۱۶٬۸۸۰
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۸ بخش۱۲: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
<center> «'''بیان آیات'''» </center> | <center> «'''بیان آیات'''» </center> | ||
از | از آن جا كه رشته كلام از رسالت رسول «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» و كفر مشركان به رسالت و تشبّث ايشان (در شرك)، به ذيل تقليد از پدران و بدون هيچ دليل ديگر انجاميد، دنبالش داستان ابراهيم «عليه السلام» را ذكر مى كند كه تقليد كردن از پدر و قومش را دور انداخته، از آنچه آنان به جاى خداى سبحان مى پرستيدند، بيزارى جست، و از پروردگارش طلب هدايتى كرد كه از فطرتش سرچشمه مى گرفت. | ||
بعد از نقل داستان | بعد از نقل داستان ابراهيم، اين مسائل را خاطر نشان مى فرمايد كه از چه نعمت هايى برخوردارشان كرد، و آن ها چگونه آن نعمت ها را كفران كردند، و به كتاب خدا كافر شدند، و در آن خرده گيری ها نمودند، و به فرستادۀ خدا طعنه ها زدند. طعنه هايى كه به خودشان بر مى گردد. و سپس آثار اعراض از ياد خدا را ذكر مى كند، و عاقبت اين كار را - كه همان شقاوت و خسران است - تذكر مى دهد. و آنگاه عطف مى كند بر آن، اين را كه پيامبر بايد براى هميشه از ايمان آوردن ايشان مأيوس باشد. و سپس تهديدشان مى كند به عذاب، و به پيامبر عزيزش تأكيد مى كند كه به قرآن تمسك جويد. چون قرآن، ذكر او و ذكر قوم اوست، و به زودى از آن بازخواست مى شوند. و آنچه در قرآن است، دين توحيد است كه همه انبياء گذشته بر آن دين بودند. | ||
وَ إِذْ قَالَ | «'''وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لاَبِيهِ وَ قَوْمِهِ إِنَّنى بَرَاءٌ مِمَّا تَعْبُدُونَ'''»: | ||
كلمه | كلمه «براء»، مصدر «بَرَءَ - يَبرَءُ» است كه صفت مشبهه اش «بَرئ» مى شود. و بنابراين، معناى جمله «إنّنِى بَرَاءٌ»، «إنّنِى ذُو بَرَاء» مى شود. و يا معناى آن «إنّنِى بَرئ» است، كه براى مبالغه به جاى «برئ»، «براء» را به كار برده. همچنان كه وقتى بخواهيم در عدالت كسى مبالغه كنيم، مى گوييم فلانى عين عدالت است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۲ </center> | ||
و در اين آيه، اشاره اى است به بيزارى ابراهيم «عليه السلام» ازستارگان و از بت هايى كه پدرش و قومش مى پرستيدند. بعد از آن كه با ايشان احتجاج كرد، و ايشان جز سيرت پدران - به طورى كه در سوره انعام و انبياء و شعراء و سوره هاى ديگر آمده - دليل ديگرى را ارائه ندادند. | |||
و | و معنايش اين است كه: اى پيامبر! به ياد ايشان بياور آن زمان را كه ابراهيم از آلهۀ پدر و قومش بيزارى جست. چون ايشان آلهۀ خود را تنها به استناد تقليد پدران مى پرستيدند، و هيچ حجت و دليلى بر آن نداشتند و ابراهيم، تنها به اعتقاد و نظر خود اتكاء نمود. | ||
«'''إِلّا الَّذِى فَطرَنى فَإِنَّهُ سَيهْدِينِ'''»: | |||
يعنى: من از هر معبودى بيزارم، مگر آن كسى كه مرا ايجاد كرده و او، خداى سبحان است. و در اين كه خدا را به فطر (ايجاد) توصيف كرده، اشاره است به حجت بر ربوبيت و الوهيت خداى تعالى. براى اين كه فطر و ايجاد، منفكّ از تدبير امر موجودى كه ايجاد كرده نيست. پس آن كسى كه تمام عالَم را ايجاد كرده، همان كسى است كه امور آنان را تدبير مى كند. پس تنها او سزاوار آن است كه پرستيده شود. | |||
و معناى «فَإنّهُ سَيَهدِين»، اين است كه: او به زودى مرا به سوى حق كه من طالب آنم، هدايت مى كند. و بعضى از مفسران گفته اند: معنايش اين است كه به سوى راه بهشت هدايتم مى كند. | |||
و در اين جمله، اشاره است به يك اثر ديگر از آثار ربوبيت خداى تعالى و آن، عبارت است از هدايت به سوى راه حق. راهى كه انسان بايد آن را طى كند. چون سوق دادن هر موجودى به سوى كمال نيز، جزء تدبير و از تماميت آن است. پس بر ربّى كه مدبّر امر مربوب خويش است، لازم است كه او را به سوى كمالش و سعادتش هدايت كند، همچنان كه خودش از قول موسى «عليه السلام» حكايت كرده كه فرموده: «رَبّنَا الّذِى أعطَى كُلّ شَئٍ خَلقَهُ ثُمّ هَدَى». و نيز فرموده: «وَ عَلَى اللّهِ قَصدُ السّبِيل». پس رجوع به خداى تعالى و تنها او را پرستيدن، هدايت او را به دنبال مى آورد، همچنان كه در اين باره نيز فرموده: «وَ الّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهدِيَنّهُم سُبُلَنُا». | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۳ </center> | ||
اين را هم بايد دانست كه استثناء | اين را هم بايد دانست كه استثناء «إلّا الّذِى فَطَرَنِى»، استثناء منقطع است. چون همان طور كه مكرر گفته ايم، بت پرستان خدا را عبادت نمى كردند، چون خدا در جمله مستثنى نبود، تا كلمه «إلّا»، او را استثناء كند. پس اين كه بعضى از مفسران، استثناء مذكور را متصل دانسته و گفته اند: مشركان معتقد بوده اند كه «اللّه تعالى»، ربّ ايشان است، ولى غير از اللّه (يعنى بت ها) را مى پرستيدند، صحيح نيست. | ||
وَ جَعَلَهَا كلِمَةَ بَاقِيَةً فى عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ | «'''وَ جَعَلَهَا كلِمَةَ بَاقِيَةً فى عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ'''»: | ||
از ظاهر كلام | از ظاهر كلام بر مى آيد كه ضمير فاعل مستتر در كلمه «جَعَلَهَا» به اللّه تعالى بر مى گردد، و ضمير بارز در آن - به طورى كه بعضى گفته اند - به كلمۀ «برائت» بر مى گردد كه ابراهيم از آن سخن گفت. و معنايش، همان معناى كلمه توحيد است. يعنى كلمه «لا إله إلّا اللّه»، كه مفادش نفى خدايان دروغين است. نه نفى آن ها و اثبات خداى تعالى. چون كلمه «اللّه» در اين جمله مضموم است، چون بَدَل از «إله» است و منصوب نيست تا منصوب به استثناء باشد. و اين مطلبى است روشن و هيچ احتياجى به تكلف هايى كه بعضى از مفسران مرتكب شده اند، ندارد. گفته اند كه ضمير در «جَعَلَهَا»، به كلمه توحيد بر مى گردد كه از كلام ابراهيم «عليه السلام» فهميده مى شود. | ||
و مراد از كلمه | و مراد از كلمه «عقب»، ذريه و فرزندان ابراهيم «عليه السلام» است. و معناى جمله «لَعَلّهُم يَرجِعُون»، اين است كه: شايد از عبادت آلهۀ غير خدا به سوى عبادت خدا برگردند. يعنى باز گردند بعضى از آن ها - كه همان پرستندگان غير خدا هستند - به دعوت بعضى ديگر - كه همان پرستندگان خدا هستند - به عبادت خداى تعالى. | ||
و از همين جا معلوم مى شود كه مراد از «بقاء كلمه» در ذرّيه فرزندان ابراهيم اين است كه: ذرّيه آن جناب چنان نباشد كه به كلّى و حتى يك نفر موحد در آنان باقى نماند، بلكه همواره و مادام كه نسل آن جناب در روى زمين باقى است، افرادى موحد در بين آن يافت بشود. و چه بسا اين استجابت همان دعايى باشد كه ابراهيم «عليه السلام» قبلا ذكر كرده و عرضه داشته بود: «وَ اجنُبنِى وَ بَنِىّ أن نَعبُدَ الأصنَام». | |||
وجوهى كه درباره معناى آيه : ((و جعلها كلمة باقية فى عقبه لعلهم يرجعون (( گفته شده | وجوهى كه درباره معناى آيه : ((و جعلها كلمة باقية فى عقبه لعلهم يرجعون (( گفته شده | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۷: | ||
مطلب ديگر اينكه از آيه شريفه چنين برمى آيد كه ذريه ابراهيم (عليه السلام ) تا روز قيامت از اين كلمه خالى نمى شود. | مطلب ديگر اينكه از آيه شريفه چنين برمى آيد كه ذريه ابراهيم (عليه السلام ) تا روز قيامت از اين كلمه خالى نمى شود. | ||
بَلْ مَتَّعْت هَؤُلاءِ وَ ءَابَاءَهُمْ حَتى جَاءَهُمُ الحَْقُّ وَ رَسولٌ مُّبِينٌ | «'''بَلْ مَتَّعْت هَؤُلاءِ وَ ءَابَاءَهُمْ حَتى جَاءَهُمُ الحَْقُّ وَ رَسولٌ مُّبِينٌ'''»: | ||
اين آيه كه در آغازش كلمه ((بل (( آمده اعراض از چيزى است كه از آيه قبلى فهميده مى شد، و معنايش اين است كه : برگشتن مشركين از شرك به توحيد، نهايت چيزى بود كه از مشركين اميدش مى رفت ، و ليكن برنگشتند، بلكه من اين مشركين قوم تو را و پدران ايشان را چند صباحى از زندگى بهره مند كردم ، و از نعمت هاى خود برخوردار نمودم تا آنكه حق و رسولى مبين به سويشان بيامد. | اين آيه كه در آغازش كلمه ((بل (( آمده اعراض از چيزى است كه از آيه قبلى فهميده مى شد، و معنايش اين است كه : برگشتن مشركين از شرك به توحيد، نهايت چيزى بود كه از مشركين اميدش مى رفت ، و ليكن برنگشتند، بلكه من اين مشركين قوم تو را و پدران ايشان را چند صباحى از زندگى بهره مند كردم ، و از نعمت هاى خود برخوردار نمودم تا آنكه حق و رسولى مبين به سويشان بيامد. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
و مراد از اينكه فرمود: ((تا آنكه حق به سويشان آمد همين قرآن است . و مراد از ((رسول مبين (( رسول خدا، محمد مصطفى (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) است . | و مراد از اينكه فرمود: ((تا آنكه حق به سويشان آمد همين قرآن است . و مراد از ((رسول مبين (( رسول خدا، محمد مصطفى (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) است . | ||
وَ لَمَّا جَاءَهُمُ الحَْقُّ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ وَ إِنَّا بِهِ | «'''وَ لَمَّا جَاءَهُمُ الحَْقُّ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ وَ إِنَّا بِهِ كَافِرُونَ'''»: | ||
اين جمله طعنى را كه مشركين به حق زدند، يعنى به قرآنى كه برايشان نازل شد حكايت مى كند و اين طعن مستلزم طعن به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) نيز هست ، همچنان كه كلام بعديشان نيز طعن به آن جناب است . | اين جمله طعنى را كه مشركين به حق زدند، يعنى به قرآنى كه برايشان نازل شد حكايت مى كند و اين طعن مستلزم طعن به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) نيز هست ، همچنان كه كلام بعديشان نيز طعن به آن جناب است . | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۸ صفحه : ۱۴۵ </center> | ||
وَ قَالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلى رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَينِ عَظِيمٍ | «'''وَ قَالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلى رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَينِ عَظِيمٍ'''»: | ||
منظور از ((قريتين (( مكه و طائف است . و مقصودشان از ((عظمت (( - به طورى كه از سياق برمى آيد - عظمت از حيث مال و جاه است ، چون در نظر افراد مادى و دنياپرست ملاك عظمت و شرافت و علو مقام همين چيزها است . و مراد از ((رجل من القريتين عظيم (( مردى از يكى از دو قريه است ، كه كلمه ((احد(( به منظور اختصار از آن حذف شده . | منظور از ((قريتين (( مكه و طائف است . و مقصودشان از ((عظمت (( - به طورى كه از سياق برمى آيد - عظمت از حيث مال و جاه است ، چون در نظر افراد مادى و دنياپرست ملاك عظمت و شرافت و علو مقام همين چيزها است . و مراد از ((رجل من القريتين عظيم (( مردى از يكى از دو قريه است ، كه كلمه ((احد(( به منظور اختصار از آن حذف شده . | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۱: | ||
ليكن حق مطلب اين است كه اين تطبيق ها از خود نامبردگان بوده ، و گر نه مشركين شخص معينى را در نظر نداشتند، بلكه بطور مبهم گفته اند كه جا داشت يكى از بزرگان مكه و طائف پيامبر بشوند، و اين معنا از ظاهر آيه به خوبى استفاده مى شود. | ليكن حق مطلب اين است كه اين تطبيق ها از خود نامبردگان بوده ، و گر نه مشركين شخص معينى را در نظر نداشتند، بلكه بطور مبهم گفته اند كه جا داشت يكى از بزرگان مكه و طائف پيامبر بشوند، و اين معنا از ظاهر آيه به خوبى استفاده مى شود. | ||
أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَت رَبِّك نحْنُ قَسمْنَا بَيْنهُم مَّعِيشتهُمْ فى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا ... | «'''أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَت رَبِّك نحْنُ قَسمْنَا بَيْنهُم مَّعِيشتهُمْ فى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا ...'''»: | ||
مراد از ((رحمت (( بطورى كه از سياق استفاده مى شود نبوت است . | مراد از ((رحمت (( بطورى كه از سياق استفاده مى شود نبوت است . | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۸: | ||
و بنا بر آنچه گذشت مراد از كلمه ((معيشت (( هر چيزى است كه زندگى انسان را تشكيل مى دهد، چه مال و چه جاه . و يا تنها مال است ، و غير مال را به تبع شامل مى شود همچنان كه ذيل آيه كه مى فرمايد ((و رحمه ربك خير مما يجمعون (( نيز مؤ يد اين احتمال است ، چون تنها شامل مال مى شود، و غير مال را به تبع شامل مى گردد. | و بنا بر آنچه گذشت مراد از كلمه ((معيشت (( هر چيزى است كه زندگى انسان را تشكيل مى دهد، چه مال و چه جاه . و يا تنها مال است ، و غير مال را به تبع شامل مى شود همچنان كه ذيل آيه كه مى فرمايد ((و رحمه ربك خير مما يجمعون (( نيز مؤ يد اين احتمال است ، چون تنها شامل مال مى شود، و غير مال را به تبع شامل مى گردد. | ||
وَ لَوْ لا أَن يَكُونَ النَّاس أُمَّةً | «'''وَ لَوْ لا أَن يَكُونَ النَّاس أُمَّةً وَاحِدَةً ...وَ مَعَارِجَ عَلَيهَا يَظهَرُونَ'''»: | ||
اين آيه و آيه بعدش اين معنا را بيان مى كند كه متاع دنيا نزد خداى سبحان قدر و منزلتى ندارد. | اين آيه و آيه بعدش اين معنا را بيان مى كند كه متاع دنيا نزد خداى سبحان قدر و منزلتى ندارد. | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۹: | ||
و معناى آيه اين است كه : اگر نبود كه ما اراده كرده ايم مردم در برابر اسبابى كه آنان را به زخارف دنيا مى رساند يكسان باشند، و اختلافشان هم به خاطر ايمان و كفر نباشد، هر آينه براى كفار سقف هايى از نقره قرار مى داديم ... | و معناى آيه اين است كه : اگر نبود كه ما اراده كرده ايم مردم در برابر اسبابى كه آنان را به زخارف دنيا مى رساند يكسان باشند، و اختلافشان هم به خاطر ايمان و كفر نباشد، هر آينه براى كفار سقف هايى از نقره قرار مى داديم ... | ||
وَ لِبُيُوتهِمْ | «'''وَ لِبُيُوتهِمْ أَبْوَاباً وَ سُرُراً عَلَيهَا يَتَّكِئُونَ وَ زُخْرُفاً'''»: | ||
در اين جمله كلمه ((ابوابا(( و كلمه ((سررا(( نكره (بدون الف و لام ) آمده ، و اين به منظور عظمت دادن بدانها است . و كلمه ((زخرف (( به معناى طلا و يا به معناى مطلق زينت است . | در اين جمله كلمه ((ابوابا(( و كلمه ((سررا(( نكره (بدون الف و لام ) آمده ، و اين به منظور عظمت دادن بدانها است . و كلمه ((زخرف (( به معناى طلا و يا به معناى مطلق زينت است . | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۵: | ||
و در مجمع البيان گفته : كلمه ((زخرف (( به معناى كمال زيبايى هر چيز است و از همين جهت طلا را هم ((زخرف (( مى گويند. و وقتى گفته مى شود: ((زخرفه زخرفة (( معنايش اين است كه فلان چيز را زينت كرد و زيبايش نمود. و باز به همين جهت نقش نگار و تصاوير را زخرف مى گويند. و در حديث آمده كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) (در فتح مكه ) بيرون كعبه ايستاد و داخل آن نشد، تا آنكه دستور داد زخرف آن را دور ريختند. و بقيه الفاظ آيه روشن است . | و در مجمع البيان گفته : كلمه ((زخرف (( به معناى كمال زيبايى هر چيز است و از همين جهت طلا را هم ((زخرف (( مى گويند. و وقتى گفته مى شود: ((زخرفه زخرفة (( معنايش اين است كه فلان چيز را زينت كرد و زيبايش نمود. و باز به همين جهت نقش نگار و تصاوير را زخرف مى گويند. و در حديث آمده كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) (در فتح مكه ) بيرون كعبه ايستاد و داخل آن نشد، تا آنكه دستور داد زخرف آن را دور ريختند. و بقيه الفاظ آيه روشن است . | ||
وَ إِن كلُّ ذَلِك لَمَّا | «'''وَ إِن كلُّ ذَلِك لَمَّا مَتَاعُ الحَْيَوةِ الدُّنْيَا وَ الاَخِرَةُ عِندَ رَبِّك لِلْمُتَّقِينَ'''»: | ||
كلمه ((ان (( نافيه است . و كلمه ((لما(( به معناى ((الا(( است . و معناى جمله اين است كه : آنچه از مزاياى معيشت گفتيم چيزى نيست ، جز متاع زندگى دنياى ناپايدار و فانى و بى دوام . | كلمه ((ان (( نافيه است . و كلمه ((لما(( به معناى ((الا(( است . و معناى جمله اين است كه : آنچه از مزاياى معيشت گفتيم چيزى نيست ، جز متاع زندگى دنياى ناپايدار و فانى و بى دوام . | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۳: | ||
و معناى آيه اين است : زندگى آخرت كه همان زندگى نيكبختان سعيد است (چون زندگى دوزخيان زندگى نيست )، به حكمى از خداى تعالى و به قضايى از او مختص است به متقين . و اين اختصاص و انحصار تا اندازه اى مؤ يد آن معنايى است كه ما قبلا براى جمله مردم در دنيا امت واحده اى بودند ذكر كرديم . | و معناى آيه اين است : زندگى آخرت كه همان زندگى نيكبختان سعيد است (چون زندگى دوزخيان زندگى نيست )، به حكمى از خداى تعالى و به قضايى از او مختص است به متقين . و اين اختصاص و انحصار تا اندازه اى مؤ يد آن معنايى است كه ما قبلا براى جمله مردم در دنيا امت واحده اى بودند ذكر كرديم . | ||
وَ مَن يَعْش عَن ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّض لَهُ شيْطناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ | «'''وَ مَن يَعْش عَن ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّض لَهُ شيْطناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ'''»: | ||
در باره كسى گفته مى شود ((عشى ((، ((يعشى ((، ((عشا(( - از باب علم يعلم - كه چشمانش دچار آفتى شده باشد كه هيچ نبيند، و يا تنها شبكور باشد. و در باره كسى گفته مى شود ((عشا((، ((يعشوا((، ((عشوا(( و ((عشوا(( - از باب نصر ينصر - كه خود را به كورى و يا شبكورى زده باشد، بدون اينكه در چشمانش آفتى باشد. و كلمه ((نقيض (( از مصدر ((تقييض (( است كه هم به معناى تقدير است ، و هم چيزى را نزد چيزى بردن . مى گوييم ((قيضه له (( يعنى فلانى را نزد فلان كس آورد. | در باره كسى گفته مى شود ((عشى ((، ((يعشى ((، ((عشا(( - از باب علم يعلم - كه چشمانش دچار آفتى شده باشد كه هيچ نبيند، و يا تنها شبكور باشد. و در باره كسى گفته مى شود ((عشا((، ((يعشوا((، ((عشوا(( و ((عشوا(( - از باب نصر ينصر - كه خود را به كورى و يا شبكورى زده باشد، بدون اينكه در چشمانش آفتى باشد. و كلمه ((نقيض (( از مصدر ((تقييض (( است كه هم به معناى تقدير است ، و هم چيزى را نزد چيزى بردن . مى گوييم ((قيضه له (( يعنى فلانى را نزد فلان كس آورد. | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۵: | ||
و نيز اين معنا را در جاى ديگر كه خطابش در آن به اينگونه افراد است كه در دنيا قرينى از شيطان داشتند، و روز قيامت ايشان را مخاطب به آن مى كند، فرموده : ((لقد كنت فى غفله من هذا فكشفنا عنك غطاءك فبصرك اليوم حديد... قال قرينه ربنا ما اطغيته و لكن كان فى ضلال بعيد((. | و نيز اين معنا را در جاى ديگر كه خطابش در آن به اينگونه افراد است كه در دنيا قرينى از شيطان داشتند، و روز قيامت ايشان را مخاطب به آن مى كند، فرموده : ((لقد كنت فى غفله من هذا فكشفنا عنك غطاءك فبصرك اليوم حديد... قال قرينه ربنا ما اطغيته و لكن كان فى ضلال بعيد((. | ||
حَتى إِذَا جَاءَنَا قَالَ | «'''حَتى إِذَا جَاءَنَا قَالَ يَا لَيْت بَيْنى وَ بَيْنَك بُعْدَ الْمَشرِقَينِ فَبِئْس الْقَرِينُ'''»: | ||
كلمه ((حتى (( غايتى است براى فعل مستمرى كه آيه قبلى بر آن دلالت داشت ، يعنى فعل ((يعبدونهم ((. و معناى جمله ((يحسبون (( اين است كه اين قرينان شيطانى مدام ايشان را از راه خدا باز مى داشتند، و مدام مى پنداشتند كه راه همان است كه ايشان مى پيمايند، تا آنكه مرگ يكى از ايشان برسد. | كلمه ((حتى (( غايتى است براى فعل مستمرى كه آيه قبلى بر آن دلالت داشت ، يعنى فعل ((يعبدونهم ((. و معناى جمله ((يحسبون (( اين است كه اين قرينان شيطانى مدام ايشان را از راه خدا باز مى داشتند، و مدام مى پنداشتند كه راه همان است كه ايشان مى پيمايند، تا آنكه مرگ يكى از ايشان برسد. | ||
| خط ۱۶۴: | خط ۱۶۶: | ||
از سياق آيه استفاده مى شود كه اين گونه افراد غير از عذابى كه در آتش از آتش دارند، عذابى هم از همنشينى با قرينها مى چشند، و بدين جهت آرزو مى كنند كه از آنان دور مى بودند، و از بين همه عذابها تنها دورى از اين عذاب را ياد مى كنند، و ساير عذابها را از ياد مى برند. | از سياق آيه استفاده مى شود كه اين گونه افراد غير از عذابى كه در آتش از آتش دارند، عذابى هم از همنشينى با قرينها مى چشند، و بدين جهت آرزو مى كنند كه از آنان دور مى بودند، و از بين همه عذابها تنها دورى از اين عذاب را ياد مى كنند، و ساير عذابها را از ياد مى برند. | ||
وَ لَن يَنفَعَكمُ الْيَوْمَ إِذ ظلَمْتُمْ أَنَّكمْ فى الْعَذَابِ مُشترِكُونَ | «'''وَ لَن يَنفَعَكمُ الْيَوْمَ إِذ ظلَمْتُمْ أَنَّكمْ فى الْعَذَابِ مُشترِكُونَ'''»: | ||
از ظاهر كلام برمى آيد كه اين جمله عطف باشد بر ما قبل كه حال گمراهان را بيان مى كرد، و مراد از كلمه ((اليوم (( روز قيامت است . و جمله ((انكم فى العذاب مشتركون (( فاعل فعل ((لن ينفعكم (( است . و مراد از ضمير ((كم (( كه جمع مخاطب است ، همان افرادى است كه از ذكر خدا كور صفتى مى كنند، و همچنين قرين هاى آنان . و جمله ((اذ ظلمتم (( به منزله تعليل است . | از ظاهر كلام برمى آيد كه اين جمله عطف باشد بر ما قبل كه حال گمراهان را بيان مى كرد، و مراد از كلمه ((اليوم (( روز قيامت است . و جمله ((انكم فى العذاب مشتركون (( فاعل فعل ((لن ينفعكم (( است . و مراد از ضمير ((كم (( كه جمع مخاطب است ، همان افرادى است كه از ذكر خدا كور صفتى مى كنند، و همچنين قرين هاى آنان . و جمله ((اذ ظلمتم (( به منزله تعليل است . | ||
