انْحَر
«نُحَیْره» از مادّه «نَحْر» به معناى آخرین روز ماه است; چرا که در آن روز انسان به استقبال ماه نو مى رود، و بعضى آن را به معناى آخرین شب و روز ماه گرفته اند، بنابراین معناى روایت چنین مى شود: «این استقبال از ماه آینده که خدا مرا به آن امر کرده چیست»؟ولذاجبرئیل گفت:«نحیره» نیست.
تعبیر به «وَ انْحَر» از مادّه «نحر» که مخصوص کشتن شتر است، شاید به خاطر این است که، در میان قربانى ها، شتر از اهمیت بیشترى برخوردار بود، و مسلمانان نخستین، علاقه بسیار به آن داشتند، و قربانى کردن شتر بدون ایثار و گذشت ممکن نبود.
در اینجا دو تفسیر دیگر نیز براى آیه فوق ذکر شده است:
- منظور از جمله «وَ انْحَر» رو به قبله ایستادن به هنگام نماز است، چرا که مادّه «نحر» به معناى گلوگاه مى باشد، سپس عرب آن را به معناى «مقابله با هر چیز» استعمال کرده است، و لذا مى گویند: مَنَازِلُنَا تَتَنَاحَرُ: یعنى «منزل هاى ما در مقابل یکدیگر است».
- منظور بلند کردن دست ها به هنگام تکبیر و آوردن آن در مقابل گلوگاه و صورت است.
ریشه کلمه
- نحر (۱ بار)
قاموس قرآن
[كوثر:1-2]. نَحْر را بالاى سينه گفتهاند جمع آن نَحَور است راغب گويد آن محل گردنبند از سينه است و «نَحْرُ الْبَعير» از آن است كه از آن محل نحرش مىكنند در صحاح و غيره گفته: نحر در محل نحر مثل گلو در ذبح است معنى آيه چنين است: ما به تو خير فراوان عنايت كرديم پس براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن گوئى شمول آن فقط به شتر قربانى است و غير آن از گوسفند و غيره كه ذبح مىشوند نه نحر. داخل در مراداند. نحر به معنى اول روز و اول ماه و استقبال آن نيز آمده است «نَحَرَ فُلاناً: قابَلَهُ» و نيز در رو برو بودن دو خانه به كار رفته است. به قول بعضى مراد آن است كه نماز بخوان و قبله را استقبال كن. ناگفته نماند: اگر ما موقع تكبير گفتن در نماز، دستهاى خويش را تا محاذى گوش و انتهاى سينه بالا بریم با کف دستها نیز استقبال قبله نمودهایم. بنا به مضمون عدهای از روایات که در مجمع و غیره نقل شده مراد از «وانحر» بلند کردن دستها در نماز محاذی انتهای سینه است كه عبارت اخراى استقبال قبله با دستها باشد. الميزان اين را اختيار كرده قربانى را به قول نسبت داده است و گويد: مراد از نحر بنا به روايت فريقين از رسول خدا و اميرالمومنين عليهماالسلام، بلند كردن دستها در نماز تا انتها سينه است و شيعه آن را از امام صادق «عليه السلام» نقل نموده است. اهل سنت از على «عليه السلام» نقل كردهاند مراد نهادن دست راست بر دست چپ بر بالاى سينه در نماز است (مثل عمل فعلى اهل سنت در نماز) در مجمع پس از نقل آن فرموده: اين صحيح نيست زيرا همه عترت طاهره آن حضرت، خلاف اين را از آن بزرگوار نقل كردهاند. آنوقت شروع به نقل روايت كرده كه مراد از آن بلند كردن دستها درنماز و استقبال قبله با آنهاست. ناگفته نماند: اين لفظ بيشتر از يكبار در قرآن مجيد نيامده است.
