الهمزة ٧
کپی متن آیه |
---|
الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ |
ترجمه
الهمزة ٦ | آیه ٧ | الهمزة ٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«تَطَّلِعُ عَلی ...»: چیره میشود بر. «الأفْئِدَةِ»: جمع فُؤاد، دلها.
نزول
شأن نزول آیات ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸ و ۹:
«شیخ طوسى» گویند: ابن عباس گوید: این سوره درباره یکى از مشرکین نازل شده که از مردم عیبجوئى میکرد. عده اى گویند: درباره ولید بن مغیرة نازل گردیده، سدى گوید: درباره اخنس بن شریق نزول یافته که از پیامبر عیب جوئى مینمود و نیز گویند: درباره جمیل بن عامر الجهنى آمده و مجاهد و ورقاء و ابن عباس گویند: درباره فرد به خصوصى نازل نشده بلکه سوره مزبور عمومیت داشته و عام مى باشد.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۹ سوره همزه
- تهديد شديد به گردآورندگان مال و ذكر اوصاف آنان كه «هُمَزه» و «لُمَزه» اند، و مال خود را مايه جاودانى مى پندارند
- ردّ پندار غلط انسانى كه خيال مى كند مال دنيا به او جلودانگى مى بخشد
- معناى اين كه در وصف آتش جهنم فرمود: «الّتى تطّلع على الأفئدة» و معناى «فى عَمَد مُمَدّة»
- رواياتى درباره شأن نزول سورۀ همزه، و معناى «هُمَزه» و «لُمَزه» و مراد از «عَمَد مُمَدّة»
نکات آیه
۱ - آتش جهنم، بر قلب ها احاطه یافته، آن را خواهد سوزاند. (الّتى تطّلع على الأفئدة) برخى از اهل لغت، اطّلاع را به معناى بلوغ دانسته اند (لسان العرب). براین اساس، مفاد آیه این است که آتش، به قلب ها رسیده، آن را خواهد سوزاند. حرف «على» بر احاطه کامل آتش دلالت دارد.
۲ - انسان در قیامت، به جهت باورها و نیت هایش، مؤاخذه شده و کیفر خواهد دید. (الّتى تطّلع على الأفئدة)
۳ - درجات آتش جهنم در قیامت، براساس باورها و نیت هاى انسان شکل مى یابد. (الّتى تطّلع على الأفئدة) «إطّلع على الشىء»; یعنى، آن را دانست (لسان العرب). مفاد آیه شریفه - براساس این معنا - آگاهى آتش جهنم از محتواى قلب ها است. این آگاهى، ممکن است کنایه از تفاوت وضع دوزخیان با یکدیگر باشد که آتش جهنم با هر کس، متناسب با محتواى قلب او رفتار خواهد کرد.
۴ - احاطه آتش دوزخ بر قلب عیب جویان، کیفرى مناسب براى گناه افکار نارواى آنان درباره مردم (لمزة ... الّتى تطّلع على الأفئدة)
۵ - باطن و روح انسان نیز در قیامت، از آتش جهنم در عذاب خواهد بود. (الّتى تطّلع على الأفئدة) ممکن است در دنیا بدن کسى بسوزد; ولى روح او رنج نبیند و از شکنجه در راه عقیده شادمان باشد; اما این آیه، آتش جهنم را براى جان انسان - که قلب کنایه از آن است - نیز سوزاننده معرفى کرده است.
۶ - سوختن انسان در آتش جهنم، از درون او آغاز خواهد شد. (الّتى تطّلع على الأفئدة) ریشه «اطلاع» (طاء و لام و عین)، بر ظهور و بروز دلالت دارد (مقاییس اللغة). ظاهر شدن آتش جهنم بر قلب، حاکى از نقطه شروع آن است.
موضوعات مرتبط
- انسان: عذاب درونى انسان ها ۶
- جهنم: احاطه آتش جهنم ۱، ۴; مبدأ آتش جهنم ۶; مراتب آتش جهنم ۳; ویژگیهاى آتش جهنم ۱، ۳، ۴، ۵، ۶
- عذاب: عذاب با آتش جهنم ۵
- عقیده: آثار اخروى عقیده ۲; آثار عقیده ۳
- عیب جویان: عیب جویان در جهنم ۴; کیفر عیب جویان ۴
- قلب: احاطه بر قلب ها ۱
- قیامت: عذاب جسمى در قیامت ۵; عذاب روحى در قیامت ۵
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۴; ملاک کیفر اخروى ۳; موجبات کیفر اخروى ۲
- نظام کیفرى :۲، ۴
منابع
- ↑ ابن ابى حاتم در تفسیر خود از عثمان و عبدالله بن عمر روایت کرده که گویند: ما همه مى شنیدیم که این سوره درباره ابى بن خلف نازل شده و طبرى صاحب جامع البیان گوید: درباره جمیل بن عامر الجهنى نازل گردیده و ابن المنذر در تفسیر خود بنا به نقل از ابن اسحق گوید: درباره امیة بن خلف نزول یافته است.