۱۴٬۴۱۸
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱ بخش۵: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←مدلول عبادت آزادگان در هر سه روايت مذكوره به يك معنا است
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
==مدلول عبادت آزادگان در هر سه روايت مذكوره به يك معنا است == | ==مدلول عبادت آزادگان در هر سه روايت مذكوره به يك معنا است == | ||
مؤلف: از بيانی كه در گذشته گذشت، معناى اين سه روايت روشن می شود، و اگر عبادت احرار و آزادمردان را گاهى به شكر، و گاهى ديگر به حبّ، توصيف كردند، از اين جهت است كه برگشت هر دو به يكى است. چون «شكر» عبارت است از اين كه: نعمت ولى نعمت را در جايش مصرف كنى، و شكر عبادت به اين است كه از روى محبّت انجام شود، و تنها براى خود خدا صورت بگيرد، نه منافع شخصى، و يا دفع ضرر شخصى، بلكه خدا را عبادت كنى بدان جهت كه خدا است. يعنى به ذات خود، جامع تمامى صفات جمال و جلال است، و او چون جميل بالذات است، ذاتا محبوب است. يعنى خودش دوست داشتنى است، نه اين كه چون ثواب می دهد، و يا عقاب را بر می دارد؟ مگر محبّت جز ميل به جمال و مجذوب شدن در برابر آن چيز ديگرى است؟ | |||
پس برگشت اين كه بگویيم: خدا معبود است، چون خدا است، و يا چون جميل و محبوب است، و يا چون ولى نعمت است و شكرش واجب است، همه به يك معنا است. | پس برگشت اين كه بگویيم: خدا معبود است، چون خدا است، و يا چون جميل و محبوب است، و يا چون ولى نعمت است و شكرش واجب است، همه به يك معنا است. | ||
و از طرق عامه از امام صادق عليه السلام روايت شده كه در تفسير آيه «إيّاك نعبد» الخ، فرموده: يعنى ما از تو غير تو را نمی خواهيم، و عبادتت در عوض چيزى نمى كنيم، آن طور كه جاهلان به خيال خود تو را عبادت مى كنند، در حالى كه در دل به ياد همه چيز هستند، جز تو. | و از طرق عامه از امام صادق عليه السلام روايت شده كه در تفسير آيه «إيّاك نعبد» الخ، فرموده: يعنى ما از تو غير تو را نمی خواهيم، و عبادتت در عوض چيزى نمى كنيم، آن طور كه جاهلان به خيال خود تو را عبادت مى كنند، در حالى كه در دل به ياد همه چيز هستند، جز تو. | ||
مؤلّف: اين روايت به نكته اى اشاره مى كند كه قبلا از آيات مورد بحث استفاده كرديم، كه معناى عبادت، حضور و اخلاص است. چون عبادت به منظور ثواب، و يا دفع عذاب، با خلوص و حضور منافات دارد. | |||
معنى «'''إهدنا الصراط المستقيم'''» و پاسخ ضمنى به شبهه تحصيل حاصل | معنى «'''إهدنا الصراط المستقيم'''» و پاسخ ضمنى به شبهه تحصيل حاصل | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
و نيز در معانى از على عليه السلام روايت آورده ، كه در باره آيه نامبرده فرمود: يعنى خدايا! توفيق خودت را كه ما تاكنون به وسيله آن تو را اطاعت كرديم، درباره ما ادامه بده، تا در روزگار آينده مان نيز همچنان تو را اطاعت كنيم. | و نيز در معانى از على عليه السلام روايت آورده ، كه در باره آيه نامبرده فرمود: يعنى خدايا! توفيق خودت را كه ما تاكنون به وسيله آن تو را اطاعت كرديم، درباره ما ادامه بده، تا در روزگار آينده مان نيز همچنان تو را اطاعت كنيم. | ||
مؤلّف: اين دو روايت، دو وجه مختلف در پاسخ از شبهه تحصيل حاصل را بيان مى كند. شبهه اين بود كه: شخص نمازگزار، راه مستقيم را يافته كه نماز مى گزارد، ديگر معنا ندارد در نماز خود از خدا هدايت به سوى راه مستقيم را درخواست كند. روايت اولى پاسخ می دهد به ايكه: مراتب هدايت در مصداق هاى آن مختلف است، و نمازگزار همه روزه از خدا می خواهد از هر مرتبه اى كه هست، به مرتبه بالاتر هدايت شود. و روايت دومى پاسخ می دهد: كه هرچند مراتب آن در مصاديق مختلف است، ولكن از نظر مفهوم يك حقيقت است، و نمازگزار نظرى به اختلاف مراتب آن ندارد، بلكه تنها نظرش اين است كه اين موهبت را از من سلب مكن، و همچنان آن را ادامه بده. | |||
مراد از «'''الّذين أنعمت عليهم '''» | مراد از «'''الّذين أنعمت عليهم '''» | ||
