روایت:الکافی جلد ۱ ش ۱۰۰۸

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة

علي بن ابراهيم عن علي بن حسان و محمد بن يحيي عن سلمه بن الخطاب و غيره عن علي بن حسان عن علي بن عطيه عن علي بن رياب رفعه الي امير المومنين ع قال قال امير المومنين ع :

إِنَّ لِلَّهِ نَهَراً دُونَ عَرْشِهِ وَ دُونَ اَلنَّهَرِ اَلَّذِي دُونَ عَرْشِهِ نُورٌ نَوَّرَهُ وَ إِنَّ فِي حَافَتَيِ‏ اَلنَّهَرِ رُوحَيْنِ مَخْلُوقَيْنِ رُوحُ اَلْقُدُسِ‏ وَ رُوحٌ مِنْ أَمْرِهِ وَ إِنَّ لِلَّهِ عَشْرَ طِينَاتٍ خَمْسَةً مِنَ‏ اَلْجَنَّةِ وَ خَمْسَةً مِنَ اَلْأَرْضِ فَفَسَّرَ اَلْجِنَانَ‏ وَ فَسَّرَ اَلْأَرْضَ‏ ثُمَّ قَالَ‏ مَا مِنْ نَبِيٍّ وَ لاَ مَلَكٍ مِنْ بَعْدِهِ‏ جَبَلَهُ إِلاَّ نَفَخَ فِيهِ مِنْ إِحْدَى اَلرُّوحَيْنِ وَ جَعَلَ‏ اَلنَّبِيَّ ص‏ مِنْ إِحْدَى اَلطِّينَتَيْنِ قُلْتُ‏ لِأَبِي اَلْحَسَنِ اَلْأَوَّلِ ع‏ مَا اَلْجَبْلُ‏ فَقَالَ اَلْخَلْقُ غَيْرَنَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ‏ فَإِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَنَا مِنَ اَلْعَشْرِ طِينَاتٍ وَ نَفَخَ فِينَا مِنَ اَلرُّوحَيْنِ جَمِيعاً فَأَطْيِبْ بِهَا طِيباً وَ رَوَى غَيْرُهُ‏ عَنْ‏ أَبِي اَلصَّامِتِ‏ قَالَ طِينُ اَلْجِنَانِ‏ جَنَّةُ عَدْنٍ‏ وَ جَنَّةُ اَلْمَأْوَى‏ وَ جَنَّةُ اَلنَّعِيمِ‏ وَ اَلْفِرْدَوْسُ‏ وَ اَلْخُلْدُ وَ طِينُ اَلْأَرْضِ‏ مَكَّةُ وَ اَلْمَدِينَةُ وَ اَلْكُوفَةُ وَ بَيْتُ اَلْمَقْدِسِ‏ وَ اَلْحَائِرُ

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۸۹

على بن رئاب حديث را تا على (ع) رسانيده كه فرمود: براى خدا نهرى است نشيب عرش خود و نشيب‏تر از آن نهر نورى است فروزان و در دو كناره آن نهر دو روح آفريده يكى روح القدس و ديگرى، روح من امره، و به راستى براى خدا ده طينت باشد كه پنج از آنها بهشتى هستند و پنج ديگر از زمين، و دو بخش بهشتى و زمينى را شرح داد و سپس فرمود: هيچ پيمبر و فرشته‏اى (امامى خ ل) پس از او را خدا نسرشته جز آنكه در او يكى از اين دو روح را دميد، و پيغمبر را از يكى از اين دو طينت ساخته. گويد: به أبو الحسن اول (امام كاظم (ع)) گفتم: سرشتن چيست؟ فرمود: آفرينش است، به جز ما خاندان كه خدا ما را از همه ده طينت بهشتى و زمينى آفريده و از هر دو روح در ما دميده با هم، وه چه پاكيزه است. و ديگرى از ابى الصلت روايت كرده كه فرمود: گل بهشت پنجگانه: ۱- بهشت عدن ۲- جنَّة المأوى ۳- جنَّة النعيم ۴- فردوس ۵- بهشت خلد. و گِل پنجگانه زمين: ۱- مكه ۲- مدينه ۳- كوفه ۴- بيت المقدس ۵- حائر امام حسين (ع).

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۲۳۳

امير المؤمنين عليه السلام فرمود: براى خدا نهريست نزد عرش و نزد آن نهر نوريست كه خدايش فروزان ساخته و در دو جانب نهر دو روح آفريده شده: روح القدس و روح وابسته بامر خدا، و براى خدا ده طينت (سرشت، گل) است: پنج تاى آنها از بهشت است و پنج ديگر از زمين،- آنگاه بهشتى و زمينى را تفسير نمود سپس فرمود: هر پيغمبر و فرشته‏اى را كه خدا پس از پيغمبر سرشته است، يكى از اين دو روح را در او دميده، و پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله را از يكى از آن دو قسم طينت سرشته است بجز ما خاندان- راوى گويد بموسى بن جعفر عليه السلام عرضكردم: سرشتن چيست؟ فرمود: آفريدنست- همانا خداى عز و جل ما خاندان را، از آن ده طينت آفريد و از هر دو روح در ما دميد، وه چه طينت پاكيزه‏ئى!! و ديگرى از ابو الصامت روايت كرده كه امام عليه السلام (در تفسير بهشتى و زمينى) فرمود: طينت بهشتى، بهشت عدن و بهشت‏ مأوى و بهشت نعيم و فردوس و خلد است. و طينت زمينى: مكه و مدينه و كوفه و بيت المقدس و حائر (امام حسين عليه السلام) است.

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۳۴۱

على بن ابراهيم روايت كرده است، از على بن حَسّان و محمد بن يحيى، از سَلَمة بن خطّاب و غير او، از على بن حسّان، از على بن عطيه، از على بن رئاب كه آن را مرفوع ساخته به سوى امير المؤمنين عليه السلام و گفت كه: امير المؤمنين عليه السلام فرمود: «به درستى كه خدا را نهرى است در زير عرش او، و در زيرِ نهرى كه در زير عرش اوست، نورى است كه آن نهر را منور و روشن گردانيده، و در دو كنار آن نهر، دو روح است كه آنها را آفريده: يكى روح القدس و يكى روحى كه از امر و فرمان خداست. و خداى عزّوجلّ را ده سرشت است: پنج سرشت از بهشت و پنج سرشت از زمين» و حضرت بهشت‏ها و زمين را هر دو بيان فرمود كه كدام‏اند. بعد از آن فرمود كه: «هيچ پيغمبر و فرشته‏اى نيست كه خدا او را بعد از پيغمبر جَبْل فرمود، مگر آن‏كه از اين دو روح را در او دميده و پيغمبر را از يكى از اين دو سرشت قرار داده». على بن رئاب مى‏گويد كه: به خدمت امام موسى كاظم عليه السلام عرض كردم كه جَبْل «۱» چيست؟ فرمود كه: «خلق و آفريدن «۲» غير از ما اهل بيت؛ زيرا كه خداى عزّوجلّ ما را از ده سرشت آفريد، و از هر دو روح در ما دميد، پس سرشت‏هاى ما چه بسيار سرشت‏هاى خوشى هستند؛ از روى خوشى». غير او از ابوصامت روايت كرده است كه گفت: گِل بهشت‏ها، گِل جنّت عدن و جنّت المأوى و جنّت النعيم و فردوس و خُلد است، و گِل زمين، گِل مكه و مدينه و كوفه و بيت المقدس و حاير حضرت امام حسين است- صلوات اللَّه و سلامه عليه-. __________________________________________________

(۱). به فتح جيم و سكون باى ابجد. مترجم.
(۲). و اين جمله‏اى است معترضه كه راوى در ميان كلام اميرالمؤمنين بيرون آورده، و تتمه كلام از حضرت. (مترجم)