هَارُون
ریشه کلمه
- هارون (۲۰ بار)
قاموس قرآن
«عليه السلام». از انبياء بنى اسرائيل و برادر موسى «عليه السلام» است، نام مباركش نوزده بار در كلام اللَّه مجيد ياد شده زيرا مراد از [مريم:28]. هارون برادر موسى نيست. هارون لفظ غير عربى است و به معنى كوه نشين يا نورانى مىباشد چنانكه هاكس در قاموس خود گفته است. اينك مطالبى درباره آن حضرت: 1 هارون «عليه السلام» پيغمبر و مورد وحى خداوند بوده است [نساء:163]. ايضاً آيه [مؤمنون:45]. و نيز [مريم:53]. و از آيه زير روشن مىشود كه شريعت مال هر دو بوده [انبياء:48]. ايضاً [صافات:117]. 2 ولى ظاهر آن است كه در عين نبوت، وزير و معين موسى «عليه السلام» بوده و از روايتى كه نقل خواهد شد معلوم مىشود موسى وحى را به او ابلاغ مىكرده است اما ظاهر آيات گذشته وحى معمولى است. موسى «عليه السلام» او را به عنوان وزير از خدا مىخواهد [طه:29-32]. جمله «وَاَشْرِكْهُ فى أَمْرى» با جواب آن «قالَ قَدْ اُوتيتَ سُؤْلَكَ يا مُوسى» مفيد آن است كه شريك نبوت بوده هكذا آيه [فرقان:35]. كه اعطاء كتاب به موسى نسبت داده شده. 3 آن جناب مورد تمجيد خداى متعال است كه فرمايد «سَلامٌ عَلى مُوسى وَ هارُونَ» و ايضاً درباره او و برادرش آمده: كه خدا به هر دو برادر منت گذاشت و ياريشان فرمود، و از نيكوكاران و و از بندگان مؤمناند [صافات:114-122]. و او از «اَلَّذينَ اَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ» است [مريم:58]. و در سوره انعام ازآيه 84 تا 89 در جمله پيامبرانى ذكر شده كه آنها محسنان، صالحان، برگزيدگان، هدايت شدگان و صاحبان كتاب و حكم و نبوتاند. و نيز آن بزرگوار به هنگام عزيمت موسى به ميقات جانشين آن حضرت در بنىاسرائيل بود. چنانكه فرموده: [اعراف:142]. 4 هارون با موسى برادر پدر و مادرى بودند و اينكه در [اعراف:150]. [طه:94]. هارون به موسى «يَابْنَ اُمَّ» اى پسر مادرم مىگويد، گفتهاند به جهت تحريك عاطفه موسى بوده است در تفسير صافى از كافى از امير المومنين على «عليه السلام» نقل كرده كه هارون با موسى برادر پدر و مادرى بودند. در مجمع و جوامع الجامع از حسن مفسر نقل كرده: واللَّه برادر پدر و مادرى بودند ولى هارون پسر مادرم گفت كه آن در تحريك عاطفه ابلغ است. بيضاوى نيز به پدر و مادرى بودن آنها تصريح كرده است. 5 در تفسير الميزان سوره قصص از تفسير قمى نقل كرده: راوى گويد به امام باقر «عليه السلام» گفتم: موسى چقدر از مادرش جدا بود كه خدا او را به مادرش برگردانيد؟ فرمود: سه روز. گفتم: هارون برادر پدر و مادرى موسى بود؟ فرمود: آرى. نمىشنوى كه خدا فرمايد «يَابْنَ اُمَّ لاتَأْخُذْ بِلِحْيَتى وَ لا بِرَأْسى»؟ گفتم: سن كدام يك بيشتر بود؟ فرمود: هارون. گفتم: وحى به هر دو نازل مىشد؟ فرمود: وحى به موسى نازل مىشد و او به هارون مىرساند. گفتم: بفرمايد آيا احكام و حكومت و امر و نهى مال هر دو بود؟ فرمود: موسى با پروردگارش مناجات مىكرد و علم را مىنوشت و ميان بنى اسرائيل قضاوت مىكرد و چون براى مناجات مىرفت هارون جانشين او بود. گفتم: كداميك زودتر از دنيا رفت؟ فرمود: هارون پيش از موسى وفات كرد هر در و در بيابان «تيه» از دنيا رفتند. گفتم: موسى فرزندى داشت؟ فرمود نه فرزند و نسل از هارون بود. الميزان گويد: آخر روايت با روايات ديگر که دلالت بر فرزند داشتن موسی میکنند مخالف است. تورات فعلى نيز حكايت از اولاد موسى دارد. نگارنده گويد: استدلال امام «عليه السلام» از آيه بر پدر و مادرى بودن آن دو وجهش معلوم نشد واللَّه اعلم. مختصر اين روايت را در صافى ذيل آيه [اعراف:150]. نقل كرده است. 6 تورات فعلى در سفر خروج باب سى و دو ساختن گوساله را كه سامرى ساخته بود به هارون «عليه السلام» نسبت داده هاكس در قاموس خود آن را تصديق كرده و ضمن تعريف از هارون آن جناب را به ضعف و سستى نسبت داده است. اين از تورات محرف و نويسنده قاموس آن بعيد نيست «سَلامٌ عَلى مُوسى وَ هارُونَ - وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلينَ». * [مريم:28]. اين آيه خطاب قوم است به مريم آنگاه كه عيسى را پيش مردم آورد يعنى: اى خواهر هارون پدرت بدكار و مادرت زناكار نبود پس اين بچه را از كجا آوردى و مرتكب چنان كار شدى؟! در مجمع فرموده: به قولى هارون مرد صالحى بود كه صالحان را به او نسبت مىدادند (پس مراد از اخت انتساب است) به قولى هارون برادر پدرى مريم بود. به قولى مراد نسبت به هارون برادر موسى است و به قولى هارون مرد بدكارى بود كه بدان را به او نسبت مىدادند.
