، و اين همان مصادره و عين مدعا را دليل و عين سوال را جواب قرار دادن است . | و يا معناى سوال اين است كه : چرا خدا مجرمين را داخل آتش مى كند؟ و معناى جواب اين است كه : براى اين كه خدا آنان را داخل آتش مى كند، و اين همان مصادره و عين مدعا را دليل و عين سوال را جواب قرار دادن است . | ||
<span id='link99'><span> | <span id='link99'><span> | ||
و بيان خطا بودن اين پندار اين است كه : بين كارهاى ما و كارهاى خداى تعالى فرق هست ، ما در كارهاى خود تابع اصول و قوانين كليه اى هستيم كه از عالم خارج و وجود عينى موجودات انتزاع شده ، و اين قوانين حاكم بر ما هستند، و اراده و افعال ما را محكوم خود دارند، اما وقتى به علّت گرسنگى ، غذا و به علّت تشنگى ، آب مى خوريم ، منظورمان از خوردن سير شدن ، و از نوشيدن سيراب شدن است چون اين قانون كلى را از خارج گرفته ايم ، غذا خوردن انسان را سير مى كند، و آب نوشيدن سيرابى در پى دارد، و وقتى هم بپرسيم چرا مى خورى جواب همين خواهد بود كه مى خواهم سير شوم . | و بيان خطا بودن اين پندار اين است كه : بين كارهاى ما و كارهاى خداى تعالى فرق هست ، ما در كارهاى خود تابع اصول و قوانين كليه اى هستيم كه از عالم خارج و وجود عينى موجودات انتزاع شده ، و اين قوانين حاكم بر ما هستند، و اراده و افعال ما را محكوم خود دارند، اما وقتى به علّت گرسنگى ، غذا و به علّت تشنگى ، آب مى خوريم ، منظورمان از خوردن سير شدن ، و از نوشيدن سيراب شدن است چون اين قانون كلى را از خارج گرفته ايم ، غذا خوردن انسان را سير مى كند، و آب نوشيدن سيرابى در پى دارد، و وقتى هم بپرسيم چرا مى خورى جواب همين خواهد بود كه مى خواهم سير شوم . | ||
و كوتاه سخن اين كه : افعال ما تابع قواعدى كلى و ضوابطى عمومى است ، كه از وجود خارجى انتزاع مى شود، و اما افعال خداى تعالى اينطور نيست ، بلكه فعل او عين وجود عينى خارجى است ، و اصول و ضوابط كلى عقلى از فعل او گرفته مى شود، و بعد از فعل او است . | و كوتاه سخن اين كه : افعال ما تابع قواعدى كلى و ضوابطى عمومى است ، كه از وجود خارجى انتزاع مى شود، و اما افعال خداى تعالى اينطور نيست ، بلكه فعل او عين وجود عينى خارجى است ، و اصول و ضوابط كلى عقلى از فعل او گرفته مى شود، و بعد از فعل او است . | ||
و خلاصه بعد از آنكه خدا عالمى آفريد، و نظامى در آن جارى ساخت ، ما از آن نظام قوانينى كلى اتخاذ مى كنيم ، پس قوانين ما بعد از فعل خدا و محكوم به حكم خدا است ، نه اين كه آن ضوابط و قوانين حاكم بر فعل خدا، و جلوتر از آن باشد، و به همين جهت است كه فرموده : «'''لا يسئل عما يفعل وهم يسئلون '''» و نيز فرموده : «'''ان اللّه يفعل ما يشاء'''» و نيز فرموده : «'''الحق من ربك '''». | و خلاصه بعد از آنكه خدا عالمى آفريد، و نظامى در آن جارى ساخت ، ما از آن نظام قوانينى كلى اتخاذ مى كنيم ، پس قوانين ما بعد از فعل خدا و محكوم به حكم خدا است ، نه اين كه آن ضوابط و قوانين حاكم بر فعل خدا، و جلوتر از آن باشد، و به همين جهت است كه فرموده : «'''لا يسئل عما يفعل وهم يسئلون '''» و نيز فرموده : «'''ان اللّه يفعل ما يشاء'''» و نيز فرموده : «'''الحق من ربك '''». | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۱۴۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۹ صفحه ۱۴۲ </center> | ||
بنابراين ديگر نبايد در فعل خدا چون و چرا كرد، به اين معنا كه خارجى آن را پرسش كرد، چون غير از خود خدا علّت ديگرى براى كار او نيست ، تا آن علت ، وى را در كارش مساعدت كند، و نه به اين معنا كه از اصلى كلى و عقلى جستجو كرده پرسيد: مصحح و مجوز فعل خدا چيست ؟ چون گفتيم : اصول عقلى منتزع از فعل او است نه جلوتر از فعل او. | بنابراين ديگر نبايد در فعل خدا چون و چرا كرد، به اين معنا كه خارجى آن را پرسش كرد، چون غير از خود خدا علّت ديگرى براى كار او نيست ، تا آن علت ، وى را در كارش مساعدت كند، و نه به اين معنا كه از اصلى كلى و عقلى جستجو كرده پرسيد: مصحح و مجوز فعل خدا چيست ؟ چون گفتيم : اصول عقلى منتزع از فعل او است نه جلوتر از فعل او. | ||
<span id='link100'><span> | <span id='link100'><span> | ||
==سه گونه تعليل افعال خدا در آيات قرآن == | ==سه گونه تعليل افعال خدا در آيات قرآن == | ||
بله ، در كلام خود خداى سبحان فعل خدا به يكى از سه وجه تعليل شده : | بله ، در كلام خود خداى سبحان فعل خدا به يكى از سه وجه تعليل شده : | ||
