تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۲۰: تفاوت میان نسخه‌ها

<span id='link175'><span>

از اين آيه شريفه شروع شده است به توصيف آن نبا عظيمى كه خبر از وقوع آن در آينده داده و فرمود: «'''كلا سيعلمون '''» آنگاه براى اثبات مطلب چنين استدلال نمود كه «'''الم نجعل الارض مهادا... - مگر ما نبوديم كه زمين را بستر و گهواره كرديم ...'''» و آن را يوم الفصل خواند تا بفهماند در آن روز بين مردم فصل قضا مى شود و هر طايفه اى بدانچه با عمل خود مستحق آن شده مى رسد، پس يوم الفصل ، ميقات و آخرين روزى است كه براى فصل قضا معين شده بود و تعبير به لفظ «'''كان '''» كه مخصوص رساندن ثبوت است مى فهماند يوم الفصل از سابق ثابت و در علم خدا معين شده بود حجت قبلى هم بدان ناطق است و به همين جهت جمله را با كلمه «'''ان '''» موكد كرد.

و معناى جمله اين است كه : محققا يوم الفصل كه خبرش خبر عظيمى است در علم خدا معين شده بود و روزى كه خدا آسمانها و زمين را مى آفريد و نظام جارى در آن را بر آن حاكم مى كرد از همان روز براى نظام مادى جهان مدتى معين كرد كه با به سر رسيدن آن مدت عمر عالم ماده هم تمام مى شود چون خداى تعالى مى دانست كه اين نشاه جز با انتهايش به يوم الفصل تمام نمى شود، چون خودش نشاه دنيا را آفريده بود مى دانست كه اگر آن را بخواهد بيافريند لازمه اش اين است كه نشاه قيامت را هم به پا كند.

كلمه «'''سراب '''» به معناى آب موهوم است كه در بيابان از دور برق مى زند و انسان خيال مى كند آنجا آب است ، و هر امر بى حقيقت را كه به نظر حقيقت برسد نيز به عنوان استعاره سراب مى گويند، و شايد مراد از سراب در آيه به معناى دوم باشد.

<span id='link176'><span>

==توضيحى پيرامون به راه انداخته شدن كوه ها و سراب شدنشان ==

توضيح اين كه به راه انداختن كوهها و متلاشى كردنشان ، بالاخره طبعا به اينجا منتهى مى شود كه شكل كوهى خود را از دست داده اجزايش ‍ متفرق شود، همچنان كه در چند جا از كلام مجيدش وقتى سخن از زلزله قيامت دارد و آثار آن را بيان مى كند، از كوهها هم خبر داده مى فرمايد: «'''و تسير الجبال سيرا'''» و نيز مى فرمايد: «'''و حملت الارض و الجبال فدكتا دكه واحده '''»، و نيز مى فرمايد: «'''و كانت الجبال كثيبا مهيلا'''» و نيز مى فرمايد: «'''و تكون الجبال كالعهن المنفوش '''» و نيز مى فرمايد: «'''و بست الجبال بسا'''» و نيز فرموده : «'''و اذا الجبال نسفت '''».