النحل ٨٣

از الکتاب
کپی متن آیه
يَعْرِفُونَ‌ نِعْمَةَ اللَّهِ‌ ثُمَ‌ يُنْکِرُونَهَا وَ أَکْثَرُهُمُ‌ الْکَافِرُونَ‌

ترجمه

آنها نعمت خدا را می‌شناسند؛ سپس آن را انکار می‌کنند؛ و اکثرشان کافرند!

ترتیل:
ترجمه:
النحل ٨٢ آیه ٨٣ النحل ٨٤
سوره : سوره النحل
نزول : ٢ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٨
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَکْثَرُهُمُ الْکَافِرُونَ»: بیشتر آنان به سبب تعصّب کورکورانه، دشمنی با حق، مقدم شمردن زندگی دنیوی بر اخروی، خود برتربینی، شهوترانی و لذّت‌پرستی و دیگر آلودگیها است که کفر می‌ورزند، و گروه اندکی از آنان به سبب بی‌خردی و نادانی در اشتباهند، و اقلیتی هم بعدها ایمان می‌آورند.


نزول

مجاهد گوید: مرد عربى نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله آمد، پیامبر از براى او آیات ۸. و ۸۱ و ۸۲ این سوره را قرائت فرمود. بدین کیفیت «وَاللَّهُ جَعَلَ لَکمْ مِنْ بُیوتِکمْ سَکناً؛ خداوند براى شما خانه هائى به خاطر سکونت و آرامش قرار داد» مرد عرب گفت: درست است.

سپس فرمود: وَ جَعَلَ لَکمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُیوتاً تَسْتَخِفُّونَها یوْمَ ظَعْنِکمْ وَ یوْمَ إِقامَتِکمْ؛ براى شما (جهت سکونت موقت شما در سفر) از پوست چارپایان خانه ها یا خیمه هائى در اوقات سفر و اوقات اقامت کردنتان قرار داد.

مرد عرب گفت: درست است. سپس آیه ۸۲ را قرائت فرمود تا رسید به این قسمت از آیه «کذلِک یتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیکمْ لَعَلَّکمْ تُسْلِمُونَ؛ این چنین خداوند نعمت‌هاى خود را براى شما کامل و تمام گردانید»، باشد که شما تسلیم (فرمان او) بگردید.

وقتى پیامبر این قسمت از آیه را قرائت فرمود: مرد عرب روى خود بگردانید و رفت سپس این آیه نازل گردید[۱] محمد بن یعقوب کلینى بعد از شش واسطه از امام صادق علیه‌السلام و ایشان از پدر بزرگوارش و ایشان از جد بزرگوارش على علیه‌السلام نقل نماید که وقتى که آیه ۵۵ سوره مائده «إِنَّما وَلِیکمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا» نازل گردید.

عده اى از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله در مسجد مدینه گرد آمدند و به یکدیگر مى گفتند، درباره این آیه چگونه باید رفتار کنیم؟ اگر نسبت به آن کافر گردیم مانند آنست که نسبت به سایر آیات کافر شویم و اگر نسبت به آن ایمان بیاوریم براى ما ذلت و ننگ و عار است که على بن ابى‌طالب را بر خویش به ولایت و امامت مسلط گردانیم و در عین حال می‌دانیم که محمد در گفتار خویش راستگو است ولى ما نسبت به محمد اطاعت و پیروى مى کنیم و از على بن ابى‌طالب اطاعت و پیروى نخواهیم کرد سپس این آیه نازل گردید.[۲]

تفسیر


نکات آیه

۱- مشرکان، على رغم شناخت نعمتهاى الهى، آن را عملاً انکار مى کنند و راه ناسپاسى مى پیمایند. (یعرفون نعمت الله ثمّ ینکرونها) در این آیه انکار در مقابل عرفان و شناخت قرار گرفته است و این مى رساند که مراد از انکار نعمت، انکار عملى است نه ذهنى و اعتقادى.

۲- بیشتر مشرکان صدراسلام، با وجود آگاهى از نعمتهاى الهى، راه ناسپاسى پیمودند و کافر شدند. (یعرفون نعمت الله ثمّ ینکرونها و أکثرهم الکفرون)

۳- بیشتر مشرکان صدراسلام، علاوه بر انکار عملى نعمتهاى الهى، به زبان نیز کفر مىورزیدند. (یعرفون نعمت الله ثمّ ینکرونها و أکثرهم الکفرون) انکار و ناسپاسى نعمتهاى الهى یا با زبان است و یا با عمل. جمله «ثمّ ینکرونها» مى تواند گویاى کفران عملى و جمله «و أکثرهم الکافرون» بیانگر ناسپاسى با زبان باشد.

۴- اکثر انکار کنندگان نعمتهاى الهى، مصداق و مجسمه کامل کفرند. (یعرفون نعمت الله ... و أکثرهم الکفرون) برداشت فوق، بنابراین نکته است که ضمیر «هم» به فاعل «یعرفون» باز گردد و الف و لام در «الکافرون» براى استغراق باشد.

موضوعات مرتبط

  • خدا: اکثریت مکذبان نعمتهاى خدا ۴; کفر مکذبان نعمتهاى خدا ۴; مکذبان نعمتهاى خدا ۱، ۳
  • کافران ۲، ۳، ۴:
  • مشرکان: اکثریت مشرکان صدراسلام ۳; کفر مشرکان صدراسلام ۲، ۳; کفران مشرکان ۱; کفران مشرکان صدراسلام ۲، ۳; لجاجت مشرکان ۱

منابع

  1. تفسیر ابن ابى‌حاتم.
  2. البرهان فی تفسیر القرآن.