تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۳۵: تفاوت میان نسخه‌ها

اشكال اين هم، آن است كه: اگر فرضا استعاره گرفتن نور را در عدالت صحيح بدانيم، لازمه اش آن نيست كه نور در آيه هم، به همان معناى عدالت باشد، مگر آن كه دليلى بر آن دلالت كند. آن هم به عهده صاحب اين قول است كه بياورد، و نياورده.

<span id='link287'><span>

و در تفسير كشاف آمده كه: خداى عزّوجلّ، كلمۀ «نور» را استعاره گرفته براى حق و برهان، و اين استعاره، در چند جاى قرآن آمده، كه آيه مورد بحث هم، يكى از آن ها است. و معنايش اين است كه: زمين به خاطر آن حقى كه در آن اقامه مى شود، و آن عدلى كه در آن گسترده مى گردد، و آن ميزان حقى كه با آن حسنات و سيئات را مى سنجد، نورانى مى شود.

دوم اين كه: كلمۀ «حق» و «عدل»، هرچند كه در بعضى موارد يك مصداق پيدا مى كنند، ولى هرچه باشد، دو مفهوم متغايرند، و صرف اين كه «نور» در آيه، استعاره براى حق شده باشد، مستلزم آن نيست كه مقصود از آن عدالت بوده باشد. و آقاى زمخشرى وقتى مى خواهد بگويد كه از كلمه «نور»، عدالت اراده شده، پاى حق و عدالت، هر دو را به ميان مى آورد. آن وقت، «عدالت» به تنهايى را نتيجه مى گيرد، و ديگر سخنى از «حق» به ميان نمى آورد.

<span id='link288'><span>

اما آنچه به نظر ما مى رسد - و خدا داناتر است - اين است كه: بعيد نيست مراد از «إشراق زمين به نور پروردگارش»، آن حالتى باشد كه از خصايص روز قيامت است، از قبيل كنار رفتن پرده ها، و ظهور حقيقت اشياء و بروز و ظهور واقعيت اعمال، از خير يا شر، اطاعت يا معصيت، حق يا باطل، به طورى كه ناظران، حقيقت هر عملى را ببينند.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۴۴۸ </center>