تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۱۹: تفاوت میان نسخه‌ها

==بيان اينكه تسبيح آنچه در آسمانها و زمين است تسبيح حقيقى است نه مجازى و به زبانحال ==

و مراد از تسبيح خداى تعالى حقيقت معناى تسبيح است ، نه اين كه خواسته باشد به طور مجاز نسبت تسبيح به آنها داده باشد، يعنى خواسته باشد بفرمايد: هر موجود كه در آسمان ها و زمين است با هستى خود دلالت مى كند بر اين كه پديد آورنده اى منزه از هر نقص و متصف به كل كمال دارد، و نه اين كه خواسته باشد به طور عموم مجاز نسبت تسبيح به آنها داده باشد، يعنى بفه ماند كه تمامى موجودات دلالت دارند بر نزاهت خداى تعالى از هر نقص و عيب . چيزى كه هست عقلاى از موجودات اين دلالت را با زبان سر ايفا مى كنند و مى گويند: «'''سب حان اللّه سبحان اللّه '''» و يا به فارسى مى گويند: خدا منزه از هر نقص و حاجت است و غير عقلا اين دلالت را به لسان حال ايفا مى كنند، بلكه همان طور كه گفتيم معناى حقيقى كلمه منظور است ، و موجودات چه عقلا و چه غير عقلا همه خدا را به تمام معنى الكلمه و به حقيقت معنى الكلمه تسبيح مى گويند، بدليل اين كه در جاى ديگرطور صريح و به بيانى كه نه ميتوان حمل بر مجازش كرد، و نه حمل بر عموم مجاز، فرموده :

«'''و ان من شى ء الا يسبح بحمده و لكن لا تفقهون تسبيحهم '''» چون اگر منظور از تسبيح ، تسبيح مجازى بود، ديگر جا نداشت بفرمايد: شما تسبيح آنها را نمى فهميد، زيرا تسبيح مجازى اين است كه : موجودى با هستى خود دلالت كند بر وجود خالق و صانعش و اين دلالتش حجتى باشد عليه منكرين صانع ، و يا اين است كه هر موجودى با زبان حال تسبيح و حمد خدا بگويد، و اين دو نوع دلالت را همه كس ‍ مى فهمد، و نمى بايست بفرمايد: «'''و ليكن شما تسبيح آنها را نمى فهميد'''».