البقرة ٣٣
ترجمه
البقرة ٣٢ | آیه ٣٣ | البقرة ٣٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَنبَأَ»: باخبر کرد. آگاه نمود. «تُبْدُونَ»: پدیدار میکنید. نمایان میسازید.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ... (۵) أَلاَّ يَسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي... (۶)
وَ إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلاَئِکَةِ... (۶) إِلاَّ مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ... (۰) اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ رَبُ... (۰) إِنَ الَّذِينَ يُنَادُونَکَ مِنْ... (۰) وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُوا... (۲) وَ قُلْنَا يَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۳۰ ۳۳ بقره
- سؤ ال ملائكه از خداوند درباره استخلاف انسان
- عموميت خلافت انسان و اينكه منظور از خلافت در آيه جانشينى خدا در زمين است
- نداشتن ملائكه شايستگى خلافت را
- مراد از علم به اسماء و اينكه مسميات ، حقائق و موجودات خارجى و داراى حيات و علم بوده اند
- نكات قابل توجه در كلمه اسماء در آيه شريفه (و علم آدم الاسماء كلها)
- ابليس قبل از بوجود آمدن صحنه خلقت آدم كافر بوده
- بحث روايتى (شامل رواياتى درباره قصه آدم ((ع )))
- مقصود از اسماء در (و علم آدم الاسماء كلها) از لسان روايات
- بيان يك نمونه از اخبار طينت بنقل از علامه مجلسى در بحارالانوار
نکات آیه
۱ - خداوند به آدم (ع) فرمان داد تا نام هر یک از حقایق هستى را براى فرشتگان بازگو کند. (قال یأدم أنبئهم بأسمائهم)
۲ - آدم(ع)، نامهاى حقایق هستى را براى فرشتگان بیان کرد. (فلمّا أنبأهم بأسمائهم)
۳ - فرشتگان در پى با خبر شدن از نامهاى حقایق هستى، دانستند که آسمانها و زمین داراى غیب و نهان است. (فلمّا أنبأهم ... قال ألم أقل لکم إنى أعلم غیب السموت و الأرض)
۴ - آدم(ع)، خلیفه خداوند، واسطه اى براى رسیدن فیض الهى به فرشتگان (یأدم أنبئهم بأسمائهم فلمّا أنبأهم بأسمائهم)
۵ - آدم(ع)، آموزگار فرشتگان (قال یأدم أنبئهم بأسمائهم فلمّا أنبأهم بأسمائهم)
۶ - جهان آفرینش، داراى آسمانهایى متعدد (إنى أعلم غیب السموت) آوردن «سماوات» به صورت جمع، حاکى از برداشت فوق است.
۷ - آسمانها و زمین (هستى)، داراى غیب و نهانى که حتى بر فرشتگان هم مخفى بود. (إنى أعلم ما لاتعلمون ... ألم أقل لکم إنى أعلم غیب السموت و الأرض)
۸ - خداوند، آگاه به غیب و نهان آسمانها و زمین (هستى) (إنى أعلم غیب السموت و الأرض)
۹ - اسما و حقایقى که خداوند به آدم(ع) آموخت، از غیبهاى هستى بود. (إنى أعلم ما لاتعلمون ... ألم أقل لکم إنى أعلم غیب السموت و الأرض) ظاهر این است که جمله «ألم أقل ...» (آیا به شما نگفته بودم که غیب آسمانها و زمین را مى دانم؟) تفصیل جمله «إنى أعلم ...» در ذیل آیه ۳۰ مى باشد. بنابراین مراد از «ما لا تعلمون» همان غیب آسمانها و زمین خواهد بود و آمدن «و علّم آدم ...» پس از «إنى أعلم ما لاتعلمون» مى رساند که اسامى تعلیم داده شده به آدم، مصداقى از «ما لاتعلمون» است. نتیجه این دو مقدمه این است که: مراد از «الأسماء» همان غیب آسمانها و زمین است.
۱۰ - اثبات برترى آدم (ع) بر فرشتگان و تفهیم فضیلت او بر ایشان، از هدفهاى فرمان خدا به آدم (ع) (تعلیم اسما به فرشتگان) (قال یأدم أنبئهم بأسمائهم) به قرینه آیه بعد مى توان گفت: از اهداف فرمان خداوند به آدم(ع) - مبنى بر تعلیم اسما به فرشتگان - اثبات برترى او بر آنها بوده است.
۱۱ - فرشتگان در جریان خلقت و خلافت آدم(ع)، امرى را در ضمیر خویش پنهان مى داشتند و از ابراز آن خوددارى مى کردند. (و أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون)
۱۲ - خداوند، آگاه به آشکار و نهان فرشتگان (أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون)
۱۳ - فرشتگان، توانا بر اخفاى امور خویش بر دیگر فرشتگان (أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون)
روایات و احادیث
۱۴ - از امام صادق (ع) روایت شده که: «إن اللّه تبارک و تعالى علّم آدم أسماء حجج اللّه کلها ... فقال: ...«أنبئهم بأسمائهم فلمّا أنبأهم بأسمائهم» وقفوا على عظیم منزلتهم عنداللّه تعالى فعلموا أنهم أحق بأن یکونوا خلفاء اللّه فى أرضه و حججه على بریته و قال لهم: «ألم أقل لکم إنى أعلم غیب السماوات و الأرض و أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون» ...;[۱] خداوند تبارک و تعالى اسامى تمام حجتهاى خود را به آدم آموخت، پس [خطاب به آدم] فرمود: ملائکه را از اسامى آنان آگاه نما و چون آنان را از اسامى آگاه ساخت ملائکه به جایگاه بزرگ آنان در نزد خداوند واقف شدند و دانستند که آنان براى خلافت خدا در زمین و حجت بر مردمان سزاوارترند. و خداوند به ملائکه فرمود: «آیا به شما نگفتم من غیب آسمانها و زمین را مى دانم و نیز مى دانم آنچه شما آن را آشکار مى کنید و آنچه آن را پنهان مى داشتید» ...».
۱۵ - «عن ابى جعفر (ع) انه قال فى قول اللّه: ... «وأعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون» یعنى ما أبدوه بقولهم «أتجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء ...» و ما کتموه: فقالوا فى أنفسهم: ما ظننا أن اللّه یخلق خلقاً أکرم علیه منا;[۲] از امام باقر(ع) روایت شده که درباره سخن خداوند «وأعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون» فرمود: یعنى، آنچه را که با گفتارشان آشکار کرده بودند این بود که گفتند: آیا در روى زمین کسى را قرار مى دهى که فساد و خونریزى کند؟ ... و آنچه کتمان کردند آن بود که در پیش خود گفتند: ما گمان نمى کردیم که خداوند کسانى را بیافریند که بیش از ما نزد او گرامى باشند».
موضوعات مرتبط
- آدم(ع): آثار وجودى آدم(ع) ۴; آدم(ع) و ملائکه ۲، ۴، ۵; اسماى تعلیمى به آدم(ع) ۹; برترى آدم(ع) بر ملائکه ۵، ۱۰; تعلیم اسما به آدم(ع) ۱، ۱۴; خلافت آدم(ع) ۴، ۱۱; خلقت آدم(ع) ۱۱; علم آدم(ع) ۱، ۲; فضایل آدم(ع) ۵، ۱۰; قصه آدم(ع)۱، ۲، ۵; مقامات آدم(ع) ۴
- آسمان: تعدد آسمان ۶; غیب آسمان ها ۳، ۷، ۸
- آفرینش: غیب آفرینش ۹
- خدا: اوامر خدا ۱; حجتهاى خدا ۱۴; علم غیب خدا ۸، ۱۲، ۱۴، ۱۵; فلسفه اوامر خدا ۱۰; محدوده علم خدا ۸، ۱۲; واسطه فیض خدا ۴
- خلیفه خدا: ۴، ۱۴
- زمین: غیب زمین ۳، ۷، ۸
- ملائکه: تعلیم اسما به ملائکه ۱۰; راز ملائکه ۱۲; علم ملائکه ۳ ; قدرت ملائکه ۱۳; محدوده علم ملائکه ۷; معلم ملائکه ۵; ملائکه و کتمان حقایق ۱۱، ۱۳; واسطه فیض بر ملائکه ۴
- موجودات: نامهاى موجودات ۱، ۲، ۳