تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۲۲: تفاوت میان نسخه‌ها

در مجمع البيان گفته: كلمه «صدع» و «فرق» و «فصل» بيك معنا است، و معناى «فلان صدع بالحق»، اين است كه فلانى حق را بى پرده و آشكارا گفت.

و اين آيه تفريع بر مطالب قبل است، و حق هم همين بود كه بر آن ها تفريع شود، براى اين كه غرض از سوره در حقيقت همين علنى كردن رسالت است، بنابراين معناى آيه چنين مى شود: حال كه مطلب بدان قرار بود كه گفته شد، يعنى حال كه تو مامور به صفح جميل شدى و خود را به عنوان نذير از عذاب ما - آن عذابى كه بر مقتسمين نازل شد - معرفى نمودى ديگر مترس، و كلمه حق را اظهار و دعوت خود را علنى كن.

از اين بيان روشن مى شود كه : جمله «'''انا كفيناك المستهزئين '''» در مقام تعليل براى جمله «فاصدع...» است، همچنان كه كلام هم اشعار و بلكه دلالت دارد بر اينكه اين «مستهزئين» همان مقتسمين اند كه قبلا اسمشان برده شد، و معناى آيه اين است كه حال كه مطلب بدين قرار بود كه گفته شد، پس ديگر درنگ مكن، و دعوت به حق را علنى ساز، و از مشركين روى برتاب.  

و كلمه «انا» به معناى: «لانا» است، براى اين كه ما شر مستهزئين را از تو كفايت كرديم، و ايشان را به عذاب خود هلاك مى سازيم، و اين مستهزئين همان هايند كه «يجعلون مع الله الها آخر فسوف يعلمون : با خدا خدايانى ديگر ميگيرند، پس به زودى خواهند فهميد».

«'''وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّك يَضِيقُ صدْرُك بِمَا يَقُولُونَ'''»:

خداى سبحان به پيامبر گرامى خود سفارش مى فرمايد كه او را تسبيح و حمد گويد و سجده و عبادت كند و اين مراسم را ادامه دهد،

در آيات سابق سفارش به صفح و صبر كرده بود، و اين امر به صبر، از آيه «و اعبد ربك حتى ياتيك اليقين: پروردگارت را عبادت كن تا برايت يقين حاصل شود».

 

نيز استفاده مى شود، زيرا ظاهر آن اين است كه امر به صبر در عبوديت تا مدتى معين است كه پس از آمدن يقين تمام مى شود.

بنابراين، كلام مورد بحث قريب المضمون با آيه «استعينوا بالصبر و الصلوة» مى شود، كه دستور دفع شدايد و مقاومت در برابر حوادث است.

با اين بيان اين نظريه تاييد مى شود كه مراد از ساجدين در آيه مورد بحث، نمازگزاران است، و دستور دستور به نماز خواندن است نه تنها سجده، و اگر نماز را سجده ناميده به خاطر اين است كه سجده افضل اجزاى نماز است، و مقصود از تسبيح و تحميد، تسبيح و تحميد زبانى است مانند گفتن سبحان الله و الحمد لله و امثال آن.  

بله اگر مراد از كلمه صلات در آيه اى كه از سوره بقره نقل كرديم توجه به خداى سبحان باشد ممكن است مراد از تسبيح و تحميد - و يا آن دو با سجده - معناى لغوى آن ها باشد، كه در تسبيح منزه داشتن خدا و در تحميد ثناى او در برابر نعمت هاى او، و در سجده تذلل و اظهار ذلت عبوديت است.