گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۸ بخش۲۲: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۱۹۲: خط ۱۹۲:
<center> «'''بیان آيات'''» </center>
<center> «'''بیان آيات'''» </center>


غرض اين سوره انذار مشركينى است كه دعوت به ايمان به خدا و رسول و معاد را رد مى كردند. و اين انذار مشتمل است بر عذاب اليم براى كسانى كه آن را انكار نموده ، از آن اعراض كنند، و به همين جهت اين سوره با اثبات معاد آغاز شده ، مى فرمايد: ((ما خلقنا السموات و الارض و ما بينهما الا بالحق (( و تا آخر سوره همين مطلب را مكررا خاطرنشان ساخته ، يك جا مى فرمايد ((و اذا حشر الناس ...((، جاى ديگر مى فرمايد ((و الذى قال لوالديه اف لكما اتعداننى ان اخرج ...((، و باز جاى ديگر مى فرمايد ((و يوم يعرض الذين كفروا على النار اذهبتم طيباتكم ...(( و نيز مى فرمايد ((و يوم يعرض الذين كفروا على النار اليس هذا بالحق ...(( و در آخر سوره مى فرمايد: ((كانهم يوم يرون ما يوعدون لم يلبثوا الا ساعه من نهار بلاغ ...((.
غرض اين سوره، انذار مشركانى است كه دعوت به ايمان به خدا و رسول و معاد را رد مى كردند. و اين انذار، مشتمل است بر عذاب اليم براى كسانى كه آن را انكار نموده، از آن اعراض كنند. و به همين جهتريال اين سوره با اثبات معاد آغاز شده، مى فرمايد: «مَا خَلَقنَا السّمَاوَات وَ الأرض وَ مَا بَينَهُمَا إلّا بِالحَقّ»، و تا آخر سورهريال همين مطلب را مكررا خاطرنشان ساخته. يك جا مى فرمايد: «وَ إذَا حُشِرَ النّاسُ...»، جاى ديگر مى فرمايد: «وَ الّذِى قَالَ لِوَالِدَيهِ أفٍّ لَكُمَا أتَعِدَاننِى أن أُخرَجَ...».  


و در اين آيات احتجاج بر يگانگى خدا و بر نبوت نيز شده ، و اشاره اى هم به هلاكت قوم هود و قريه هاى پيرامون مكه رفته است ، و به اين وسيله مردم را انذار مى كند. و نيز از آمدن چند نفر از طائفه جن نزد رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله وسلّم ) خبر مى دهد كه بعد از شنيدن آياتى از قرآن به آن جناب ايمان آورده ، به نزد قوم خود بازگشتند، تا ايشان را انذار كنند.
و باز جاى ديگر مى فرمايد: «وَ يوم يُعرَضُ الّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النّارِ أذهَبتُم طَيّبَاتِكُم...». و نيز مى فرمايد: «وَ يَومَ يُعرَضُ الّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النّارِ ألَيسَ هَذَا بِالحَقّ...». و در آخر سوره مى فرمايد: «كَأنّهُم يَومَ يَرَونَ مَا يُوعَدُونَ لَم يَلبَثُوا إلّا سَاعَةً مِن نَهَارٍ بَلَاغٌ...».


و تمام اين سوره - به جز دو آيه - در مكه نازل شده و در آن دو آيه اختلاف كرده اند كه ان شاء اللّه - به زودى در بحث روايتى به آن اختلاف اشاره خواهيم كرد، و آن دو آيه عبارت است از آيه ((ام يقولون افتريه ...((، و آيه ((قل ارايتم ان كان من عند اللّه ...((.
و در اين آيات، احتجاج بر يگانگى خدا و بر نبوت نيز شده، و اشاره اى هم به هلاكت قوم هود و قريه هاى پيرامون مكه رفته است، و به اين وسيله، مردم را انذار مى كند. و نيز، از آمدن چند نفر از طائفه جنّ نزد رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» خبر مى دهد، كه بعد از شنيدن آياتى از قرآن، به آن جناب ايمان آورده، به نزد قوم خود بازگشتند، تا ايشان را انذار كنند.


«'''حم تَنزِيلُ الْكِتَبِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الحَْكِيمِ'''»:
و تمام اين سوره - به جز دو آيه - در مكه نازل شده، و در آن دو آيه اختلاف كرده اند كه إن شاء اللّه، به زودى در بحث روايتى، به آن اختلاف اشاره خواهيم كرد. و آن دو آيه، عبارت است از آيه: «أم يَقُولُونَ افتَرَيهُ...»، و آيه: «قُل أرَأيتُم إن كَانَ مِن عِندِ اللّه...».
 
«'''حم * تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الحَْكِيمِ'''»:


تفسير اين آيه گذشت .
تفسير اين آيه گذشت .


«'''مَا خَلَقْنَا السمَوَتِ وَ الاَرْض وَ مَا بَيْنَهُمَا إِلا بِالحَْقِّ وَ أَجَلٍ مُّسمًّى ...'''»:
«'''مَا خَلَقْنَا السّمَاوَاتِ وَ الاَرْض وَ مَا بَيْنَهُمَا إِلا بِالحَْقِّ وَ أَجَلٍ مُسمًّى ...'''»:


منظور از ((سماوات و ارض و ما بين آن دو(( مجموع عالم محسوس بالا و پايين است . و حرف ((باء(( در كلمه ((بالحق (( باى ملابست است . و مراد از ((اجل مسمى (( نقطه انتهاى وجود هر چيز است ، و مراد از آن نقطه در آيه شريفه ، اجل مسماى براى مجموعه عالم است و آن روز قيامت است كه در آن روز آسمان مانند طومار در هم پيچيده گشته ، و زمين به زمينى ديگر مبدل مى شود و خلايق براى واحد قهار ظهور مى كند.
منظور از «سماوات و أرض و ما بين آن دو»، مجموع عالَم محسوس بالا و پايين است. و حرف «باء» در كلمه «بِالحَقّ»، باى ملابست است. و مراد از «أجل مُسمّى»، نقطۀ انتهاى وجود هر چيز است، و مراد از آن نقطه در آيه شريفه، اجل مسمّاى براى مجموعه عالَم است و آن، روز قيامت است كه در آن روز، آسمان مانند طومار در هم پيچيده گشته، و زمين به زمينى ديگر مبدّل مى شود و خلايق براى واحد قهّار ظهور مى كند.
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۲۸۴ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۲۸۴ </center>
و معناى آيه اين است كه : ما عالم مشهود را با همه اجزاى آن ، چه آسمانى و چه زمينى ، نيافريديم مگر به حق ، يعنى داراى غايت و هدفى ثابت ، و نيز داراى اجلى معين كه وجودش از آن تجاوز نمى كند، و چون داراى اجلى معين است قهرا در هنگام فرا رسيدن آن اجل فانى مى شود، و همين فانى شدنش هم هدف و غايتى ثابت دارد، پس بعد از اين عالم عالمى ديگر است كه آن عبارت است از عالم بقاء و معاد موعود. و در معناى ((به حق بودن خلقت (( در سابق مكررا سخن به ميان آمد.
و معناى آيه اين است كه: ما عالَم مشهود را با همه اجزاى آن، چه آسمانى و چه زمينى، نيافريديم مگر به حق. يعنى داراى غايت و هدفى ثابت. و نيز، داراى اجلى معين كه وجودش از آن تجاوز نمى كند. و چون داراى اجلى معين است، قهرا در هنگام فرارسيدن آن اجل فانى مى شود، و همين فانى شدنش هم، هدف و غايتى ثابت دارد. پس بعد از اين عالَم، عالَمى ديگر است كه آن، عبارت است از: عالَم بقاء و معاد موعود. و در معناى «به حق بودن خلقت»، در سابق، مكررا سخن به ميان آمد.


«'''و الذين كفروا عما انذروا معرضون'''» - مراد از ((الذين كفروا(( مشركين است ، به دليل آيه بعدى كه مى فرمايد: ((قل ارايتم ما تدعون من دون اللّه ((. و ليكن از ظاهر سياق بر مى آيد كه مراد از كفر آنان ، تنها كفر به معاد است ، نه كفر به يگانگى خدا و ساير عقائد باطله آنان . و كلمه ((ما(( در ((عما(( مصدريه ، و يا موصوله است ، اما احتمال دوم با سياق سازگارتر است در نتيجه معناى جمله چنين مى شود: و مشركين كه منكر معادند از آنچه انذار مى شوند (يعنى از روز قيامت ، و عذاب اليمى كه در آن روز مخصوص مشركين به خداست ) اعراض مى كنند، و روى برمى گردانند.
«'''وَ الّذِينَ كَفَرُوا عَمّا أُنذِرُوا مُعرِضُون'''» - مراد از «الّذِينَ كَفَرُوا»، مشركان است. به دليل آيه بعدى كه مى فرمايد: «قُل أرَأيتُم مَا تَدعُونَ مِن دُونِ اللّه». وليكن از ظاهر سياق بر مى آيد كه مراد از كفر آنان، تنها كفر به معاد است، نه كفر به يگانگى خدا و ساير عقاید باطله آنان. و كلمه «مَا» در «عَمّا»، مصدريه و يا موصوله است. اما احتمال دوم، با سياق سازگارتر است. در نتيجه معناى جمله چنين مى شود: و مشركان كه منكر معادند، از آنچه انذار مى شوند (يعنى از روز قيامت، و عذاب اليمى كه در آن روز مخصوص مشركان به خداست)، اعراض مى كنند، و روى بر مى گردانند.


قُلْ أَ رَءَيْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ ...
«'''قُلْ أَ رَأیتُم مَا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ ...'''»:
<span id='link191'><span>
<span id='link191'><span>


۱۷٬۲۲۵

ویرایش