تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۲۶: تفاوت میان نسخه‌ها

اين به حسب لفظ و ظاهر آيات بود. و اما بر حسب حقيقت، بايد بگوييم: همان طور كه يك عمل، چه حسنه و چه سيئه باشد، يك عمل است و دو تا نمى شود،

همچنين وِزر و عذاب آن نيز، بايد يكى باشد و تعدد بردار نيست. منتهى چيزى كه هست، گاهى خود عمل، از آن جايى كه قائم به بيش از يك نفر است - البته قيامش به آمر و فاعل، قيامى است طولى نه عرضى تا باعث اشكال شود - قهرا وِزر و عذاب آن نيز، قائم به بيش از يك نفر خواهد بود. پس در حقيقت، در مسأله باب كردن كار زشت هم، يك وِزر و عذاب بيشتر نيست. چيزى كه هست، با اين يك عذاب، دو نفر معذب مى شوند: يكى عامل و يكى هم آمر.

و به هر حال، در جملۀ «لِيَحمِلُوا أوزَارَهُم كَامِلَةً يَومَ القِيَامَة»، «لام» براى غايت است، و جار و مجرور، متعلق به جملۀ «أسَاطِيرُ الأوَّلِين» است. و جملۀ «يُضِلُّونَهُم» دلالت دارد بر اين كه تحمل كردن وزرهاى ديگران، جهت گمراه كردن ايشان بوده، و نتيجه اضلال، حمل أوزار است، و تقدير كلام چنين است: «براى اين گفتند اساطير اولين است كه ايشان را گمراه كنند و خودشان گمراه بودند، كه هم وزر گناهان خود را حمل كردند و هم وزر اينان را كه بدون علم گمراهشان كردند».