الجن ١٨
کپی متن آیه |
---|
وَ أَنَ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً |
ترجمه
الجن ١٧ | آیه ١٨ | الجن ١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلّهِ»: مساجد از آن خدا است. مراد این است که مساجد مختصّ عبادت خدا است، لذا در آنها کسی را با خدا عبادت نکنید. «لا تَدْعُوا»: مپرستید. عبادت نکنید.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
عده اى به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم گفتند: یا رسول الله ما چگونه به مسجد تو داخل شده و به نماز با تو موفق شویم. در صورتى که راههاى ما دور و دراز است، خداوند این آیه را نازل فرمود و تمام مساجد را به خود مربوط دانست و فرمود: در هر مسجدى نماز بگذارید، مال خداوند است.
عده اى از مفسرین خاصه و عامه منظور از مساجد را هفت موضع سجود گفته اند که در موقع سجده کردن به زمین میرسد که عبارتست از: دو کف دست و دو انگشت پا و دو سر زانو و پیشانى یعنى این مساجد هفتگانه آفریده خداوند است و با آن غیر خدا را سجده نکنید چنانچه از سعید بن جبیر و زجاج و فراء روایت گردیده است.[۱]
معتصم خلیفه عباسى از امام محمدتقى علیهالسلام درباره این آیه سؤال کرد. امام فرمود: منظور از مساجد در آیه اعضاء هفتگانه است که بر آن براى خداوند سجده میگردد.[۲] از طریق ابوصالح از ابن عباس روایت شده که جنیان به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم گفتند: اجازه بده که در نمازها در مسجد خودت شرکت نمائیم سپس این آیة نازل گردید.[۳]
سعید بن جبیر گوید: جنیان به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتند: ما چگونه در مسجد تو حاضر شویم در صورتى که از تو دور مى باشیم. این آیه در جواب آنها نازل گردید.[۴]
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۲۸ سوره جّن
- وجوه مختلف در اين كه: «مساجد، از آنِ خدا است»
- مراد از كسانى كه هنگام نماز پيامبر«ص»، در اطرافش جمع مى شدند
- بيان جایگاه پيامبر«ص»، نسبت به پروردگار و نسبت به مردم
- علم غيب، به اصالت، از آنِ خداست و به تعليم الهى، ديگران هم مى توانند از آن برخوردار شوند
- وجوه مختلف درباره معناى آيه: «فَإنّهُ يَسلُكُ مِن بَينِ يَدَيهِ وَ مِن خَلفِهِ رَصداً»
- نکات سه آيه اخير، در باره علم غیبِ خاصّ خدای تعالی
- معصوم بودن پیامبران در گرفتن، حفظ و ابلاغ وحى
- عدم اختصاص علم غيب به پيامبران، به موردى خاص
- بحث روایی: رواياتى راجع به معنای: «مساجد، از آنِ خداست»
نکات آیه
۱ - مسجدها و معبدها، باید تنها به عبادت خداوند اختصاص داشته باشد. (و أنّ المسجد للّه) «مساجد» (جمع «مسجد») به معناى محل هایى است که براى سجده و عبادت خدا، بنا شده است.
۲ - پیامبر(ص)، مأمور اعلام فلسفه وجودى مساجد و معابد (و أنّ المسجد للّه) جمله «أنّ المساجد للّه»، عطف بر «أنّه استمع...»است; یعنى، «قل اُوحى إلىّ أنّ المساجد للّه...».
۳ - هیچ کس جز خداوند، نباید در مساجد و معابد مورد پرستش قرار گیرد. (فلاتدعوا مع اللّه أحدًا) تفریع جمله «فلاتدعوا...» بر «أنّ المساجد للّه»، مى رساند که نهى از دعا و عبادت غیرخدا، مربوط به مساجد است.
۴ - عبادت و سجده، اختصاص به خدا دارد و تنها او شایسته آن است. (و أنّ المسجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحدًا) اختصاص یافتن محل هاى سجده و عبادت به خداوند، بیانگر آن است که خود سجده و عبادت، به او اختصاص دارد.
۵ - سجده و عبادت براى غیر خدا، شرک و حرام است. (و أنّ المسجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحدًا)
روایات و احادیث
۶ - «عن یونس بن یعقوب قال: سمعت الصادق جعفربن محمد(ع) یقول: ... ملعون ملعون من لم یوقّر المسجدَ، تدرى یا یونس لِمَ عظَّم اللّه حقَّ المساجد و أنزل هذه الآیه: «و أنّ المساجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحداً»؟ کانت الیهود و النصارى إذا دخلوا کنائسهم أشرکوا باللّه تعالى، فأمر اللّه سبحانه نبیَّه أن یوحّدَ اللّهَ فیها و یَعْبُدَه;[۵] از یونس بن یعقوب روایت شده که گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: ... ملعون است، ملعون است، آن کس که به مساجد احترام نگذارد; اى یونس! مى دانى چرا خداوند حق مساجد را بزرگ دانسته و آیه «و أنّ المساجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحداً» را نازل فرموده است؟ زیرا یهود و نصارا وقتى به معابد خود مى رفتند، به خداى تعالى شرک مىورزیدند. پس خداوند سبحان به پیامبر اسلام(ص) دستور داد که خدا را در مساجد به وحدانیت بخوانند و عبادت کنند».
۷ - «عن حَمّاد بن عیسى قال: قال لى أبوعبداللّه(ع) ... سبعةٌ منها فرضٌ یسجد علیها و هى الّتى ذکرها اللّه فى کتابه فقال: «و أنّ المساجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحداً» و هى الجَبْهَة و الکَفّان و الرُّکْبَتان و الإبْهامان;[۶] از حماد بن عیسى روایت شده که گفت: امام صادق(ع) به من فرمود: هفت موضع [از بدن] است که فرض شده که سجده بر آنها قرار گیرد و آن همان مواضعى است که خداوند در کتاب خود ذکر کرده و فرموده است: «و أنّ المساجد للّه فلاتدعوا مع اللّه أحداً» و آن مواضع پیشانى، کف دستان، سر زانوها، و انگشتِ شست [پاها ]است».
موضوعات مرتبط
- خدا: اختصاصات خدا ۳، ۴
- سجده: اعضاى سجده ۷; حرمت سجده بر غیرخدا ۵; سجده بر خدا ۴
- شرک: موارد شرک ۵
- عبادت: حرمت عبادت غیرخدا ۵; عبادت خدا ۱، ۳، ۴; عبادت در مسجد ۱، ۳، ۶; عبادت در معبد ۳
- محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۲
- مسجد: اعلام فلسفه وجودى مسجد ۲; اهمیت احترام مسجد ۶
- معبد: اعلام فلسفه وجودى معبد ۲
منابع