الحجر ٩٤
ترجمه
| الحجر ٩٣ | آیه ٩٤ | الحجر ٩٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِصْدَعْ»: آشکارا بیان کن. آشکار ساز. «أَعرِضْ»: اعتناء مکن (نگا: نساء / ).
تفسیر
- آيات ۸۵ - ۹۹،سوره حجر
- معناى آيه شريفه ((و ما خلقنا...))
- بيان وهن استدلال هر يك از قائلين به جبر و تفويض به اين آيه شرفه براى اثباتمرام خود
- معناى ((صفح )) و فرق آن با ((عفو)) و مفاد جمله : ((فاصح الصفحالجميل ...))
- بيان اينكه مراد از ((سبعا من المثالى )) سوره حمد است و اشاره به وجوهى كه دربارهاين تعبير گفته است
- معناى ((مثانى )) و اشاره به معناهائى كه ديگران براى آن گفته اند
- بيان چهار دستور به رسول الله (ص ) در آيه شريفه
- مقصود از ((مقتسمين )) و وجه تسميه آنان به اين نام
- دستور علنى كردن دعوت به پيامبر(ص ): ((فاصدع بما تؤ مر))
- توضيح اينكه مراد از ((يقين )) در آيه : ((و اعبد ربك حتى ياءتيك اليقين )) مرگ است
- روايتى در توضيح معناى ((فاصفح الصفحالجميل )) و ((سبع مثالى )) و مراد از مقتسمين ))
- چند روايت درباره علنى شدن دعوت پيامبر(ص ) و نيز درباره پنج تن مستهزئين آنحضرت
- رواياتى در ذيل آيه ((واعبد ربك حتى ياتيك اليقين ))
- بحثى فلسفى در چگونگى تكليف و دوام آن
- تكاليف الهى همواره ملازم آدمى بوده و بشر در همه احوال محتاج دين است
نکات آیه
۱- پیامبر(ص) به ابلاغ رسالت و مأموریت الهى خویش به صورت آشکارا، صریح و بى پرده، مأمور گردید. (فاصدع بما تؤمر) «صدع» در لغت به معناى سخن گفتن به صورت آشکار است.
۲- دعوت پیامبر(ص) در آغاز بعثت (دوران مکه) با برخى مخفى کاریها، رازداریها و تقیه همراه بود. (فاصدع بما تؤمر) لازمه آشکار کردن دعوت، مخفى داشتن آن است هر چند در برهه اى از زمان و در بخشى از دعوت باشد.
۳- مأموریت پیامبر(ص) در چارچوب فرمانهاى خداوند بود. (فاصدع بما تؤمر)
۴- پیامبر(ص) به اعراض و بى اعتنایى نسبت به اذیت، آزار و کارشکنى مشرکان و دشمنان و پایدارى در دعوت خویش مأمور شد. (فاصدع بما تؤمر و أعرض عن المشرکین) مراد از «اعراض از مشرکان» کناره گیرى از آنان نیست، چون با فراز نخست آیه (فاصدع بما تؤمر) - که فرمان به اظهار علنى دعوت مى دهد - سازگار نیست; بلکه چون پیامبر(ص) در مکه مورد آزار و کارشکنى بسیار دشمنان و مشرکان بودند، مقصود همان است که در برداشت فوق آمده است. گفتنى است آیه بعد (إنا کفیناک المستهزءین) نیز مؤید این حقیقت است.
۵- صراحت و قاطعیت در بیان اصول و مبانى دین، امرى لازم و تکلیفى واجب بر رهبران اسلامى (فاصدع بما تؤمر و أعرض عن المشرکین)
روایات و احادیث
۶- «عن عبیدالله بن على الحلبى قال: سمعت أباعبدالله(ع) یقول: مکث رسول الله(ص) بمکة بعد ما جاءه الوحى عن الله تبارک و تعالى ثلاث عشرة سنة منها ثلاث سنین مختفیاً خائفاً لایظهر، حتى أمره الله عزّوجلّ أن یصدع بما أمره به، فأظهر حینئذ الدّعوة;[۱] عبیدالله بن على الحلبى گفت: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: پس از آنکه از جانب خداوند بر رسول خدا(ص) وحى نازل شد، مدت سیزده سال در مکه ماند که سه سال آن را پنهان و خائف بود [و در اجتماعات] ظاهر نمى شد تا اینکه خدا به آن حضرت فرمان داد که آنچه را به او امر کرده است آشکار کند; از آن هنگام دعوتش را آشکار کرد».
۷- «عن محمدبن على الحلبى عن أبى عبدالله(ع) قال: إکتتم رسول الله(ص) بمکة مختفیاً خائفاً خمس سنین لیس یظهر أمره ... ثم أمره الله عزّوحلّ أن یصدع بما أمر به فظهر رسول الله(ص) و أظهر أمره;[۲] محمدبن على الحلبى از امام صادق(ع) روایت کرده است که فرمود: رسول خدا(ص) به مدت پنج سال در مکه رسالت خود را پنهان مى داشت. آن حضرت پنهان و ترسان بود و مأموریت خود را آشکار نمى کرد ... سپس خداوند عزّوجلّ او را فرمان داد تا مأموریت خود را علنى سازد; پس آن حضرت آشکار شد و رسالت خود را علنى کرد».
موضوعات مرتبط
- احکام ۵:
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۶، ۷
- تبلیغ: صراحت در تبلیغ ۱، ۵; قاطعیت در تبلیغ ۵
- خدا: اوامر خدا ۳
- دین: تبلیغ دین ۵
- رهبران دینى: تکلیف رهبران دینى ۵
- محمد(ص): اذیت محمد(ص) ۴; استقامت محمد(ص) ۴; تبلیغ محمد(ص) ۱; تکلیف محمد(ص) ۱; دعوت آشکار محمد(ص) ۶، ۷; دعوت مخفى محمد(ص) ۲، ۶، ۷; رسالت محمد(ص) ۷; صراحت محمد(ص) ۱; محدوده رسالت محمد(ص) ۳; مسؤولیت محمد(ص) ۴
- مشرکان: اذیتهاى مشرکان و محمد(ص) ۴; اعراض از مشرکان ۴
- واجبات ۵:
