الحجر ٩٤

از الکتاب
کپی متن آیه
فَاصْدَعْ‌ بِمَا تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ‌ عَنِ‌ الْمُشْرِکِينَ‌

ترجمه

آنچه را مأموریت داری، آشکارا بیان کن! و از مشرکان روی گردان (و به آنها اعتنا نکن)!

ترتیل:
ترجمه:
الحجر ٩٣ آیه ٩٤ الحجر ٩٥
سوره : سوره الحجر
نزول : ٣ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٧
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِصْدَعْ»: آشکارا بیان کن. آشکار ساز. «أَعرِضْ»: اعتناء مکن (نگا: نساء / ).


نزول

شأن نزول آیات ۹۴ و ۹۵:

این آیات بعد از سه سال از بعثت رسول خدا صلى الله علیه و آله در مکه نازل گردید و روز بعثت پیامبر روز دوشنبه بوده و على در روز سه‌شنبه به رسول خدا صلی الله علیه و آله ایمان آورد سپس خدیجه دختر خویلد زوجه رسول خدا به وى ایمان آورد و روزى ابوطالب داخل خانه پیامبر گردید، دید پیامبر مشغول نماز است و على نیز در کنار او به خواندن نماز مشغول است.

جعفر که به همراه پدرش ابوطالب به منزل پیامبر آمده بود به دستور ابوطالب در طرف چپ رسول خدا صلی الله علیه و آله به خواندن نماز مشغول گردید. در این موقع بود که پیامبر هنگام نماز، على و جعفر و زید بن حارثة و خدیجه با وى بخواندن نماز مشغول بودند و استهزاءکنندگان به رسول خدا صلی الله علیه و آله پنج نفر بودند: ولید بن مغیرة، عاص بن وائل، اسود بن مطّلب، اسود بن عبد یغوث، حارث بن طلاطله خزاعى و این آیات نازل گردید.[۱]

و نیز گویند آیه ۹۵ درباره عده اى از شیاطین قریش آمده که پیوسته رسول خدا صلى الله علیه و آله را آزار داده و می‌رنجانیدند و مسخره می‌کردند و آن‌ها عبارت بودند از: ولید ابن مغیرة و عاص بن وائل و عدى بن قیس و اسود بن مطلب و اسود بن عبد یغوث و بعضى به جاى عدى، حارث بن قیس گفته اند. همه این‌ها در مواقع مختلف به امراض گوناگون طبق نفرین پیامبر از بین رفتند.[۲]

انس بن مالک گوید: پیامبر بر عده اى از مردم مکه گذشت در حالتى که آن‌ها از پیامبر عیب‌جوئى می‌کردند و مى گفتند: این مرد گمان می‌کند که پیامبر بوده و جبرئیل با او همراه است سپس این آیه نازل گردید.[۳]

شیخ ما بدون ذکر عنوان شأن و نزول از قول سعید بن جبیر اسامى آن پنج نفر از قریش را چنین ذکر نموده است، ولید بن مغیرة، عاص بن وائل و ابوزمعة و اسود بن عبد یغوث و حرث بن عیطلة و بعضى بجاى اسود بن عبد یغوث، اسود بن عبدالمطلب گفته اند و خداوند همه آن‌ها را نابود ساخت.

تفسیر


نکات آیه

۱- پیامبر(ص) به ابلاغ رسالت و مأموریت الهى خویش به صورت آشکارا، صریح و بى پرده، مأمور گردید. (فاصدع بما تؤمر) «صدع» در لغت به معناى سخن گفتن به صورت آشکار است.

۲- دعوت پیامبر(ص) در آغاز بعثت (دوران مکه) با برخى مخفى کاریها، رازداریها و تقیه همراه بود. (فاصدع بما تؤمر) لازمه آشکار کردن دعوت، مخفى داشتن آن است هر چند در برهه اى از زمان و در بخشى از دعوت باشد.

۳- مأموریت پیامبر(ص) در چارچوب فرمانهاى خداوند بود. (فاصدع بما تؤمر)

۴- پیامبر(ص) به اعراض و بى اعتنایى نسبت به اذیت، آزار و کارشکنى مشرکان و دشمنان و پایدارى در دعوت خویش مأمور شد. (فاصدع بما تؤمر و أعرض عن المشرکین) مراد از «اعراض از مشرکان» کناره گیرى از آنان نیست، چون با فراز نخست آیه (فاصدع بما تؤمر) - که فرمان به اظهار علنى دعوت مى دهد - سازگار نیست; بلکه چون پیامبر(ص) در مکه مورد آزار و کارشکنى بسیار دشمنان و مشرکان بودند، مقصود همان است که در برداشت فوق آمده است. گفتنى است آیه بعد (إنا کفیناک المستهزءین) نیز مؤید این حقیقت است.

۵- صراحت و قاطعیت در بیان اصول و مبانى دین، امرى لازم و تکلیفى واجب بر رهبران اسلامى (فاصدع بما تؤمر و أعرض عن المشرکین)

روایات و احادیث

۶- «عن عبیدالله بن على الحلبى قال: سمعت أباعبدالله(ع) یقول: مکث رسول الله(ص) بمکة بعد ما جاءه الوحى عن الله تبارک و تعالى ثلاث عشرة سنة منها ثلاث سنین مختفیاً خائفاً لایظهر، حتى أمره الله عزّوجلّ أن یصدع بما أمره به، فأظهر حینئذ الدّعوة;[۴] عبیدالله بن على الحلبى گفت: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: پس از آنکه از جانب خداوند بر رسول خدا(ص) وحى نازل شد، مدت سیزده سال در مکه ماند که سه سال آن را پنهان و خائف بود [و در اجتماعات] ظاهر نمى شد تا اینکه خدا به آن حضرت فرمان داد که آنچه را به او امر کرده است آشکار کند; از آن هنگام دعوتش را آشکار کرد».

۷- «عن محمدبن على الحلبى عن أبى عبدالله(ع) قال: إکتتم رسول الله(ص) بمکة مختفیاً خائفاً خمس سنین لیس یظهر أمره ... ثم أمره الله عزّوحلّ أن یصدع بما أمر به فظهر رسول الله(ص) و أظهر أمره;[۵] محمدبن على الحلبى از امام صادق(ع) روایت کرده است که فرمود: رسول خدا(ص) به مدت پنج سال در مکه رسالت خود را پنهان مى داشت. آن حضرت پنهان و ترسان بود و مأموریت خود را آشکار نمى کرد ... سپس خداوند عزّوجلّ او را فرمان داد تا مأموریت خود را علنى سازد; پس آن حضرت آشکار شد و رسالت خود را علنى کرد».

موضوعات مرتبط

  • احکام ۵:
  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۶، ۷
  • تبلیغ: صراحت در تبلیغ ۱، ۵; قاطعیت در تبلیغ ۵
  • خدا: اوامر خدا ۳
  • دین: تبلیغ دین ۵
  • رهبران دینى: تکلیف رهبران دینى ۵
  • محمد(ص): اذیت محمد(ص) ۴; استقامت محمد(ص) ۴; تبلیغ محمد(ص) ۱; تکلیف محمد(ص) ۱; دعوت آشکار محمد(ص) ۶، ۷; دعوت مخفى محمد(ص) ۲، ۶، ۷; رسالت محمد(ص) ۷; صراحت محمد(ص) ۱; محدوده رسالت محمد(ص) ۳; مسؤولیت محمد(ص) ۴
  • مشرکان: اذیتهاى مشرکان و محمد(ص) ۴; اعراض از مشرکان ۴
  • واجبات ۵:

منابع

  1. تفاسیر على بن ابراهیم و برهان.
  2. تفسیر کشف الاسرار.
  3. طبرانى و بزار.
  4. کمال الدین، ص ۳۴۴، ح ۲۹، ب ۳۳; نورالثقلین، ج ۳، ص ۳۲، ح ۱۲۳.
  5. کمال الدین، ص ۳۴۴، ح ۲۸، ب ۳۳; نورالثقلین، ج ۳، ص ۳۲، ح ۱۲۱.