تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۳۵: تفاوت میان نسخه‌ها

كاروانى از تجار وارد مدينه شد، و آن روز، روز جمعه بود، و مردم در نماز جمعه شركت كرده بودند. رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» مشغول خطبه نماز بود. كاروانيان به منظور اعلام آمدن خود، طبل و دائره كوبيدند. مردم داخل مسجد، نماز و رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» را رها نموده، به طرف كاروانيان متفرق شدند. اين آيه شريفه بدين مناسبت نازل شد. و بنابراين، منظور از همان استعمال طبل و دائره و ساير آلات طرب به منظور جمع شدن مردم است. و ضمير در «إليهَا» به تجارت بر مى گردد. چون مقصود اصلى مردم از متفرق شدن، همان رسيدن به تجارت بود، و طبل و دائره، وسيله اى براى تجارت بوده، نه مقصود اصلى.

بعضى از مفسّران گفته اند: ضمير «إلَيهَا» به كلمۀ «أحَدُهُما - يكى از لهو يا تجارت» كه در تقدير بر مى گردد. گويا فرموده: «انفَضُّوا إلَى اللّه و انفَضُّوا إلَى التّجَارَة». يعنى: يا به طرف سر و صداى طبل متفرق شدند، و يا به طرف تجارت. چون هر يك از اين دو عامل، سبب جداگانه اى بود براى متفرق شدن مردم.