الروم ٤٥
| کپی متن آیه |
|---|
| لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لاَ يُحِبُ الْکَافِرِينَ |
ترجمه
| الروم ٤٤ | آیه ٤٥ | الروم ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لِیَجْزِیَ»: تا خداوند پاداش بدهد. این واژه می‌تواند متعلّق به (یَصَّدَّعُونَ) یا (یَمْهَدُونَ) باشد.
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۴۷، سوره روم
- هيچ شاءنى از شؤ ون عالم از ((خلقت )) جدا نيست و لذا خالق عالم را شريكى نيست
- اشاره به وجود رابطه مستقيم بين اعمال مردم و حوادث عالم
- سخن عجيب مفسرين در ذيل آيه (ظهر الفساد فى البر و البحر...)
- دو دسته شدن مردم در روز قيامت ، كافران به سوى جهنم و نكو كرداران به سوى بهشت
- پاداشى كه خدا به مؤ منان صالح العمل مى دهدفضل او است كه ناشى از محبت خدا به بندگان خود مى باشد
- يادآورى آيت ((باد)) و آثار آن
- بحث روايتى (رواياتى در ذيلآيه : ((ظهر الفساد...)) و برخى ديگر از آيات گذشته )
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ «45»
تا (خداوند) كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، از فضل خويش پاداش دهد؛ (و كافران را محروم كند، زيرا) او كافران را دوست نمى‌دارد.
نکته ها
در آيه‌ى قبل فرمود: در قيامت، مردم پراكنده و در گروه‌هاى مختلف از هم جدا مى‌شوند، اين آيه، جدايى مذكور را توضيح مى‌دهد كه هر يك از اهل ايمان و كفر به پاداش و كيفر خود مى‌رسند.
«يَمْهَدُونَ» از «مهد»، به معناى محلّى است كه براى استراحت آماده شده و در اينجا به معناى زمينه‌سازى و آماده‌سازى است.
پیام ها
1- انسان، داراى اختيار است و ايمان و كفر را خود انتخاب مى‌كند. «مَنْ كَفَرَ- مَنْ عَمِلَ»
2- تشويق و تنبيه هر دو لازم است. «فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ- فَلِأَنْفُسِهِمْ»
3- كفر و ايمان مردم، در خداوند اثرى ندارد. «فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ- فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ»
گر جمله‌ى كاينات كافر گردند
بر دامن كبرياش ننشيند گرد
4- ايمان و عمل صالح، شما را مغرور نكند، زيرا كه دريافت هر نعمتى از فضل خداست. لِيَجْزِيَ ... مِنْ فَضْلِهِ
5- كفر به تنهايى سبب بدبختى است، گرچه كار خلافى نكند، ولى ايمان به تنهايى كافى نيست، بلكه نيازمند عمل صالح است. «مَنْ كَفَرَ- آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»
6- در قيامت، فضل الهى شامل حال كسانى است كه اهل ايمان و عمل صالح باشند، نه ديگران. «لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ»
جلد 7 - صفحه 211
7- براى رفتن به بهشت، ايمان تنها كافى نيست، بلكه اعمال صالح نيز لازم است.
«آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ (45)
«1» برهان، ج 3، ص 267.
«2» مجمع البيان، ج 4، ص 307. (طبع 1403 هجرى)
جلد 10 - صفحه 311
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا: تا جزا دهد خداى تعالى آنانكه ايمان آورده‌اند، وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ: و بجا آورند كارهاى شايسته، مِنْ فَضْلِهِ: از محض بخشايش خود، يعنى پاداش دهد ايشان را به آنچه تفضل فرمايد بر ايشان بعد از توفيه واجب كه ثواب ايمان و اعمال صالح است. اين فرمايش شبيه است به كنايه، زيرا فضل، تابع ثواب است، پس آن نمى‌باشد مگر بعد از حصول آن چيزى كه فضل تابع آنست. يا معنى آنكه جزا دهد آنها را بر قدر استحقاق و زياد فرمايد ايشان را از فضل و بخشش خود. إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ: بدرستى كه خدا دوست نمى‌دارد ناگرويدگان را، يعنى لازمه دوستى كه انعام و احسان و افضال باشد، با كفار منظور نفرمايد تا آنها را با مؤمنان جمع نمايد، بلكه آنها را جدا ساخته به جهنم اندازد، زيرا به سوء اختيار خود كفر را كه موجب خلود در آتش جحيم است اختيار نمودند، لا جرم به شآمتش گرفتار شدند.
نكته: زمخشرى در كشاف بيان نموده كه اين تقرير بعد از تقرير است بر طرد و عكس «1».
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (41) قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ (42) فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ (43) مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ (44) لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ (45)
ترجمه
آشكار شد تباهى در خشكى و دريا بسبب آنچه كسب كرد دستهاى مردمان تا بچشاند بآنها بعضى از آنچه كردند باشد كه آنها برگردند
بگو سير كنيد در زمين پس بنگريد چگونه بود انجام كار آنها كه بودند از پيش بودند بيشتر آنها مشركان
پس بپادار رويت را براى دين راست معتدل پيش از آنكه بيايد روز كه نيست باز گرداندنى براى آن از خدا روزى چنين متفرّق ميشوند
آنكه كافر شد پس بر ضرر او است كفرش و آنانكه كردند كار شايسته پس براى خودشان آماده ميكنند
تا جزا دهد آنانرا كه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته از فضلش همانا او دوست نميدارد كافران را.
تفسير
خداوند متعال اخبار فرموده از ظهور فساد و تباهى و قحط و غلا و نابود شدن حيوانات و نباتات در صحرا و دريا و سبب آن كه زيادى معصيت خدا است چون آن موجب ميشود كه خداوند باران رحمت خود را از بندگان باز ميدارد و حيوانات صحرائى و دريائى از فقدان آن بهلاكت ميرسند چنانچه از امام صادق عليه السّلام روايت شده است و اين بمقتضاى حكمت الهى است كه بندگان بپاداش بعضى از اعمال خود برسند و متوجه بحق شوند و نجات خودشان را از آن مهلكه بخواهند و در روايات معتبره بسيارى از فسادها مرتّب بر بسيارى از معاصى شده از قبيل ناخوشى و گرانى و قحط و خونريزى و زلزله كه مستند بزنا و لواط و كم فروشى و حكم ناحق و ربا خوردن شده و نيامدن باران كه مربوط بتعدّى سلاطين و ندادن زكوة است و امثال اينها كه در محل خود ذكر فرموده‌اند و البته پاداش كامل اين گناهان در آخرت است و اين بليّات نمونه‌ايست از غضب الهى براى تنبّه مردم اگر معتقد بمبدء و معاد باشند و پس از آن خطاب بپيغمبر اكرم فرموده كه
جلد 4 صفحه 261
بمشركين مكه بگو نظر كنيد در تاريخ و سير كنيد در زمين و آثار باقيه اقوام سابقه را مشاهده نمائيد كه چگونه بپاداش معاصى خودشان معذب بعذاب الهى شدند و خرابه ابنيه آنها در طرق و شوارع شما مشهود مسافرين است و بيشتر آنها مانند شما مشرك بودند و كمى گنهكار بگناهان ديگر يا آنكه بيشتر اقوام سابقه مشرك بودند كه معذّب شدند ولى در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد نظر نمودن در قرآن و مطلع شدن از احوال اقوام سابقه است كه خداوند از آن خبر داده است و بعد از اين بيانات وافيه روى دل خود را متوجه نما و ثابت بدار بر دين قويم مستقيم معتدل اسلام پيش از آنكه بيايد روزى كه بر گشت براى آن نيست از جانب خداوند و بايد حتما بيايد كه آن روز قيامت است و مردم در آنروز از يكديگر متفرّق و جدا شوند يكدسته ببهشت و يكدسته بجهنم روند و كسيكه كافر گردد بخودش ضرر آن وارد شود چون عذاب دائم را براى خود تهيه كرده و كسانيكه اعمال صالحه نمايند كه از آن جمله ايمان بخدا و رسول است براى خودشان بهشت جاويد را منزل راحت و عيش سر مد مهيّا مينمايند در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه عمل صالح سبقت ميگيرد بر صاحبش ببهشت پس آماده ميكند براى او چنانچه آماده ميكند براى يكى از شما خدمتگزارش جايگاه او را و چنين روز براى آنستكه پاداش دهد خداوند كسانيرا كه ايمان آوردند و اعمال صالحه نمودند از مقام فضل و كرم خودش نه بقدر استحقاق آنها و بمقتضاى عدل خود ولى كفّار از فضل الهى در آخرت بهره‌اى نخواهند داشت چون خداوند آنها را دوست ندارد و اينكه در دنيا آنها را متنعّم بنعمت خود فرموده براى تكميل استحقاق آنها است و آنكه نعم دنيوى در نظر خداوند و در جنب فضل و كرم او قدر و قابليّتى ندارد كه آنرا از مخلوق خود مضايقه فرمايد.
جلد 4 صفحه 262
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لِيَجزِي‌َ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ مِن فَضلِه‌ِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الكافِرِين‌َ (45)
براي اينکه که جزا ميدهد خداوند، كساني را که ايمان آوردند و عمل كردند باعمال صالحه از فضل و كرم خود محققا او دوست نميدارد كافران را.
مسئله: آنچه خداوند باهل ايمان و بنده‌گان صالح خود از انبياء و اوصياء و اولياء و متقين و ساير مؤمنين عنايت ميفرمايد از راه تفضل و كرم است نه از راه استحقاق و طلب كاري
«کل نعمك ابتداء»
زيرا اگر كسي همه دنيا را داشته باشد و تمام آنها را صرف عبادت كند برابري با كوچكترين نعم الهي نميكند و بقدر خردلي نفعي بر خدا ندارد زيرا غني بالذات است آنچه عنايت كند چه در دنيا و چه در آخرت از راه تفضل است حتي پيغمبر اكرم که اشرف مخلوقات است ميفرمايد من هم از راه تفضل بهشت ميروم زيرا تمام عبادات آن حضرت و تبليغاتش برابري نميكند با همين نعمت که او را اشرف ممكنات قرار داده بلي تفضل قابليت محل ميخواهد و ايمان و اعمال صالحه قابليت ميآورد لذا ميفرمايد:
لِيَجزِي‌َ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ مِن فَضلِه‌ِ لا من استحقاقهم.
إِنَّهُ لا يُحِبُّ الكافِرِين‌َ مسئله: حب و بغض و غضب و رحمت نسبت بخداوند چون محل حوادث نيست و تغيير در ساحت قدسش روا نيست بعنايت و مجاز است يعني آثار حب و بغض و رضا و سخط و رحمت و غضب را بار ميفرمايد و معني لا يحب الكافرين اينست که هيچگونه تفضلي در حق آنها
جلد 14 - صفحه 398
نمي‌فرمايد و مشمول هيچگونه رحمتي نميشوند و اينکه منحصر به كفار نيست بلكه تمام اهل عذاب از اينکه فيض محروم هستند بلكه قسم ياد كرده چنانچه امير المؤمنين در دعاي كميل عرض ميكند
«لكنك تقدست اسماؤك اقسمت ان تملأها من الكافرين من الجنة و النّاس اجمعين و ان تخلد فيها المعاندين».
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 45)- در این آیه در مورد مؤمنان توضیح می‌دهد که نه تنها اعمال خود را در آنجا می‌بینند، بلکه خدا مواهب بیشتری که شایسته فضل و کرم اوست به آنها می‌بخشد، می‌گوید: «هدف این است که (خداوند) کسانی را که ایمان آورده‌اند، و عمل صالح انجام داده‌اند از فضلش پاداش دهد» (لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ).
مسلما این فضل الهی شامل حال کافران نمی‌شود، «چرا که خدا کافران را دوست ندارد» (إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْکافِرِینَ).
نکات آیه
۱ - خداوند پاداش دهنده مؤمنانِ داراى عمل صالح در قیامت (لیجزى الذین ءامنوا و عملوا الصلحت)
۲ - اعمالِ صالحِ مؤمنان فراهم آورنده زمینه، براى دریافت پاداش از خداوند، در قیامت است. (فلأنفسهم یمهدون . لیجزى الذین ءامنوا و عملوا الصلحت) «لام» در «لیجزى» تعلیل براى «یمهدون» است.
۳ - همراهى ایمان و عمل صالح، شرط برخوردارى از پاداش و فضل الهى، در آخرت است. (لیجزى الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من فضله)
۴ - پاداش دهى خداوند به مؤمنانِ داراى عمل صالح، فراتر از استحقاق عمل آنها است. (لیجزى الذین ءامنوا ... من فضله) ذکر «من فضله» براى بیان این نکته است که پاداش در نظر گرفته شده براى مؤمنان، براساس استحقاق نیست، بلکه فزون تر از آن است.
۵ - پاداش هاى اخروى خداوند به مؤمنان (بهشت و نعمت هاى آن)، تفضل او است. (لیجزى الذین ... من فضله)
۶ - کافران، از مهر و محبت خداوند، محروم اند. (إنّه لایحبّ الکفرین)
۷ - کفر، موجب محرومیت از تفضل الهى، در آخرت است. (لیجزى الذین ... من فضله إنّه لایحبّ الکفرین)
۸ - ایمان و عمل صالح، از عوامل جلب محبت خداوند است. (لیجزى الذین ءامنوا و عملوا الصلحت من فضله إنّه لایحبّ الکفرین)
۹ - انسان ها، به جلب محبت خداوند علاقه مندند.* (إنّه لایحبّ الکفرین) ذکر این نکته که هر کس کافر است، از محبت خداوند محروم است به منظور این است که انسان ها، ترغیب شوند تا به ایمان و عمل صالح روى بیاورند و این، وقتى اثربخش است که انسان ها، به جلب محبت خداوند علاقه اى داشته باشند.
موضوعات مرتبط
- انسان: علایق انسان ها ۹
- ایمان: آثار ایمان ۸; ایمان و عمل صالح ۳; پاداش ایمان ۳
- پاداش: موجبات پاداش اخروى ۳
- خدا: پاداشهاى خدا ۱، ۲، ۴، ۵; عوامل جلب محبت خدا ۸; عوامل محرومیت از فضل خدا ۷; فضل خدا ۴، ۵; محبت خدا ۹; محرومان از محبت خدا ۶; موجبات فضل خدا ۳
- صالحان: پاداش صالحان ۱، ۴
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۸; پاداش عمل صالح ۲، ۳
- قیامت: پاداش در قیامت ۱، ۲
- کافران: محرومیت کافران ۶
- کفر: آثار کفر ۷
- مؤمنان: پاداش اخروى مؤمنان ۵; پاداش مؤمنان ۱، ۴
- نظام جزایى :۵
منابع
