۱۶٬۸۸۰
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۱۱: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←عكس العمل كفار در برابر دعوت به انفاق شفقت و خدمت به خلق
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
<span id='link90'><span> | <span id='link90'><span> | ||
== | ==واکنش كفار در برابر دعوت به انفاق و خدمت به خلق == | ||
پس جمله ((و اذا قيل لهم انفقوا مما رزقكم اللّه (( متضمن دعوتشان به انفاق بر فقرا و مساكين است . و اگر از اموال آنان تعبير كرد به ((آنچه خدا روزيشان كرده (( براى اين است كه اشاره كند به اينكه مالك حقيقى اموال آنان خداست كه با آن اموال روزيشان داده و ايشان را مسلط بر آن اموال كرده است و همين خداست كه فقرا و مساكين را بيافريده و ايشان را محتاج آنان كرده تا از زيادى موونه خود حوائج ايشان را برآورند و به ايشان انفاق كنند و احسان و خوشرفتارى نمايند، چون خدا احسان و خوشرفتارى را دوست مى دارد. | پس جمله ((و اذا قيل لهم انفقوا مما رزقكم اللّه (( متضمن دعوتشان به انفاق بر فقرا و مساكين است . و اگر از اموال آنان تعبير كرد به ((آنچه خدا روزيشان كرده (( براى اين است كه اشاره كند به اينكه مالك حقيقى اموال آنان خداست كه با آن اموال روزيشان داده و ايشان را مسلط بر آن اموال كرده است و همين خداست كه فقرا و مساكين را بيافريده و ايشان را محتاج آنان كرده تا از زيادى موونه خود حوائج ايشان را برآورند و به ايشان انفاق كنند و احسان و خوشرفتارى نمايند، چون خدا احسان و خوشرفتارى را دوست مى دارد. | ||
((قال الّذين كفروا للذين آمنوا انطعم من لو يشاء اللّه اطعمه (( - اين جمله جوابى است كه كفار از دعوت به انفاق داده اند، و اگر از گوينده اين سخن به اسم ظاهر ((الّذين كفروا(( تعبير كرده ، با اينكه مقتضاى مقام اين بود كه از آنان با ضمير تعبير كند، و بفرمايد: ((قالوا : گفتند(( براى اين است كه به آن علتى كه وادارشان كرده اين حرف را بزنند اشاره كرده باشد و بفرمايد كفرشان نسبت به حق ، و اعراضشان از آن ، به خاطر پيروى شهوات ، علت شد كه به مثل اين عذرها كه اساسش روگردانى از دعوت فطرت است ، عذرخواهى كنند، چون فطرت هر انسانى حكم مى كند كه بايد نسبت به خلق خدا شفقت ورزيد، و آنچه كه در اجتماع فاسد گشته اصلاح كرد. | ((قال الّذين كفروا للذين آمنوا انطعم من لو يشاء اللّه اطعمه (( - اين جمله جوابى است كه كفار از دعوت به انفاق داده اند، و اگر از گوينده اين سخن به اسم ظاهر ((الّذين كفروا(( تعبير كرده ، با اينكه مقتضاى مقام اين بود كه از آنان با ضمير تعبير كند، و بفرمايد: ((قالوا : گفتند(( براى اين است كه به آن علتى كه وادارشان كرده اين حرف را بزنند اشاره كرده باشد و بفرمايد كفرشان نسبت به حق ، و اعراضشان از آن ، به خاطر پيروى شهوات ، علت شد كه به مثل اين عذرها كه اساسش روگردانى از دعوت فطرت است ، عذرخواهى كنند، چون فطرت هر انسانى حكم مى كند كه بايد نسبت به خلق خدا شفقت ورزيد، و آنچه كه در اجتماع فاسد گشته اصلاح كرد. | ||
و به عين همين جهت است كه از مؤ منين نيز به ((الّذين آمنوا(( تعبير كرده كه اسم ظاهر است با اينكه مقتضاى مقام اين بود كه بفرمايد: ((قالوا لهم انطعم (( تا بفهماند آن علتى كه مومنان را وادار كرد به اينكه به كفار بگويند: ((از آنچه خدا روزيتان كرده انفاق كنيد(( همانا ايمان ايشان به خدا بود. | و به عين همين جهت است كه از مؤ منين نيز به ((الّذين آمنوا(( تعبير كرده كه اسم ظاهر است با اينكه مقتضاى مقام اين بود كه بفرمايد: ((قالوا لهم انطعم (( تا بفهماند آن علتى كه مومنان را وادار كرد به اينكه به كفار بگويند: ((از آنچه خدا روزيتان كرده انفاق كنيد(( همانا ايمان ايشان به خدا بود. | ||
و در اينكه كفار گفتند: ((آيا طعام دهيم به كسى كه اگر خدا مى خواست خودش به او طعام مى داد(( اشاره است به اينكه : اگر مؤ منين گفتند: ((از آنچه خدا روزيتان كرده انفاق كنيد((، از اين باب گفتند كه انفاق به فقرا از امورى است كه خدا خواسته و اراده كرده ، و خلاصه از احكام دين خداست ، لذا كفار آن را رد كرده و گفتند كه : اگر خدا اراده كرده بود خودش طعامشان مى داد، پس اينكه مى بينيم نداده معلوم مى شود اراده نكرده ، چون اراده خدا از مرادش تخلف نمى كند. | و در اينكه كفار گفتند: ((آيا طعام دهيم به كسى كه اگر خدا مى خواست خودش به او طعام مى داد(( اشاره است به اينكه : اگر مؤ منين گفتند: ((از آنچه خدا روزيتان كرده انفاق كنيد((، از اين باب گفتند كه انفاق به فقرا از امورى است كه خدا خواسته و اراده كرده ، و خلاصه از احكام دين خداست ، لذا كفار آن را رد كرده و گفتند كه : اگر خدا اراده كرده بود خودش طعامشان مى داد، پس اينكه مى بينيم نداده معلوم مى شود اراده نكرده ، چون اراده خدا از مرادش تخلف نمى كند. | ||
و اين جواب مغالطه اى است كه : در | |||
و اين جواب مغالطه اى است كه : در آن، بين اراده تشريعى خدا و اراده تكوينى اش خلط كرده اند؛ چون اساس اراده تشريعى خدا امتحان و هدايت بندگان است به سوى آنچه كه هم در دنيا و هم در آخرت صلاح حالشان در آن است ، و معلوم است كه چنين اراده اى ممكن است با عصيان كردن از مرادش تخلف كند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۱۳۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۱۳۹ </center> | ||
ولى اراده تكوينى از مرادش تخلف نمى كند، و معلوم است كه مشيت و اراده خدا كه به اطعام فقرا و انفاق بر آنان تعلق گرفته ، مشيت و اراده تشريعى است نه تكوينى . پس تخلف اين اراده در مورد فقرا تنها كشف مى كند از اينكه كفار توانگر، از آنچه كه بدان ماءمور شدند تمرد و عصيان ورزيدند، و هيچ دلالتى ندارد بر اينكه اراده خدا به اين عمل آنان تعلق نگرفته ، و مؤ منين در اين مدعا دروغ گفته اند. | ولى اراده تكوينى از مرادش تخلف نمى كند، و معلوم است كه مشيت و اراده خدا كه به اطعام فقرا و انفاق بر آنان تعلق گرفته ، مشيت و اراده تشريعى است نه تكوينى . پس تخلف اين اراده در مورد فقرا تنها كشف مى كند از اينكه كفار توانگر، از آنچه كه بدان ماءمور شدند تمرد و عصيان ورزيدند، و هيچ دلالتى ندارد بر اينكه اراده خدا به اين عمل آنان تعلق نگرفته ، و مؤ منين در اين مدعا دروغ گفته اند. | ||
و اين مغالطه اى است كه به طور كلى همه سنت هاى وثنيت و بت پرستى را بر آن پايه بنا نهاده اند، همچنان كه خداى سبحان از ايشان حكايت كرده و فرموده : ((و قال الّذين اشركوا لوشاء اللّه ما عبدنا من دونه من شى ء نحن و لا آباؤ نا و لا حرمنا من دونه من شى ء(( و نيز فرموده : ((سيقول الّذين اشركوا لو شاء اللّه ما اشركنا و لا آباونا و لا حرمنا من شى ء(( و نيز فرموده : ((و قالوا لو شاء الرّحمن ما عبدناهم ((. | |||
((ان انتم الا فى ضلال مبين ((- اين جمله تتمه سخن كفار است ، و خطابشان در آن به | و اين مغالطه اى است كه به طور كلى همه سنت هاى وثنيت و بت پرستى را بر آن پايه بنا نهاده اند، همچنان كه خداى سبحان از ايشان حكايت كرده و فرموده : ((و قال الّذين اشركوا لوشاء اللّه ما عبدنا من دونه من شى ء نحن و لا آباؤ نا و لا حرمنا من دونه من شى ء(( و نيز فرموده : ((سيقول الّذين اشركوا لو شاء اللّه ما اشركنا و لا آباونا و لا حرمنا من شى ء(( و نيز فرموده : ((و قالوا لو شاء الرّحمن ما عبدناهم((. | ||
((ان انتم الا فى ضلال مبين ((- اين جمله تتمه سخن كفار است ، و خطابشان در آن به مؤمنين است كه مى گويند: شما مؤمنين كه ادعا مى كنيد خدا به ما دستور داده انفاق كنيم، و انجام اين دستور را از ما خواسته، در گمراهى روشنى هستيد. | |||
<span id='link91'><span> | <span id='link91'><span> | ||
<center> «'''بحث روایتی'''» </center> | |||
==رواياتى در ذيل آيه : والشمس تجرى لمستقرلها... == | ==رواياتى در ذيل آيه : والشمس تجرى لمستقرلها... == | ||
در مجمع البيان از على بن الحسين زين العابدين ، و از ابى جعفر امام باقر، و از جعفر بن محمّد امام صادق (عليه السلام ) روايت شده كه خوانده اند: ((لا مستقرلها(( - به فتحه راء -. | در مجمع البيان از على بن الحسين زين العابدين ، و از ابى جعفر امام باقر، و از جعفر بن محمّد امام صادق (عليه السلام ) روايت شده كه خوانده اند: ((لا مستقرلها(( - به فتحه راء -. | ||
