النحل ٢٠

وَ الَّذِينَ‌ يَدْعُونَ‌ مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ لاَ يَخْلُقُونَ‌ شَيْئاً وَ هُمْ‌ يُخْلَقُونَ‌

ترجمه

معبودهایی را که غیر از خدا می‌خوانند، چیزی را خلق نمی‌کنند؛ بلکه خودشان هم مخلوقند!

|و معبودهايى را كه غير خدا مى‌خوانند چيزى را خلق نمى‌كنند، بلكه خودشان آفريده مى‌شوند

و كسانى را كه جز خدا مى‌خوانند، چيزى نمى‌آفرينند در حالى كه خود آفريده مى شوند.

و آنچه که مشرکان غیر از خدا (چون بتها و فراعنه) به خدایی می‌خوانند چیزی خلق نکنند و خود نیز مخلوقند.

و معبودهایی را که به جای خدا می پرستند [نه اینکه] چیزی را نمی آفرینند، بلکه خودشان آفریده می شوند.

آنهايى را كه به جاى الله به خدايى مى‌خوانند، نمى‌توانند چيزى بيافرينند، و خود مخلوقند.

و کسانی که [مشرکان به ناحق‌] به جای خداوند می‌پرستند، چیزی نیافریده‌اند و خودشان آفریده شده‌اند

و آنهايى كه به جاى خداى يكتا مى‌خوانند- مى‌پرستند- چيزى نمى‌آفرينند و خود آفريده مى‌شوند،

آن کسانی را که بجز خدا به فریاد می‌خوانند و پرستش می‌نمایند، آنان نمی‌توانند چیزی را بیافرینند و بلکه خودشان آفریده می‌گردند! (پس باید مخلوقات ضعیف را پرستید و به کمک طلبید، یا خالق کائنات را؟!).

و کسانی را که دون خدا را می‌خوانند (اینان) چیزی نمی‌آفرینند و خود آفریده می‌شوند.

و آنان را که می‌خوانند جز خدا نیافرند چیزی را و خود آفریده شوند

النحل ١٩	آیه ٢٠	النحل ٢١
سوره : سوره النحل نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَدْعُونَ»: فریاد می‌زنند و به یاری می‌طلبند. می‌پرستند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَالَ‌ أَ تَعْبُدُونَ‌ مَا تَنْحِتُونَ‌ (۰)

وَ اللَّهُ‌ خَلَقَکُمْ‌ وَ مَا... (۲)

تفسیر

• آيات ۱ - ۲۱،سوره نحل
• بيان مفاد كلى سوره نحل و مكى و مدنى بودن آيات آن
• مراد از امر خدا و معناى ((اتى امر الله فلا تستعجلوه )) و وجوهى كه در اين باره گفته شده است
• رد نظريه ديگر مفسرين درباره مفاد آيه شريفه
• اشاره به آنچه كه از اين آيات قرآنى درباره حقيقت روح استفاده مى شود
• بيان معناى آيه : ((ينزل الملائكة بالروح من امره ...))
• وجوه مختلفى كه مفسران در پيرامون معناى آيه فوق ذكر كرده اند
• بعثت پيامبران و انزال ملائكه منوط به مشيت خداوند است
• رد سخن بعضى مفسرين در استدلال به آيه بر عدم شرط استعداد و و قابليت در امررسالت
• اشاره به دو مرحله داشتن انذار پيامبران هم در عقيده و هم درعمل
• احتجاج بر وحدانيت خدا از دو جهت : از راه خلق كردن و از راه تدبير
• غرض از ذكر اينكه خلقت انسان از نطفه اى ناچيز است بيان بى شرمى و وقاحت بشر است
• اشاره به فوائد انعام (شتر، گاو، گوسفند) و هدف از خلقت آنها
• بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند (و على الله قصدالسبيل ...)
• اختلاف دو فرقه اشاعره و معتزله در دلالت آيه
• سه قسم احتجاج براى سه گروه مختلف از انسانها بر وحدانيت خدا در ربوبيت
• معناى ((وترى الفلك مواخر فيه ))
• اركان سه گانه الوهيت و ربوبيت : خالق بودن ، منعم بودن و عالم بودن به درون وبرون انسان
• بيان نكته اى كه در تعليل ((و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها)) به ((ان الله لغفوررحيم )) وجوددارد
• رواياتى در ذيل آيه ((اتى امر الله فلا تستعجلوه ))
• نقد استدلال برخى از علماء به روايات فوق الذكر
• روايتى كه در آن ((اتى امر الله )) به ظهور مهدى عليه السلام تطبيق شده است
• رواياتى درباره حكم شرعى بول و گوشت چهارپايان
• دو روايت در تطبيق جمله : ((و بالنجم هم يهتدون )) بر ائمهاهل بيت عليهم السلام

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خدایان ادعایى مشرکان، قدرت آفرینش هیچ چیزى را ندارند. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا) «یدعون» صله «الذین» است و ضمیر صله، ضمیر مفعولى است که حذف گردیده و مرجع آن الذین است. مراد از «الذین» به قرینه آیات قبل - که درباره خدایان ادعایى ناتوان بود - خدایان مشرکان است.

۲- خدایان ادعایى مشرکان، نه تنها خالق نیستند; بلکه خود نیز آفریده شده و مخلوقند. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون)

۳- توانمندى بر آفریدن و نیز مخلوق نبودن، از نشانه هاى خدا و معبود حقیقى است. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون) از اینکه خداوند در مقام بیان رد الوهیت معبودهاى مشرکان، دو صفت مهم را برشمرده است، استفاده مى شود که «الله» باید خالق بوده و مخلوق نباشد.

۴- خالق بودن و مخلوق نبودن براى الوهیت، از بدیهیات عقلى است. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون) از اینکه در رد الوهیت معبودهاى مشرکان، تنها به یادآورى این نکته که آنان توان آفرینشگرى ندارند و خود مخلوقند، پرداخته و استدلال نکرده است، حکایت از نکته یاد شده مى کند.

۵- مشرکان، موجودات فاقد قدرت و دست ساز را خداى خویش قرار مى دادند. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون) برداشت فوق، بر این اساس است که مراد از «یدعون» خواندن آن موجودات به عنوان خدا باشد.

۶- موجودات دست ساز و فاقد هرگونه قدرت آفرینشگرى، لیاقت الوهیت ندارند و هرگونه عقیده اى به خدایى آنان، باطل است. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون)

۷- رعایت ادب در برخورد با عقاید و مقدسات دیگران - هر چند باطل باشد - امرى پسندیده است. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون) کاربرد کلمات «الذین» و «هم» - که در ذوى العقول استعمال مى شوند - براى معبودهاى مشرکان - که معمولاً از سنگ، چوب و... بوده اند - مى تواند اشاره به نکته یاد شده داشته باشد.

۸- مشرکان، معبودها و خدایان متعددى براى خود داشتند. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون)

۹- مشرکان، معبودهایى را مى پرستیدند که فاقد هرگونه قدرت بودند. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا و هم یخلقون)

۱۰- تنها خداوند خالق، شأن مورد پرستش قرار گرفتن و کمک طلبیدن را دارد. (و الذین یدعون من دون الله لایخلقون شیئًا) آیه درصدد سرزنش عمل مشرکان در اتخاذ معبودهاى متعدد است و استفاده مى شود که چنان کارى مذموم و قبیح مى باشد.

موضوعات مرتبط

• استمداد: استمداد از خالق ۱۰
• الوهیت: ملاک الوهیت ۳، ۴، ۶، ۱۰
• خالقیت: خالقیت و الوهیت ۶
• خدا: اختصاصات خدا ۱۰; شؤون خدا ۱۰
• عقیده: بطلان عقیده به معبودان باطل ۶; عقیده باطل ۶
• عمل: عمل پسندیده ۷
• مشرکان: معبودان مشرکان ۲، ۵
• معاشرت: آداب معاشرت ۷ معبودان باطل تعدد معبودان باطل ۸; عجز معبودان باطل ۱، ۵، ۶، ۹; مخلوقیت معبودان باطل ۲; معبودان باطل و خالقیت ۱
• معبود راستین: بداهت خالقیت در معبود راستین ۴; خالقیت معبود راستین ۳، ۱۰; قدرت معبود راستین ۳
• مقدسات: احترام به مقدسات دیگران ۷