تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۲۳: تفاوت میان نسخه‌ها

در مجمع البيان مى گويد: كلمۀ «طَامّه»، به معناى عاليه و غالبه است. وقتى گفته مى شود: اين اطم از آن است، معنايش اين است كه از آن عالى تر است. «وَطم الطَائِرُ الشّجَرَةَ»، به اين معنا است كه طائر به بالاى درخت پرواز كرد. و هر داهيه و بلايى را كه انسان ها از دفع آن عاجز باشند، «طامه» مى گويند. و بنا به گفته وى، «طامۀ كُبرى»، همان قيامت است. چون قيامت، داهيه اى است كه از هر داهيه ديگرى عالى تر است، و بر هر داهيه اى غالب است. اين است معناى كبرى بودن طامّۀ قيامت، و چون نفرموده قيامت از هر داهيه اى بزرگتر است، به طور مطلق فرموده داهيه بزرگتر، معلوم مى شود هيچ داهيه و واقعه اى بزرگتر از آن نيست.

«'''يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الانسنُ مَا سَعَى'''»:

كلمه «يَوم»، ظرف است براى آمدن طامّۀ كبرى، و «سعى» به معناى عمل جدى است .

وَ بُرِّزَتِ الجَْحِيمُ لِمَن يَرَى

كلمه «'''برزت '''» ماضى مجهول از مصدر «'''تبريز'''» است ، كه به معناى اظهار است ، و از آوردن مفعول كلمه «'''يرى '''» عمدا اعراض ‍ شده ، و مراد از كلمه «'''من '''» هر كسى است كه چشم دارد و مى تواند ببيند، و معناى آيه اين است كه : در آن روز، دوزخ ظاهر مى شود، و پرده از روى آن بر مى دارند، تا هر صاحب چشم و بينايى آن را به عيان ببيند.

پس آيه شريفه در معناى آيه زير است كه مى فرمايد: «'''لقد كنت فى غفله من هذا فكشفنا عنك غطائك فبصرك اليوم حديد'''» چيزى كه هست آيه سوره «'''ف '''» مفصل تر است ، مى فرمايد تو از اين در غفلت بودى ، پس ما پرده ات را كنار زديم ، اينك امروز چشمت تيزبين شده است .

و از ظاهر آيه مورد بحث بر مى آيد كه جهنم قبل از روز قيامت خلق شده ، تنها در روز قيامت با كشف غطاء ظاهر مى شود، و مردم آن را مى بينند.