النحل ٣٤
ترجمه
| النحل ٣٣ | آیه ٣٤ | النحل ٣٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سَیِّئَاتُ»: بدیها. مضاف محذوف و در اصل چنین است: جَزآءُ سیّئات. یا این که ذکر سبب و مراد مسبّب است. «حاق»: فرا گرفت. از ماده (حیق) به معنی احاطه کردن (نگا: انعام / ، هود / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۲ - ۴۰،سوره نحل
- اعتقاد به معاد لازمه توحيد كامل است
- بيان اينكه گمراه كنندگان همانند بار گناهان ناشى از اضلالشان را بر دوش مى كشند
- چگونگى تعدد وزر و عذاب در ازاء عمل واحد
- اشاره به استفاده هاى نادرستى كه از آيه ((ليحملوا اوزارهم كاملة يوم القيمة ))
- مقصود از كسانى كه علم داده شده اند در آيه :((قال الذين اوتوا العلم ...)) معصومين عليهم السلام هستند
- معناى آيه : ((قيل للذين اتقوا ماذا انزل اليكم قالوا خيرا)) و مراد از ((الذين اتقوا))
- معناى ((طيب )) و ((طاهر)) و مقصود از طيب بودن متقين درحال توفى و مرگ
- تعلق مشيت خداوند (لوشاء الله ) به امر عدمى (ما عبدنا) در آيه و توجيه آن
- تقرير و تبيين استدلال مشركين براى بت پرستى خود
- پاسخ به دليل مشركين : تنها وظيفه پيامبران ((بلاغ مبين )) است
- تقسيم امت ها به دو طائفه هدايت يافته و گمراه
- وجه اينكه گمراهى به خلاف هدايت به خود گمراهان نسبت داده شده است
- توضيح اينكه ((ضلالت )) امر عدمى است و نمى توان گفت خدا آن را ايجاد كرده است
- تسليت و دلدارى رسول خدا(ص ): نسبت به هدايت مشركين حريص مباش
- تفسير آيه توسط جبريون و مفوضه در جهت اثبات مذهب خود
- در قيامت ياورانى هستند كه مشركين از يارى آنها بهره مند نمى شوند
- مسئله رفع اختلاف و تبين آن يكى از معرفات روز قيامت است
- اشاره به تعابير مختلف از ايجاد خداى تعالى به :قول ، كلمه ، امر، اراده و قضاى خدا در ذيل (اننقول له كن فيكون )
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل : ((الذين اتوا العلم ))، ((... قالوا خيرا))، ((قالوااساطير الاولين )) و...)
- نقشه قريش در برابر جذابيت دعوت پيامبر اكرم (ص ) درذيل آيه ((و اذا قيل لهم ماذا...))
- روايتى درباره سلطنت و قدرت نامحدود خدا
نکات آیه
۱- اعمال سوء کافران اقوام پیشین، گریبانشان را گرفت و آنان را گرفتار عذاب کرد. (فأصابهم سیئات ما عملوا) «سیئات» (جمع سیئة) به معناى کارهاى قبیح است و اصابه سیئه مجاز عقلى و به تقدیر مضاف است. بنابراین مراد از اصابت سیئه به آنان، کیفر شدنشان به گناه آن اعمال است.
۲- اعمال انسان، داراى بازتاب است. (فأصابهم سیئات ما عملوا)
۳- منکران حقانیت کتابهاى آسمانى، گرفتار عذاب شدند. (کذلک فعل الذین من قبلهم و ما ظلمهم الله و لکن کانوا أنفسهم یظلمون . فأصابهم سیئات ما عملوا)
۴- گرفتار شدن به عذاب، در پى انکار حقانیت کتابهاى آسمانى، دستاورد خود منکران است. (کذلک فعل الذین من قبلهم و ما ظلمهم الله و لکن کانوا أنفسهم یظلمون . فأصابهم سیئات ما عملوا)
۵- گرفتار شدن به کیفر عمل خویش، نمود و مظهر ظلم به نفس است. (و لکن کانوا أنفسهم یظلمون . فأصابهم سیئات ما عملوا)
۶- کافران منکر حقانیت کتابهاى آسمانى و استهزا کننده پیامبران، داراى اعمال زشت متعددى بودند. (فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون)
۷- عذاب موعودِ مورد استهزا قرار گرفته، کافران استهزا کننده را در احاطه خود خواهد گرفت. (کذلک فعل الذین من قبلهم ... و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون) «حاق» در لغت به معناى «أحاط» است و مراد از «ما» در «ما کانوا به» عذاب است.
۸- کافران، وعده عذاب را به استهزا مى گرفتند. (و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون) مرجع ضمیر «به»، «ما» است که مراد از آن عذاب مى باشد.
۹- به تمسخر گرفتن وعده عذاب از سوى کافران، مستمر بوده است. (و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۰- کافران منکر حقانیت قرآن، به عذاب استیصال تهدید شدند. (هل ینظرون إلاّ أن تأتیهم الملئکة أو یأتى أمر ربّک کذلک فعل الذین من قبلهم ... فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۱- عمل انسانها، داراى نقش تعیین کننده در سرنوشت آنان (فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون) از آن جایى که آیه، گرفتار شدن به عذاب را معلول عمل سوء و نیز استهزاى انبیا معرفى کرده است، به دست مى آید که عملکرد خود انسانها در رقم زدن سرنوشت آنها مؤثر بوده است.
۱۲- ارتکاب اعمال زشت و به استهزا گرفتن وعده عذاب الهى، ظلم به نفس است. (و ما ظلمهم الله و لکن کانوا أنفسهم یظلمون . فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۳- هشدار خداوند استهزاگران کافر مکه (هل ینظرون إلاّ أن تأتیهم الملئکة ... کذلک فعل الذین من قبلهم ... فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۴- برخى از گناهان، عذابى فراگیر و سخت تر از برخى دیگر دارند. (فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون) از اینکه براى «سیئه» واژه «أصاب» و براى استهزا «حاق» به کار رفته است، برداشت فوق استفاده مى شود.
۱۵- به استهزا گرفتن وعده عذاب خداوند، از زشت ترین اعمال کافران (فأصابهم سیئات ما عملوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون) بى شک استهزاى وعده عذاب خداوند، از جمله کارهاى بد (سیئات) کافران بود; اما ذکر خاص آن پس از عام (سیئات) نشان دهنده اهمیت ویژه آن است.
موضوعات مرتبط
- استهزاگران: انذار استهزاگران ۱۳
- اقوام پیشین: آثار عمل ناپسند اقوام پیشین ۱; موجبات عذاب اقوام پیشین ۱
- انبیا: عمل ناپسند استهزاگران انبیا ۶
- انذار: انذار از عذاب استیصال ۱۰
- خدا: آثار استهزاى عذابهاى خدا ۱۲; استهزاى عذابهاى خدا ۱۵; استهزاى وعیدهاى خدا ۷، ۸، ۹، ۱۵; انذارهاى خدا ۱۳
- خود: ظلم به خود ۱۲; نشانه هاى ظلم به خود ۵
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۱۱
- عذاب: اهل عذاب ۳; مراتب عذاب ۱۴
- عمل: آثار عمل ۲، ۱۱; آثار عمل ناپسند ۱۲; کیفر عمل ۵
- قرآن: انذار مکذبان قرآن ۱۰
- کافران: احاطه عذاب بر کافران ۷; استهزاهاى کافران ۷، ۸، ۱۵; انذار کافران ۱۰; تداوم استهزاهاى کافران ۹; عمل ناپسند کافران ۱۵
- کافران مکه: انذار کافران مکه۱۳
- کتب آسمانى: عمل ناپسند مکذبان کتب آسمانى ۶; کیفر مکذبان کتب آسمانى ۳; منشأ عذاب مکذبان کتب آسمانى ۴; نقش مکذبان کتب آسمانى ۴
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۱۴
- گناه: مراتب گناه ۱۴
