لقمان ٢٣

وَ مَنْ‌ کَفَرَ فَلاَ يَحْزُنْکَ‌ کُفْرُهُ‌ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ‌ فَنُنَبِّئُهُمْ‌ بِمَا عَمِلُوا إِنَ‌ اللَّهَ‌ عَلِيمٌ‌ بِذَاتِ‌ الصُّدُورِ

ترجمه

و کسی که کافر شود، کفر او تو را غمگین نسازد؛ بازگشت همه آنان به سوی ماست و ما آنها را از اعمالی که انجام داده‌اند (و نتایج شوم آن) آگاه خواهیم ساخت؛ خداوند به آنچه درون سینه‌هاست آگاه است.

|و هر كس كفر ورزد، كفر او تو را غمگين نكند. بازگشتشان به سوى ماست، پس آنها را به [حقيقت‌] آنچه كرده‌اند آگاه خواهيم كرد. بى‌ترديد خدا به راز دل‌ها آگاه است

و هر كس كفر ورزد، نبايد كفر او تو را غمگين گرداند. بازگشتشان به سوى ماست، و به [حقيقت‌] آنچه كرده‌اند آگاهشان خواهيم كرد. در حقيقت، خدا به راز دلها داناست.

(ای رسول ما) تو از کفر هر که کافر شود محزون مباش، که رجوعشان به سوی ماست و ما آنان را سخت از (کیفر) کردارشان آگه می‌سازیم، که همانا خدا از اسرار دلهای خلق هم آگاه است.

و هرکس کفر ورزد، کفرش تو را اندوهگین نسازد؛ بازگشت آنان فقط به سوی ماست، پس آنان را از آنچه انجام داده اند آگاه می کنیم؛ یقیناً خدا به نیّات و اسرار سینه ها داناست.

آن كس كه كافر شده است كفرش تو را غمگين نسازد. بازگشتشان نزد ماست. پس به كارهايى كه كرده‌اند آگاهشان مى‌كنيم. زيرا خدا به آنچه در دلها مى‌گذرد آگاه است.

و هر کس کفر ورزد، کفر او تو را اندوهگین نکند، بازگشتشان به سوی ماست، آنگاه ایشان را از [حقیقت و نتیجه‌] آنچه کرده‌اند آگاه سازیم، که بی‌گمان خداوند دانای راز دلهاست‌

و هر كه كافر شود كفر او تو را اندوهگين مكناد بازگشتشان به ماست، پس آنان را بدانچه كرده‌اند آگاه مى‌كنيم. همانا خدا به آنچه در سينه‌هاست داناست.

کسی که کافر شود (و این حقائق روشن را انکار کند) کفر او تو را غمگین نسازد. بازگشت آنان به سوی ما است و ما ایشان را از کارهائی که کرده‌اند آگاه می‌سازیم (و نتائج تلخ و شوم اعمالشان را بدیشان خواهیم چشاند). خدا مسلّماً از آنچه در درون سینه‌ها (از نیّات و رازها) است، کاملاً آگاه است.

و هر کس کفر ورزد، نباید کفرش تو را غمگین سازد. بازگشتشان تنها سوی ماست. پس به آنچه کرده‌اند به‌خوبی آگاهی مهمشان خواهیم داد. به‌راستی خدا به ذات (و درون) سینه‌ها بسی داناست.

و آنکه کفر ورزد اندوهگین نسازدت کفرش بسوی ما است بازگشت ایشان تا آگهیشان دهیم بدانچه کردند همانا خدا دانا است به راز سینه‌ها

لقمان ٢٢	آیه ٢٣	لقمان ٢٤
سوره : سوره لقمان نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«ذَاتِ الصُّدُورِ»: (نگا: آل‌عمران / و .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِذْ قَالَ‌ إِبْرَاهِيمُ‌ رَبِ‌... (۱)

فَمَنْ‌ أَظْلَمُ‌ مِمَّنِ‌ افْتَرَى‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۲۰ - ۳۴، سوره لقمان
• معناى اينكه فرمود: ((سخر لكم ما فى السموات و ما فى الارض ))
• نكوهش از مجادله بدون علم و از روى تقليد درباره خدا
• احتجاج بر وحدانيت خداى تعالى در الوهيت و ربوبيت ، از طريق انحصار ملك حقيقى در او، وغنى و حميد على الاطلاق بودنش جل و علا
• افاده كثرت و وستعت خلق و تدبير خداى تعالى
• بيان امكان معاد در برابر استبعاد مشركين
• اعتراض به آينه شريفه و پاسخ به آن
• استشهاد براى علم خدا به اعمال بندگان به تدبير جارى در نظام شب و روز
• معناى ((حق )) بودن خداى تعالى و ((على )) و ((كبير)) بودن او عزاسمه
• معناى جمله : ((و لا يغرنكم بالله الغرور))
• بيان اينكه خداوند عالم به هر كوچك و بزرگ است
• بحث روايتى
• وصف دنيا از زبان اميرالمؤ منين (عليه السلام ) در جواب مردى كه از دنيا بدگويى مىكرد
• چند روايت در مورد انحصار علم به چند چيز در خداى تعالى درذيل آيه : ((ان الله عنده علم الساعة و...))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - پیامبر(ص) از حق ناپذیرى کافران، اندوهگین بود. (و من کفر فلایحزنک کفره) توصیه خداوند به پیامبر(ص) براى پرهیز از اندوه درباره کفر کافران، این نکته را مى رساند که آن حضرت، در قبال کفر آنان، اندوهناک بوده است.

۲ - توصیه خداوند، به پیامبر(ص) براى اجتناب از حزن و اندوه در قبال کفرکافران (و من کفر فلایحزنک کفره)

۳ - دلدارى خداوند، پیامبر(ص) را در برابر حق ناپذیرى کافران (و من کفر فلایحزنک کفره إلینا مرجعهم) جمله «إلینا مرجعهم...» به منزله تهدید است. چنین تهدید و هشدارى، مى تواند به منظور دلدارى به پیامبر(ص) بیان شده باشد.

۴ - خداوند، تنها مبدأ و مرجع انسان ها است. (إلینا مرجعهم) از تقدیم خبر، حصر استفاده مى شود. لازم به ذکر است که آیه، اگرچه درباره کافران است، اما کافران، در مورد بازگشت شان به خدا خصوصیتى ندارند و این بازگشت، براى همه انسان ها است. گفتنى است از واژه «مرجع» (بازگشتن) به دست مى آید که مبدأ نیز خداوند است.

۵ - کفر کافران، بى ارزش تر از آن است که پیامبر(ص) خود را به آن مشغول و اندوه ناک کند. (و من کفر فلایحزنک کفره)

۶ - رهبران دینى، نباید توجه خود را آن چنان معطوف حق ناپذیرى حق گریزان کنند که از نقششان باز بمانند. (و من کفر فلایحزنک کفره) توصیه خداوند به پیامبر(ص) دایر بر پرهیز از اندوهگین شدن بر کفرکافران، براى دلدارى به آن حضرت است و احتمال هم دارد به خاطر تأثیر اندوه و در نتیجه بازماندن از ایفاى رسالت دینى باشد. بنابر احتمال اخیر، نکته بالا، قابل استفاده است.

۷ - پیامبر(ص)، مسؤول هدایت ناپذیرى کافران نیست. (و من کفر فلایحزنک کفره)

۸ - بازگشت به خداوند، گریزناپذیر است. (إلینا مرجعهم) از این که از بازگشت به خدا، با جمله اسمى و مصدر [میمى] - که بر ثبات و در نتیجه، بر قطعیّت دلالت مى کند - تعبیر شده، نکته یاد شده را مى توان استفاده کرد.

۹ - کافرانِ حق ناپذیر، از حیطه قدرت خدا گریزى ندارند. (و من کفر فلایحزنک کفره إلینا مرجعهم)

۱۰ - توجه به بازگشت حتمى کافران به سوى خداوند، زداینده اندوه پیامبر(ص) است. (و من کفر فلایحزنک کفره إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا)

۱۱ - پیامبر(ص) از برخى رخدادها متأثّر و غمگین مى شده است. (و من کفر فلایحزنک کفره)

۱۲ - مجازات کافران و بدکاران در قیامت، همراه با آگاه شدن از جرم شان است. (إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا)

۱۳ - کافران، از تمامى اَعمال دنیوى خویش، در قیامت، از سوى خداوند آگاه مى شوند. (إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا)

۱۴ - پیامبر(ص) به هدایت کافران، علاقه مند بود. (و من کفر فلایحزنک کفره إلینا مرجعهم) فراز «إلینا مرجعهم» پس از توصیه پیامبر(ص) به اجتناب از اندوه به خاطر کفر کافران، براى تسلى دادن به آن حضرت است. چنین فرمانى، گویاى آن است که پیامبر(ص) علاقه شدیدى به هدایت آنان داشته و به خاطر آن اندوهگین هم مى شده است.

۱۵ - آگاهى یافتن بر اَعمال دنیوى و دیدن نتایج آن، از اهداف معاد است. (إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا)

۱۶ - توجه به بازگشت به خدا و در نتیجه، آگاه شدن از عمل خویش، مانع پافشارى بر کار خلاف است. (إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا) در فراز «إلینا مرجعهم فننبّئهم...» اگر چه روى سخن با پیامبر(ص) و دلدارى دادن به آن حضرت است، اما بیان تفصیلى آن به این که خداوند، اَعمال آنان را در قیامت، به رُخ شان خواهد کشید، مى تواند به منظور بازداشتن آنان از ایستادگى بر کفرشان باشد.

۱۷ - کیفر و داورى خدا، در روز قیامت، متکّى به علم خویش به نیات و مقاصد محاکمه شوندگان است. (فننبّئهم بما عملوا إنّ اللّه علیم بذات الصدور) «إنّ اللّه علیم...» به منزله تعلیل است براى مفاد «ننبّئهم...» که مجازات است و حکایت از نکته یاد شده مى کند.

۱۸ - خداوند، بر اَعمال و زوایاى قلب و اندیشه آدمیان آگاهى دارد. (إنّ اللّه علیم بذات الصدور)

۱۹ - هشدار خداوند به کافران، درباره نیات ناشایست آنان در انتخاب و پافشارى بر کفر (قالوا بل نتّبع ما وجدنا علیه ءاباءنا ... إنّ اللّه علیم بذات الصدور) «علیم بذات الصدور» در حقیقت، مى تواند هشدارى باشد به آنان که حقایقى را در درون دل خود مخفى مى دارند، ولى در ظاهر، با تعابیرى مانند «نتّبع ما وجدنا...» آن را توجیه مى کنند.

۲۰ - نیات و انگیزه هاى پنهان اَعمال، مدرک و میزان داورى در روز قیامت است. (إلینا مرجعهم فننبّئهم بما عملوا إنّ اللّه علیم بذات الصدور) تعبیر «علیم بذات الصدور» در حقیقت، تأکیدى است بر این نکته که آنچه در اندرون سینه ها مى گذرد، داراى نقشى اساسى در ارزش گذارى و بررسى اَعمال آدمى است.

موضوعات مرتبط

• انسان: عمل انسان ۱۸; فرجام انسان ها ۴; مبدأ انسان ها ۴; نیت انسان ۱۸
• بازگشت به خدا :۴، ۱۰ حتمیت بازگشت به خدا ۴، ۱۰ ۸
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۴
• خدا: افعال خدا ۱۳; توصیه هاى خدا ۲; علم غیب خدا ۱۸; قضاوت اخروى خدا ۱۷; کیفرهاى خدا ۱۷; هشدارهاى خدا ۱۹
• ذکر: آثار ذکر بازگشت به خدا ۱۶
• رهبران دینى: مسؤولیت رهبران دینى ۶
• عمل: آثار اخروى عمل ۱۵; علم به عمل ۱۳
• قیامت: حسابرسى در قیامت ۱۷; علم به عمل در قیامت ۱۵; قضاوت در قیامت ۲۰
• کافران: حق ناپذیرى کافران ۱، ۳; علم اخروى کافران ۱۲، ۱۳; فرجام کافران ۱۰; کافران در احاطه خدا ۹; کافران در قیامت ۱۲، ۱۳; کیفر اخروى کافران ۱۲; گناه کافران ۱۲; نیات کافران ۱۹; هدایت کافران ۱۴; هدایت ناپذیرى کافران ۷; هشدار به کافران ۱۹
• کفر: اصرار بر کفر ۱۹; بى ارزشى کفر ۵
• گناه: موانع گناه ۱۶
• محمد(ص): اندوه محمد(ص) ۵، ۱۱; دلدارى به محمد(ص) ۳; علایق محمد(ص) ۱۴; عوامل اندوه محمد(ص) ۱، عوامل رفع اندوه محمد(ص) ۱۰; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۷; محمد(ص) و اجتناب از اندوه ۲; محمد(ص) و کافران ۱; مسؤولیت محمد(ص) ۲; هدایتگرى محمد(ص) ۱۴
• معاد: فلسفه معاد ۱۵
• نیت: نقش نیت ۲۰