فصلت ٤٩

از الکتاب
کپی متن آیه
لاَ يَسْأَمُ‌ الْإِنْسَانُ‌ مِنْ‌ دُعَاءِ الْخَيْرِ وَ إِنْ‌ مَسَّهُ‌ الشَّرُّ فَيَئُوسٌ‌ قَنُوطٌ

ترجمه

انسان هرگز از تقاضای نیکی (و نعمت) خسته نمی‌شود؛ و هرگاه شرّ و بدی به او رسد، بسیار مأیوس و نومید می‌گردد!

ترتیل:
ترجمه:
فصلت ٤٨ آیه ٤٩ فصلت ٥٠
سوره : سوره فصلت
نزول : ٢ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لا یَسْأَمُ»: ملول و خسته نمی‌گردد. «الإِنسَانُ»: مراد انسان کافر و بی‌ایمان است (نگا: آیات - ). «دُعَآءِ»: طلبیدن، به دنبال رفتن. «الْخَیْرِ»: مال و ثروت. دارائی و نعمت و صحّت. «دُعَآءِ الْخَیْرِ»: اضافه مصدر به مفعول خود است. «الشَّرُّ»: فقر و فاقه. بلا و مصیبت. بیماری و تنگی معیشت. «یَؤُوسٌ»: بسیار ناامید. «قَنُوطٌ»: بسیار مأیوس. «یَؤُوسٌ قَنُوطٌ»: هر دو واژه به یک معنی و برای تأکید است.


تفسیر


نکات آیه

۱ - انسان، موجودى خستگى ناپذیر در طلب خیر و منافع خویش (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر)

۲ - نعمت ها و امکانات زندگى «خیر» است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر) از این که قرآن از تقاضاى اموال و مواهب زندگى از سوى انسان، به تقاضاى خیر تعبیر کرده است; مطلب بالا به دست مى آید.

۳ - افزون خواهى و زیاده طلبى، جزء سرشت آدمى است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر)

۴ - سیطره یأس و ناامیدى بر انسان، به هنگام مواجه شدن با سختى و ناکامى ها (شرور) (و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط)

۵ - ضعف و ناتوانى آدمى در برخورد با مشکلات (و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط) از کاربرد واژه «مسّ» و آمدن صیغه مبالغه «یؤُس» و «قنوط» استفاده مى شود که انسان با اندک گرفتارى، احساس ضعف و ناتوانى کرده و دچار یأس و ناامیدى مى شود.

۶ - حرص و آز در شرائط رفاه و یأس و ناامیدى به هنگام سختى، امرى ناپسند وموردنکوهش (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر و إن مسّه الشرّ فیئوس قنوط) با توجه به لحن نکوهش آمیز آیه، مطلب بالا استفاده مى شود.

۷ - برخوردارى انسان از نعمت هاى الهى در دنیا بیش از ابتلاى وى به شرور و سختى ها است. (لایسئم الإنسن من دعاء الخیر و إن مسّه الشرّ) «إن» شرطیه در مواردى به کار رود که تحقق شىء در آن موارد نادر و کم مى باشد به کارگیرى آن در مورد «شر» بیانگر برداشت یاد شده است.

موضوعات مرتبط

  • امکانات مادى: خیریت امکانات مادى ۲
  • انسان: انسان ها در سختى ۵; خستگى ناپذیرى انسان ۱; خیرطلبى انسان ۱; صفات انسان ۴; ضعف انسان ها ۵; فطریات انسان ۳; منفعت طلبى انسان ۱; ویژگیهاى انسان ۱
  • تکاثر: فطریت تکاثر ۳
  • حرص: ناپسندى حرص ۶
  • خدا: وفور نعمتهاى خدا ۷
  • رفاه: حرص در رفاه ۶
  • سختى: آثار سختى ۴; یأس در سختى ۶
  • شرور: نقش شرور ۴
  • مشکلات: قیاس مشکلات با نعمتها ۷; کمى مشکلات ۷
  • نعمت: خیریت نعمت ۲
  • یأس: عوامل یأس ۴; ناپسندى یأس ۶

منابع