تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۴۶: تفاوت میان نسخه‌ها

==آيات ۱ - ۳، سوره كوثر ==

سوره كوثر مكى است و سه آيه دارد

ترجمه آيات  

به نام اللّه كه به نيك و بد بخشنده

و به نيكان مهربان است . محققا ما به تو خير كثير (فاطمه (عليهاالسلام ) داديم (۱).

پس به شكرانه اش براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن (۲).

و بدان كه محققا شماتت گوى و دشمن تو ابتر و بلا عقب است (۳).

بيان آيات  

در اين سوره منتى بر رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) نهاده به اينكه به آن جناب كوثر داده ، و اين بدان منظور است كه آن جناب را دلخوش سازد و بفهماند كه آن كس كه به وى زخم زبان مى زند كه اولاد ذكور ندارد و اجاق كور است ، خودش اجاق كور است ، و اين سوره كوتاه ترين سوره قرآن است ، و روايات در اينكه آيا اين سوره در مكه نازل شده و يا در مدينه مختلف است ، و ظاهرش اين است كه در مكه نازل شده باشد.

و بعضى از مفسرين به منظور جمع بين دو دسته روايات گفته اند: ممكن است دو نوبت نازل شده باشد يكى در مكه و بار ديگر در مدينه .

اقوال مختلف درباره مراد از «'''كوثر'''» و بيان شواهددال بر اينكه مراد از آن ذريّه پيامبر (صلى الله عليه و آله ) يعنى فرزندان فاطمه(عليه السلام ) است

در مجمع البيان مى گويد: كلمه «'''كوثر'''» بر وزن «'''فوعل '''» به معناى چيزى است كه شانش آن است كه كثير باشد، و كوثر به معناى خير كثير است .

ولى مفسرين در تفسير كوثر و اينكه كوثر چيست اختلافى عجيب كرده اند: بعضى گفته اند: خير كثير است . و بعضى معانى ديگرى كرده اند كه فهرست وار از نظر خواننده مى گذرد:

۱ - نهرى است در بهشت . ۲ - حوض خاص رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) در بهشت و يا در محشر است . ۳ - اولاد رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) است . ۴ - اصحاب و پيروان آن جناب تا روز قيامت است . ۵ - علماى امت او است . ۶ - قرآن و فضائل بسيار آن . ۷ - مقام نبوت است . ۸ - تيسير قرآن و تخفيف شرايع و احكام است . ۹ - اسلام است .۱۰ - توحيد است . ۱۱ - علم و حكمت است . ۱۲ - فضائل رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم )است . ۱۳ - مقام محمود است . ۱۴ - نور قلب شريف رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) است . و از اين قبيل اقوالى ديگر كه به طورى كه از بعضى از مفسرين نقل شده بالغ بر بيست و شش قول است .

صاحبان دو قول اول استدلال كرده اند به بعضى روايات ، و اما باقى اقوال هيچ دليلى ندارند به جز تحكم و بى دليل حرف زدن ، و به هر حال اينكه در آخر سوره فرمود: «'''ان شانئك هو الابتر'''» با در نظر گرفتن اينكه كلمه «'''ابتر'''» در ظاهر به معناى اجاق كور است ، و نيز با در نظر گرفتن اينكه جمله مذكور از باب قصر قلب است ، چنين به دست مى آيد كه منظور از كوثر، تنها و تنها كثرت ذريه اى است كه خداى تعالى به آن جناب ارزانى داشته ، (و بركتى است كه در نسل آن جناب قرار داده )، و يا مراد هم خير كثير است و هم كثرت ذريه ، چيزى كه هست كثرت ذريه يكى از مصاديق خير كثير است ، و اگر مراد مساله ذريه به استقلال و يابه طور ضمنى نبود، آوردن كلمه «'''ان '''» در جمله «'''ان شانئك هو الابتر'''» فايده اى نداشت ، زيرا كلمه «'''ان '''» علاوه بر تحقيق ، تعليل را هم مى رساند و معنا ندارد بفرمايد ما به تو حوض داديم ، چون كه بدگوى تو اجاق كور است و يا بى خبر است .

و روايات هم بسيار زياد رسيده كه سوره مورد بحث در پاسخ كسى نازل شده كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) را به اجاق كورى زخم زبان زد و اين زخم زبان هنگامى بود كه قاسم و عبد اللّه دو فرزندان رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) از دنيا رفتند، پس با اين بيان روشن شد كه سخن آن مفسر كه گفته : «'''منظور صاحب اين زخم زبان از كلمه ((ابتر'''» بريدگى از مردم يا انقطاع از خير بوده و خداى تعالى در رد گفتارش فرموده او خودش منقطع از هر چيز است )) سخن بى وجهى است .

و چون جمله «'''انا اعطيناك ...'''» در مقام منت نهادن بود، با سياق متكلم مع الغير (ما) آمد كه بر عظمت دلالت مى كند، و چون منظور از آن خوشدل ساختن رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) بود مطلب را با واژه اعطاء كه ظاهر در تمليك است بيان داشت و فرمود: ما به تو كوثر عطا كرديم .

و اين جمله از اين دلالت خالى نيست كه فرزندان فاطمه (عليهاالسلام ) ذريه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) هستند، و اين خود يكى از خبرهاى غيبى قرآن كريم است ، چون همانطور كه مى بينيم خداى تعالى بعد از درگذشت آن حضرت بركتى در نسل آن جناب قرار داد، به طورى كه در همه عالم هيچ نسلى معادل آن ديده نمى شود، آن هم با آن همه بلاها كه بر سر ذريه آن جناب آوردند و گروه گروه از ايشان را كشتند.