الشعراء ٤٧
| کپی متن آیه |
|---|
| قَالُوا آمَنَّا بِرَبِ الْعَالَمِينَ |
ترجمه
| الشعراء ٤٦ | آیه ٤٧ | الشعراء ٤٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قالُوا ...»: مراد این است که کردار را با گفتار توأم، و فعل سجده را با قول مؤکّد کردند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۶۸ سوره شعراء
- مقايسه قوم پیامبر اکرم«ص»، با اقوام پیامبران گذشته
- اشاره به معناى «خوف» و فرق آن با «خشيت»
- معناى «ذنب»، و مراد از اين كه موسى «ع» فرمود: «وَ لَهُم عَلَىَّ ذَنبٌ»
- دلگرمى خداوند به موسى و هارون: «ما با شمایيم»
- گفتگوى موسى «ع» با فرعون و پاسخ به اشکالات او
- مقصود از «ضلالت»، در سخن موسى «ع»
- مراد از حكمى كه خداوند، به موسى «ع»
- توضيح سخن موسی«ع« به فرعون: «وَ تِلكَ نِعمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَىَّ»
- بيان گفتار مفسران، درباره سخن فرعون: «آیا ما، تو را در کودکی تربیت نکردیم»؟
- اشاره به اعتقادات بت پرستان، درباره خداى سبحان و ارباب و آلهه
- بيان علت اين كه فرعون گفت: «ربُّ العالَمين چيست»؟
- توضيح جواب موسى «ع» به سؤال فرعون
- جواب دوم موسى «ع»، به سؤال فرعون، از حقيقت ربُّ العالمين
- فرعون، موسى «ع» را دیوانه معرفی می کند
- واکنش فرعون و فرعونیان، در برابر معجزۀ موسی«ع»
- واكنش فرعون در مقابل ايمان آوردن ساحران
- كوچ شبانه بنی اسرائيل از مصر و هلاكت فرعون و فرعونيان
- نتيجه گيرى از حكايت موسى «ع» و فرعون
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ ساجِدِينَ «46» قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ «47» رَبِّ مُوسى وَ هارُونَ «48»
آنگاه ساحران بى‌اختيار به سجده درافتادند. گفتند: ما به پروردگار جهانيان ايمان آورديم. پروردگار موسى و هارون.
نکته ها
ساحران همين كه اژدها شدن عصا را ديدند فوراً ايمان آوردند. در روايات آمده است:
هنگامى كه امام زمان عليه السلام نيز ظهور كند، متخصّصان شرق و غرب به حضرت ايمان خواهند آورد، چون آنان عظمت كار را بهتر از ديگران درك خواهند كرد.
پیام ها
1- معجزه امرى سريع و برق‌آساست، نه تدريجى و تمرينى. «فَإِذا هِيَ تَلْقَفُ»
2- باطل، در برابر حقّ تاب مقاومت ندارد. «تَلْقَفُ ما يَأْفِكُونَ»
3- سحر و جادو يك دروغ عملى و به دور از حقيقت است. ( «يَأْفِكُونَ» از «افك» به معناى ساختگى و دروغ است)
4- افراد آماده، در برابر حقّ طفره نمى‌روند و تسليم مى‌شوند. «فَأَلْقى»
5- قدرِ زر زرگر شناسد، قدرِ گوهر گوهرى. (ساحرانى كه كارشناس بودند معجزه را از سحر بازشناختند وچنان تحت‌تأثير قرار گرفتند كه بى‌اراده به سجده افتادند، با اينكه فرعونيان نيز حضور داشتند، ولى ايمان نياوردند). «فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ»
6- از امتيازات انسان، قدرت تغيير موضع فكرى در يك لحظه است. «فَأُلْقِيَ»
جلد 6 - صفحه 316
7- سجده، مظهر حقّ‌پرستى وتسليم است كه در طول تاريخ سابقه داشته است.
«ساجِدِينَ»
8- تمام هستى، تحت تدبير خداوند در يك حركت تكاملى است. «بِرَبِّ الْعالَمِينَ»
جلو سوء استفاده را بايد گرفت. براى اين كه فرعونيان، «ربّ العالمين» را به معناى انحرافى تفسير نكنند، ساحران گفتند: «رَبِّ مُوسى وَ هارُونَ»
10- ساحران، به اصول دين اقرار كردند، توحيد: «آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ» نبوّت: «رَبِّ مُوسى وَ هارُونَ» معاد: «إِنَّا إِلى رَبِّنا مُنْقَلِبُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ (47)
قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ: گفتند: ايمان آورديم به پروردگار عالميان.
نكته: اين بدل اشتمال «القى» يا حال است به اضمار «قد» يعنى به سجده افتادند در حالتى كه مى‌گفتند ايمان آورديم به آفريدگار عالميان، پس توضيح قول خود نمودند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ (31) فَأَلْقى عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ (32) وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ (33) قالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ (34) يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِ فَما ذا تَأْمُرُونَ (35)
قالُوا أَرْجِهْ وَ أَخاهُ وَ ابْعَثْ فِي الْمَدائِنِ حاشِرِينَ (36) يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ (37) فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ (38) وَ قِيلَ لِلنَّاسِ هَلْ أَنْتُمْ مُجْتَمِعُونَ (39) لَعَلَّنا نَتَّبِعُ السَّحَرَةَ إِنْ كانُوا هُمُ الْغالِبِينَ (40)
فَلَمَّا جاءَ السَّحَرَةُ قالُوا لِفِرْعَوْنَ أَ إِنَّ لَنا لَأَجْراً إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغالِبِينَ (41) قالَ نَعَمْ وَ إِنَّكُمْ إِذاً لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ (42) قالَ لَهُمْ مُوسى أَلْقُوا ما أَنْتُمْ مُلْقُونَ (43) فَأَلْقَوْا حِبالَهُمْ وَ عِصِيَّهُمْ وَ قالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغالِبُونَ (44) فَأَلْقى مُوسى عَصاهُ فَإِذا هِيَ تَلْقَفُ ما يَأْفِكُونَ (45)
فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ ساجِدِينَ (46) قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ (47) رَبِّ مُوسى وَ هارُونَ (48) قالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَسَوْفَ تَعْلَمُونَ لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلافٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ (49) قالُوا لا ضَيْرَ إِنَّا إِلى رَبِّنا مُنْقَلِبُونَ (50)
إِنَّا نَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لَنا رَبُّنا خَطايانا أَنْ كُنَّا أَوَّلَ الْمُؤْمِنِينَ (51)
جلد 4 صفحه 103
ترجمه
گفت پس بياور آنرا اگر هستى از راستگويان
پس انداخت عصايش را پس آنگاه آن بود اژدهائى آشكار
و برآورد دستش را پس آنگاه آن بود سفيد نورانى براى نگاه كنندگان
گفت بآن جماعت كه بودند در اطرافش همانا اين هرآينه جادوگرى است دانا
ميخواهد كه بيرون كند شما را از زمينتان بجادويش پس چه ميفرمائيد
گفتند بازدار او و برادرش را و بفرست در شهرها جمع كنندگانرا
كه بياورند نزد تو هر جادوگر دانا را
پس جمع كرده شدند جادوگران براى وعده‌گاه روزى معلوم
و گفته شد بمردم كه آيا شما هستيد اجتماع كنندگان
باشد كه ما پيروى كنيم جادوگرانرا اگر باشند ايشان غلبه كنندگان
پس چون آمدند جادوگران گفتند به فرعون آيا همانا براى ما مزدى است اگر باشيم ما غلبه كنندگان
گفت آرى و همانا شمائيد آنگاه هرآينه از نزديك شدگان
گفت به ايشان موسى بيندازيد آنچه را شمائيد اندازنده
پس انداختند ريسمانهاشان را و عصاهاشان را و گفتند سوگند ببزرگى و توانائى فرعون همانا ما هر آينه مائيم غلبه كنندگان
پس انداخت موسى عصايش را پس آنگاه آن فرو ميبرد آنچه را مينمودند بدروغ
پس برو افكنده شدند ساحران سجده كنندگان
گفتند گرويديم بپروردگار جهانيان
پروردگار موسى و هارون
گفت آيا گرويديد باو پيش از آنكه دستورى دهم شما را همانا او بزرگ شما است كه آموخته است شما را جادو پس هرآينه زود باشد كه بدانيد هر آينه خواهم بريد دستهاتان را و پاهاتان را بر خلاف يكديگر و هر آينه بردار خواهم كرد شما را همگى
گفتند ضررى ندارد همانا ما بسوى پروردگارمان بازگشت كنندگانيم
همانا ما اميد داريم كه ببخشد بما پروردگار ما گناهانمان را براى آنكه بوديم اوّل گروندگان.
تفسير
بعد از مذاكرات سابقه كه بين حضرت موسى و فرعون روى داد گفت اگر راست ميگوئى معجزت را بياور و آنحضرت عصاى خود را انداخت ناگهان
جلد 4 صفحه 104
اژدهائى شد كه شك و شبهه‌ئى در اژدها بودن آن نبود و بيرون آورد دستش را از گريبان يا آستينش ناگهان آن دست سفيد و منوّر شد براى كسانى كه نظر مينمودند بآن بطوريكه شعاعش حائل شد ميان آنها و روى حضرت موسى و قمى ره در ضمن حديثى كه در آيات سابقه ذكر شد نقل نموده كه چون عصا اژدها شد تمام جلساء فرعون فرار نمودند و فرعون بقدرى ترسيد كه نتوانست خود را نگهدارد و موسى عليه السّلام را بخدا قسم داد كه او را از شرّ آن اژدها نگهدارى فرمايد و آنحضرت او را نگهدارى فرمود و بعد يد بيضاء را ارائه داد و چون عصا را بدست گرفت فرعون بنفس خود مراجعه نمود و خواست تصديق كند ولى هامان نگذاشت و گفت اين با ادّعاء خدائى تو منافات دارد كه تابع بنده خودت شوى و اثر مشاهده معجزه بقدرى او را از تفرعن خود تنزّل داد كه با اعيان مجلس مشورت نمود و از آنها چاره- جوئى خواست و گفت اين ساحر ماهرى است كه ميخواهد بسحر شما را آواره از وطن نمايد و با ادّعاء خدائى حاضر شد كه اطاعت فرمان آنها را بنمايد و آنها گفتند فعلا امر او و برادرش را بتأخير بينداز و بشهرهاى مصر مأمورينى روانه كن كه ساحران را جمع آورى نمايند و از ميان آنها اشخاصى را كه ماهرتر در سحرند انتخاب كنند و بياورند و او بهمين دستور عمل نمود و ساحران ماهر در ظهر روز عيد ساليانه خودشان كه روز زينت خوانده ميشد در مكان معيّنى كه فاصله ميان دو طرف بود و در سوره طه گذشت جمع شدند و براى آنكه اهل مصر مهيّا براى آمدن شوند فرعونيان بمردم ميگفتند آيا در چنين روزى اجتماع مينمائيد براى آنكه ما پيرو دين ساحران شويم كه همدين ما هستند اگر غلبه با آنها باشد و پيرو دين موسى و هارون نگرديم و چون ساحران بدربار فرعون راه يافتند باو گفتند اگر ما بر موسى غالب شديم انعامى هم داريم او گفت علاوه بر انعام مقرّب درگاه ما هم خواهيد شد و بعد از سؤال از حضرت موسى كه آيا تو مى‌اندازى عصايت را يا ما بيندازيم آنچه داريم او فرمود بيندازيد آنچه را مى‌اندازيد و آنها ريسمانها و عصاهاشان را انداختند و گفتند بعزّت و جلال فرعون قطعا غلبه با ما است چون كاملا مطمئن بودند كه ديگر سحرى بالاتر از اين نميشود كرد و اين قسم قسم خوردن در زمان جاهليّت معمول بود و در اسلام
جلد 4 صفحه 105
منسوخ شد و بنام خدا مقرّر گرديد پس حضرت موسى عصاى خود را انداخت و اژدهائى شد كه تمام مارهاى دروغى را كه بتزوير و تلبيس ريسمانها و عصاهاشان را بصور مختلفه آن حيوان در آورده بودند و بتوسط سيماب و غيره حركت ميكردند بلع نمود و اثرى از آنها باقى نگذارد و چون ساحران اين معجزه را مشاهده نمودند با آنكه ميدانستند چنين امرى بسحر انجام پذير نيست بدون درنگ برو بر زمين افتادند مانند آنكه آنها را بدون اختيار بزمين انداخته باشند و در پيشگاه عظمت و قدرت الهى سجده نمودند و گفتند ايمان آورديم ما بپروردگار جهانيان آن پروردگارى كه موسى و هارون معرّف و مبيّن او شدند بأعجاز و بيان نه فرعون و هامان و فرعون از اين امر برآشفت و بساحران گفت آيا ايمان آورديد بموسى بدون اذن و اجازه من و ءامنتم بدو همزه نيز قرائت شده و او لابد استاد شما بوده در سحر و با او تبانى داشته‌ايد يا بعضى از فنون آنرا بشما نياموخته و براى خودش در چنين مواقعى باقى گذارده و اين سخنان را براى اشتباه كارى بر قومش ميگفت كه آنها تصوّر ننمايند ايمان ساحران براى ظهور حق و وضوح صدق حضرت موسى در ادّعاء نبوت نزد آنها بوده و تهديد كرد كه بزودى شما را بپاداش اين جرئت و جسارتتان ميرسانم كه بدانيد سزاى شما چيست دستها و پاهاى شما را بر خلاف يكديگر يعنى دست راست و پاى چپ يا پاى راست و دست چپ شما را ميبرم و بعد شما را براى عبرت مردم بدار ميكشم و هيچكدامتان را عفو نخواهم نمود و آنها گفتند ضررى ندارد ما بسوى رحمت پروردگارمان بازگشت ميكنيم ما اميدواريم كه خداوند از خطاها و تقصيرات ما بگذرد براى تحمّل رنج و محنتى كه بر ما وارد شد و شديم از سابقين در ايمان بخدا و پيغمبر او البته تحمّل الم موقت در برابر نعيم دائم سهل است و بعضى ان كنّا بكسر همزه قرائت نموده‌اند يعنى اگر باشيم از سابقين در ايمان بمغفرت الهى نائل ميشويم پس دست از ايمان خود برنميداريم و گفته‌اند آنها كسانى بودند كه بعد از اين معجزه از آل فرعون ايمان آوردند پيش از سايرين غير از بنى اسرائيل كه ايمان آورده بودند و قمى ره در ضمن حديث سابق نقل نموده كه فرعون و هامان قبلا تعليم سحر نموده بودند و فرعون بسحر بر مردم غلبه
جلد 4 صفحه 106
پيدا كرد و ادعاء خدائى نمود لذا مأمور بتمام شهرهاى مصر فرستاد و هزار جادوگر جمع كردند و از ميان آنها يكصد نفر انتخاب كردند و از ميان آنها هشتاد نفر پس جادوگران بفرعون گفتند تو ميدانى كه از ما كسى در دنيا ما هرتر در سحر نيست اگر ما بر موسى غالب شديم چه بما خواهى داد فرعون گفت شما مقرّب درگاه من خواهيد شد و در سلطنت با من شريك خواهيد بود آنها گفتند اگر موسى بر ما غلبه نمود و سحر ما را باطل كرد ميدانيم او جادوگر نيست و پيغمبر است و باو ايمان ميآوريم فرعون گفت اگر چنين شد من هم در ايمان باو با شما شركت ميكنم ولى شما سعى كنيد و اسباب كارتان را تكميل نمائيد كه مغلوب نشويد و موعد روز عيدشان بود و چون آفتاب بلند شد فرعون سحره و مردم را جمع نمود در كنار بارگاه خود كه ارتفاع آن از زمين هشتاد ذراع بود و قبّه آنرا از آهن و فولاد صيقلى شده ساخته بودند كه وقتى آفتاب بآن مى‌تابيد كسى نميتوانست بآن نگاه كند از برق آهن و تابش آفتاب و فرعون و هامان آمدند و آنجا نشستند و نگاه ميكردند و موسى عليه السّلام هم آمد ولى نظر بآسمان ميكرد و جادوگران گفتند اين مرد نظر بآسمان ميكند و سحر ما در آنجا كارگر نيست و در برابر موسى صف كشيدند و عرضه داشتند كه تو مى‌اندازى يا ما بيندازيم و او فرمود شما بيندازيد و آنها ريسمانها و عصاهاشان را انداختند و همه مانند مارها بجنبش آمدند و گفتند بعزّت فرعون ما غالب ميشويم و موسى چون آن منظره را مشاهده نمود بيمناك شد ولى ندائى بگوشش رسيد كه نترس تو غالب خواهى شد عصايت را بينداز تمام مارهاى مصنوعى را بلع ميكند پس موسى انداخت عصاى خود را و چون بزمين رسيد گداخته شد و بعد سر بلند كرد و دهان گشود بطوريكه لب بالايش رسيد ببالاى گنبد قصر فرعون پس دور زد بر آن و با لب زيرينش تمام ريسمانها و عصاهاى سحره را جمع نمود و بلعيد و مردم يكدفعه فرار كردند و چون تاكنون چنين امر عجيبى را كسى نديده و نشنيده بود از ترس و زير دست و پا ده هزار نفر مرد و زن و كودك تلف شدند و فرعون و هامان لباس خودشان را ملوّث نمودند و موى سرشان از ترس سفيد شد و موسى هم با مردم فرارى همراهى ميكرد تا خطاب الهى رسيد كه بگير آنرا و نترس ما
جلد 4 صفحه 107
دو مرتبه بصورت اوّل برش ميگردانيم و او برگشت و عباء خود را بدست پيچيد و در دهان اژدها نمود و آن بصورت اوّل برگشت و ساحران ايمان آوردند و فرعون غضب كرد و هر كس را بموسى ايمان آورده بود زندانى نمود تا معجزات ديگرى از آنحضرت از قبيل طوفان و ملخ و كنه و غوك و خون كه تفصيلش در سور سابقه گذشت بروز نمود و فرعون آنها را آزاد كرد و گفته شده كه آنملعون متمكّن نشد تهديد خود را نسبت بساحرانى كه ايمان آوردند عملى نمايد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قالُوا آمَنّا بِرَبِّ العالَمِين‌َ (47)
گفتند سحره بعد از اينكه بسجده افتادند که ايمان آورديم به پروردگار جميع عوالم.
بسيار مورد تعجب است چون غير سحره هم بسياري ايمان آوردند از بني اسرائيل و غير آنها لكن از ترس فرعون علنا اظهار نمي‌كردند و اينکه سحره با اينكه در چنگال فرعون بودند و به اجبار و اكراه آنها را وادار بسحر كرده بود علنا بدون خوف و تقيه اظهار كردند که ما ايمان آورديم.
(قالُوا آمَنّا) آنهم چه ايماني که حاضر شدند که دست و پاي آنها را قطع كنند و بدار بزنند و دست از ايمان بر ندارند که درجه اعلاي ايمان است مثل ايمان اصحاب ابي عبد اللّه که عينا ميديدند مرگ را مقابل چشم خود حتي سينه خود را مقابل تيرها ميگرفتند که به بدن مطهر ابي عبد اللّه اصابت نشود حتي مثل عابس که لباس از خود دور ميكرد که سنگ بر روي بدن بخورد از طرف دشمن و واقعا تا يك نفر از آنها باقي بود نگذاشتند يك تير به بدن ابي عبد اللّه اصابت كند. ايمان موقعي که رسوخ در قلب كرد ديگر زوال پذير نيست.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 47)- و همراه با این عمل که دلیل روشن ایمان آنها بود با زبان نیز «گفتند: ما به پروردگار عالمیان ایمان آوردیم»! (قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِینَ).
نکات آیه
۱ - اعتراف ساحران به پروردگار جهانیان و ایمان به توحید ربوبى، پس از مشاهده معجزه موسى و بطلان سحر خویش (فألقى موسى عصاه ... قالوا ءامنّا بربّ العلمین)
۲ - آگاهى قبلى ساحران از پیام توحیدى موسى(ع) و تنها نیازمند مشاهده دلیلى روشن (قالوا ءامنّا بربّ العلمین)
۳ - تمامى جهان هستى، تحت ربوبیت واحد خداوند (بربّ العلمین) «العالمین» جمع با الف و لام و مفید استغراق است. بنابراین «ربّ العالمین»; یعنى، پروردگار همه جهانیان.
۴ - جهان هستى، متشکل از عالم هاى متعدد (بربّ العلمین) برداشت یاد شده با توجه به جمع آمدن کلمه «عالمین» به دست مى آید.
۵ - عوالم هستى، در حرکت به سوى رشد و کمال (بربّ العلمین) «ربّ» به معناى مربى و تربیت کننده است و تربیت عبارت است از ایجاد حالتى در شىء پس از حالت قبل تا آن گاه که به حدّ تمام و کمال برسد (مفردات راغب). گفتنى است که این معنا حکایت از حرکت تکاملى دارد.
۶ - جامعه فرعونى، گرفتار شرک ربوبى و منکر «ربّ العالمین» (قالوا ءامنّا بربّ العلمین)
۷ - مبارزه با شرک و دعوت مردم به ربوبیت مطلق خداوند بر جهان هستى، پیام اصلى حضرت موسى(ع) (قالوا ءامنّا بربّ العلمین) برداشت یاد شده از اعتراف ساحران در حضور موسى(ع)، به ربوبیت مطلق خداوند بر جهان به دست مى آید.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۳; تعدد عوالم آفرینش ۴; تکامل آفرینش ۵; عوالم آفرینش ۵
- اقرار: اقرار به توحید ربوبى ۱
- ایمان: ایمان به توحید ربوبى ۱; ایمان به خدا ۱
- توحید: توحید ربوبى ۳; دعوت به توحید ربوبى ۷
- جادوگران فرعون: اقرار جادوگران فرعون ۱; جادوگران فرعون و تعالیم موسى(ع) ۲; علم جادوگران فرعون ۲; عوامل ایمان جادوگران فرعون ۱
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۳
- شرک: شرک ربوبى در دوران فرعون ۶
- موسى(ع): آثار معجزه موسى(ع) ۱; شرک ستیزى موسى(ع) ۷; قصه موسى(ع) ۱; مهمترین رسالت موسى(ع) ۷
منابع
