۱۷٬۰۴۴
ویرایش
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
==بحث فلسفى (پيرامون اعتماد به غير ادراكات حسى و پاسخ به دانشمندان حس گرا) == | ==بحث فلسفى (پيرامون اعتماد به غير ادراكات حسى و پاسخ به دانشمندان حس گرا) == | ||
در اين بحث پيرامون اين معنا گفتگو داريم | در اين بحث پيرامون اين معنا گفتگو داريم كه: آيا جائز است انسان بر غير از ادراك هاى حسى، يعنى بر مبانى عقلى اعتماد كند، يا نه؟ و اين مسئله خود يكى از مسائلى است كه معركۀ آراء دانشمندان غربى اخير قرار گرفته، و روى آن از دو طرف حرف ها زده اند. البته همان طور كه گفتيم، متأخّرين از دانشمندان غرب روى آن ايستادگى كرده اند، و گرنه بيشتر قدماء و حكماى اسلام، فرقى ميان ادراكات حسى و عقلى نگذاشته، هر دو را مثل هم جائز دانسته اند؛ بلكه گفته اند كه: برهان علمى شأنش اجلّ از آن است كه پيرامون محسوسات اقامه شود. اصلا محسوسات را بدان جهت كه محسوسند، شامل نمی شود. | ||
بلكه گفته اند: | |||
در | در مقابل، بيشتر دانشمندان غرب و مخصوصا طبيعى دان هاى آنان، بر آن شده اند كه اعتماد بر غير حس صحيح نيست، به اين دليل كه مطالب عقلى محض، غالبا غلط از آب در مى آيد، و براهين آن به خطا مى انجامد، و معيارى كه خطاى آن را از صوابش جدا كند، در دست نيست. چون معيار بايد حس باشد، كه دست حس و تجربه هم به دامن كلّيات عقلى نمى رسد، و چون سر و كار حس تنها با جزئيات است، و وقتى اين معيار به آن براهين راه نداشت تا خطاى آن ها را از صوابش جدا كند؛ ديگر به چه جرأت می توان به آن براهين اعتماد كرد؟! | ||
بر خلاف ادراك هاى حسى كه راه خطاى آن بسته است. براى اين كه وقتى مثلا يك حبّه قند را چشيديم و ديديم كه شيرين است، و اين ادراك خود را دنبال نموده، در ده حبّه و صد حبّه و بيشتر تجربه كرديم، يقين مى كنيم كه پس به طور كلّى قند شيرين است، و اين درك هاى ذهنى چندين باره را در خارج نيز اثبات مى كنيم. اين دليل غربى ها است بر عدم جواز اعتماد بر برهان های عقلى، اما دليل شان عليل، و مورد اشكال است، آن هم چند اشكال. | |||
<span id='link94'><span> | <span id='link94'><span> | ||
==چند اشكال بر دليل غربى ها بر عدم جواز اعتماد بر براهين عقلى == | ==چند اشكال بر دليل غربى ها بر عدم جواز اعتماد بر براهين عقلى == | ||
اول اينكه همه مقدماتى كه براى بدست آوردن آن نتيجه چيدند مقدماتى بود عقلى ، و غير حسى پس آقايان با مقدماتى عقلى ، اعتماد بر مقدمات عقلى را باطل كرده اند، غافل از آنكه اگر اين دليلشان صحيح باشد، مستلزم فساد خودش ميشود. | اول اينكه همه مقدماتى كه براى بدست آوردن آن نتيجه چيدند مقدماتى بود عقلى ، و غير حسى پس آقايان با مقدماتى عقلى ، اعتماد بر مقدمات عقلى را باطل كرده اند، غافل از آنكه اگر اين دليلشان صحيح باشد، مستلزم فساد خودش ميشود. |
ویرایش