عِلّيّين

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

«عِلِّیِّینَ» از مادّه «عُلُوّ» جمع «عِلِّى» (بر وزن ملّى) در اصل، به معناى مکان بالا یا اشخاصى است که در محل بالا مى نشینند، و به ساکنان قسمت هاى مرتفع کوه ها نیز اطلاق شده است، و در اینجا جمعى آن را به معناى «برترین مکان آسمان» یا «برترین مکان بهشت» تفسیر کرده اند. بعضى نیز گفته اند که ذکر آن به صیغه جمع به خاطر تأکید است و به معناى «عُلُوٌّ فِى عُلُوٍّ» یعنى «بلندى در بلندى» مى باشد.

ریشه کلمه

قاموس قرآن

[مطفّفين:17-19]. ظهور اين دو آيه در آن است كه اولاً علّيّون محل نوشته ابرار است و ثانياً عليّيون خودش كتابى است نوشته شده. بايد مراد از كتاب ابرار اعمال آنها باشد و چون عمل نوعى از نوشتن است (نوشته فعلى نه خطّى) از آن كتاب تعبير شده، از طرف ديگر اعمال پيش خدا مجسّم مى‏شوند و مجسّم شده‏ها رديف هم و روى هم چيده شده عّليّون را تشكيل مى‏دهند پس اعمال ابرار در علّيين است و علّيّون همان كتاب مرقوم و اعمال تجسم يافته است. در واقع مصالح ساختمان علّيّون، اعمال ابرار است نظير اين سخن در «سجن - سجّين» گذشت. گوئى آيه مى‏گويد: اعمال نيكان در بهشت برين است و بهشت برين از اعمال نيكان تشكيل يافته است. در مجمع فرموده: علّيّون علّو مضاعف (برتر چند برابر) است و براى اظهار تفخيم و عظمت شأن با واو و نون جمع بسته شده و به اولوالعقل تشبيه شده گرديده است علّيّون مراتب والائى است توأم با جلال. اهل لغت آن را جمع عّلّى به كسر عين و تشديد لام و ياء گفته‏اند. ولى ظاهراً مفرد مضاعف است. وصف آن «كِتابٌ مَرْقُومٌ» مفرد آمده و ضمير آن در آيه بعدى «يَشْهَدُهُ الْمُقَرِّبُونَ» مفرد به كار رفته است. در اينكه مراد از علّيّون بهشت است شكى نيست ولى آيا همه بهشت علّيّون است و يا آن قسمتى از بهشت است معلوم نيست از «يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُون» مى‏شود دانست كه آن همه بهشت نيست زيرا چنانچه در «ثلّ» گذشت مقرّبون قسمتى از اهل بهشت‏اند. به نظر نگارنده مراد از عليّون بهشت اصحاب يمين است. توضيح آنكه در سوره واقعة اهل آخرت به سابقون و اصحاب يمين و اصحاب شمال تقسيم شده است و در «ثلّ» روشن كرديم كه بهشت مقربون با اصحاب يمين متفاوت است. اين تفاوت از اوائل سوره دهر و از ذيل آيات «عليّين» نيز فهميده مى‏شود در سوره دهر آمده: ابرار از شرابى مى‏خورند كه آميخته به كافور است. و كافور چشمه‏ايست كه عباداللَّه از آن مى‏خورند بايد عباداللَّه همان مقرّبون باشند كه از خود چشمه مى‏آشامند و ابرار اصحاب يمين‏اند كه از شراب آميخته به آن مى‏خورند نه از خود آن. در مطفّفین ذیل آیات علیّین آمده که ابرار از رحیق مختوم آمیخته به تسنیم می‏خورند و تسنیم چشمه‏ایست که مقرّبون از آن می‏خورند «عَیناً یَشرَبُ بِهَا المُقَرَّبوُنَ» پس مراد از ابرار در هر دو سوره، اصحاب یمین و مراد از «عباد» در سوره دهر و «مقرّبون» در سوره مطفّفین همان سابقون و مقرّبین‏اند آنگاه درباره علیّون آمده «کِتابَ الاَبرارِ لَفی عِلّییّنَ» پس میدانیم این ابرار همان اصحاب یمین‏اند و «یَشهَدُهُ المُقَرَّبوُنَ» می‏رساند که مقرّبون علّیین را می‏بینند و در آن حاضر می‏شوند ولی بهشت مخصوص آنها نیست و شاید منظور آنست که مقرّبون گواهی می‏دهند: علیّون مال ابرار است زیرا گواهان روز قیامت چنانکه در «شهد» گذشت حتماً از مقرّبین‏اند این است آنچه به نظر نگارنده آمده. والله العالم.


کلمات نزدیک مکانی

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...