روایت:الکافی جلد ۲ ش ۷
آدرس: الكافي، جلد ۲، كتاب الإيمان و الكفر
علي بن محمد عن صالح بن ابي حماد عن الحسين بن يزيد عن الحسن بن علي بن ابي حمزه عن ابراهيم عن ابي عبد الله ع قال :
| الکافی جلد ۲ ش ۶ | حدیث | الکافی جلد ۲ ش ۸ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۴, ۲۱
از امام صادق (ع) فرمود: چون خدا عز و جل خواست آدم را بيافريند، جبرئيل را در نخستين ساعت روز جمعه فرستاد و با دست راست خود مُشتى بر گرفت كه از آسمان هفتم تا آسمان دنيا را فرا داشت و از هر آسمانى تربتى در كف خود برداشت و مُشتى ديگر بر گرفت كه از هفتمين زمين بلند تا هفتمين زمين دورتر را در آن فرا گرفت و خدا عز و جل دستور داد تا مُشت نخست را با دست راستش نگهداشت و ديگر مُشت را با دست چپش و آنچه در مُشت داشت دو بار در شكافت و از آنچه از زمين بود در پاشيد و از آنچه هم از آسمان بود در پاشيد، پس بدان چه در دست راست داشت گفت: از تو است رسولان و پيغمبران و اوصياء و صديقان و مؤمنان و سعادتمندان و هر كس ارجمندش خواستم- و آنچه گفت برايشان چنانچه گفت بايست شد- و بدان چه در دست چپ داشت گفت: از تو است جبّاران و مشركان و كافران و سركشان و هر كه خوارى و بدبختى او را خواهم- و بر ايشان آنچه را گفت چنانچه گفت بايست شد- سپس هر دو سرشت در هم آميختند و اين است تفسير قول خدا عز و جل (۹۵ سوره انعام): «به راستى خداوند شكافنده دانه و هسته است» دانه سرشت مؤمن است كه خدا دوستى خود را در آن افكنده و هسته سرشت كافر است كه از هر خيرى به دورند و آن را «نوى» تعبير كرده براى آنكه از هر خيرى به دورند و از آن دورى جويند و خدا عز و جل فرموده: «بر آرد زنده را از مرده و بر آرد مرده را از زنده». زنده مؤمنى است كه سرشتش از سرشت كافرى برآيد، و مردهاى كه از زنده برآيد همان كافرى است كه از سرشت مؤمن در آيد، زنده مؤمن است و مرده كافر و اين است تفسير قول خدا عز و جل (۱۲۲ سوره انعام): «و آيا كسى كه مرده است و او را زنده كرديم» (چون كسى است كه در تاريكيها است) مرگش آميزش سرشت او است با سرشت كافر، و زندهشدنش آنگاه است كه خداى عز و جل به فرمان خود آنها را از هم جدا سازد، همچنين خدا عز و جل مؤمن را در هنگام زايش از آن تاريكى كه در آن اندر است به روشنى بر آرد و كافر را از نورى كه در آن اندر است به تاريكى بر آرد و اين است تفسير قول خدا عز و جل (۷۰ سوره يس):
«تا بيم دهد هر كه زنده است و پا برجا شود فرمان حق بر كافران».
مصطفوى, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۳, ۵
امام صادق عليه السّلام فرمود: همانا خداى عز و جل چون خواست آدم عليه السّلام را بيافريند، در ساعت اول روز جمعه جبرئيل را فرستاد تا با دست راستش كه از آسمان هفتم بآسمان دنيا ميرسيد مشت كرد، و از هر آسمان خاكى برداشت، و مشت ديگرى از زمين هفتم بالا تا زمين هفتم دور برگرفت. سپس خداى عز و جل كلمه خود (جبرئيل) را دستور داد تا مشت اول را بدست راست و مشت دوم را بدست چپ خود نگهداشت، سپس آن گل را بدو قسمت شكافت و آنچه از زمين بود، بنوعى درپاشيد و آنچه را هم كه از آسمانها بود بنوعى در پاشيد. آنگاه خداى تعالى نسبت بآنچه در دست راستش بود فرمود: رسولان و پيغمبران و اوصياء و صديقان و مؤمنان و سعادتمندان و هر كه ارجمنديش را خواستم، از تو است. پس آنچه در باره آنها فرمود، چنان كه فرمود ثابت و لازم شد. و نسبت بآنچه در دست چپش بود، فرمود: ستمگران و مشركين و كفار و طغيانگران و هر كه خوارى و شقاوتش را خواستم از تو است، پس آنچه در باره آنها فرمود، چنان كه فرمود. ثابت و لازم شد. سپس تمامت آن دو طينت بيكديگر آميخته شد. اينست آنچه خداى عز و جل فرمايد: «همانا خدا شكافنده دانه و هسته است- ۹۵- سوره ۶-» مقصود از دانه طينت مؤمنين است كه خدا محبت خود را بر آنها القا فرموده و مقصود از هسته طينت كافرانست كه از هر خيرى دور گشتند. و از اين جهت هسته «نوى» ناميده شد، كه از هر خيرى بركنار گشت و دور شد «۱». و نيز خداى عز و جل فرمايد: «خدا زنده را از مرده بيرون آورد و بيرون آورنده مرده از زنده است. مقصود از زنده همان مؤمن است كه طينت او از طينت كافر بيرون آيد و مقصود از مردهاى كه از زنده بيرون شود، كافريست كه از طينت مؤمن بيرون شود، پس زنده مؤمن است و مرده كافر. اينست كه خداى عز و جل فرمايد: «آيا كسى كه مرده است و سپس ما او را زنده كنيم- ۱۲۲- سوره ۶» پس مقصود از مردن مؤمن، آميختگى طينت او با طينت كافر است و زندگى او زمانى است كه خداى عز و جل بوسيله كلمه خود (جبرئيل) آنها را از يك ديگر جدا ساخت. خداى عز و جل اين گونه مؤمن را __________________________________________________
(۱) حب بمعنى دانه و نوى بمعنى هسته است، ولى از لحاظ اصل، ريشه لغت كلمه حب با محبت و كلمه نوى با «نأى» بمعنى دورى و بركنارى سنخيت دارند و از يك ريشهاند.
در زمان ولادتش پس از آنكه در تاريكى بود، خارج ميكند و بسوى نور ميبرد و كافر را پس از آنكه در نور باشد خارج ميكند و بسوى تاريكى ميبرد، اينست معنى گفتار خداى عز و جل «تا آنكه را زنده است بيم دهد و گفتار (وعده و فرمان خدا) بر كافران ثابت گردد».
محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۳, ۱۳
على بن محمد، از صالح بن ابىحماد، از حسين بن يزيد، از حسن بن على بن ابىحمزه، از ابراهيم، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: «در هنگامى كه خداى عز و جل خواست كه آدم عليه السلام را بيافريند، در ساعت اول از روز جمعه، جبرئيل عليه السلام را فرستاد، و به دست راست خويش يك قبضه [يك كف دست] سرشتى را گرفت، و قبضه او از آسمان هفتم تا آسمان دنيا رسيد، و از هر آسمانى خاكى را فراگرفت. و يك قبضه ديگر را از زمين هفتم كه از همه طبقات بالاتر است گرفت، تا زمين هفتم كه از همه دورتر است. بعد از آن، خداى عز و جل كلمه خود را امر فرمود، و قبضه اول را به دست راست خويش و قبضه دويّم را به دست چپ خويش نگاه داشت؛ پس آن سرشت را شكافت و دو حصّه نمود، و آنچه را كه از زمين بود افشان نمود، افشاندنى سخت، و آنچه را كه از آسمانها بود پراكنده فرمود، پراكنده كردنى به غايت. بعد از آن، به آنچه در درست راست او بود فرمود كه: از تو رسولان و پيغمبران و اوصياى ايشان، و مردمان به غايت راستگويان و مؤمنان و نيكبختان، و هر كه نوازش [و تكريم] او را مىخواهم، آفريده مىشود؛ پس واجب شد از براى ايشان، آنچه فرمود، چنانچه فرمود. و به آنچه در دست چپ او بود فرمود: از تو ستمكاران و مشركان و كافران و از حد درگذرندگان، و هر كه خوارى و بىمقدارى و بدبختى او را مىخواهم، خلق مىشود؛ پس واجب شد از براى ايشان، آنچه فرمود، چنانچه فرمود. بعد از آن، اين هر دو سرشت را به هم آميخت، و اين است معنى قول خداى عز و جل: «إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى»؛ پس «حبّ»، سرشت مؤمن است كه خدا محبت و دوستى خود را بر آن انداخت، و «نوى»، سرشت كافران است كه از هر خوبى دور شدند. و جز اين نيست كه سرشت كافران «نوى» ناميده شده. از براى آنكه سرشت كافران از هر خيرى «نأى» به هم رسانيده و از آن دور شده «۱»، و خداى عز و جل فرموده است: «يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ» «۲»؛ يعنى:
«بيرون مىآورد زنده را از مرده، و بيرون مىآورد مرده را از زنده». و حضرت فرمود: «پس زنده، مؤمنى است كه سرشتش از سرشت كافر بيرون مىآيد، و مردهاى كه از زنده بيرون مىآيد، كافرى است كه از سرشت مؤمن بيرون مىآيد؛ پس زنده، مؤمن است و مرده، كافر. و اين است معنى قول خداى عز و جل: «أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ» «۳»؛ پس مردنش، آميزش سرشت او بود با سرشت كافر، و زندگيش در هنگامى بود كه خداى عز و جل در ميان اين دو جدايى انداخت به سخن خويش. و همچنين خداى عز و جل مؤمن را در وقت زادن از تاريكى بيرون مىبرد به سوى روشنى، و در آن داخل مىگرداند، بعد از آنكه در تاريكى داخل بوده، و كافر را از روشنى بيرون مىبرد به سوى تاريكى، و در آن داخل مىگرداند، بعد از آنكه در روشنى داخل بوده و با آن همراهى نموده. و اين است معنى قول خداى عز و جل: «لِيُنْذِرَ
__________________________________________________
(۱). و نأى- به فتح نون و سكون همزه بر وزن سعى- به معنى دور شدن است. و اين تغيير بنابر ظاهر، ظاهراست، چنانچه در حبّ نيز چنين است؛ زيرا كه حبّ- به فتح حاء و تشديد باء- كه به معنى دانه است، با حبّ- به ضمّ حاء- كه به معنى دوستى است، در صورت و ظاهر خط يكى هستند. و ترجمه ظاهر آيه اين است: «به درستى كه خدا شكافنده دانه است به گياه، و استخوان خرما به درخت». (مترجم) (۲). انعام، ۹۵. (۳). انعام، ۱۲۲.
مَنْ كانَ حَيًّا وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكافِرِينَ» «۱»». «۲» (۱). يس، ۷۰. (۲). يعنى: «قرآن را از عالم بالا فرو فرستاد، تا بيم كند و بترساند هر كس را كه زنده باشد؛ يعنى مؤمن باشد؛ زيرا كه حيات ابدى به ايمان است، و كافر حكم مرده دارد؛ بلكه بدتر از آن است؛ زيرا كه مرده اگر منتفع نمىشود، متضرر هم نمىشود، به خلاف كافر كه بر دين خود نفع نمىگيرد و متضرر مىشود، و تا واقع شود و ثابت گردد «اين» گفتار كه وجوبِ عذاب است بر كافران و ناگرويدگان كه قبول آن نكنند. و ظاهر اين است كه استشهاد به آيه بر اين مطلب بنابر ظاهر، ظاهر باشد؛ چه «لِيُنْذِرَ» با ذال «ثخّذ» و «ليندر» با دال «ابجد»، هر دو در كتابت به يك صورت مىباشند، و «اندار»- به كسر همزه و سكون نون بر وزن «انذار»-، به معنى انداختن و كم كردن ظرف است كه متاعى در آن باشد. (مترجم)
