الحجر ٨٦
ترجمه
الحجر ٨٥ | آیه ٨٦ | الحجر ٨٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْخَلاّق»: آفریدگار. یکی از صفات خدا است و مراد آفریننده کلّ اشیاء است که قادر بر آفریدن هر چیزی و از جمله پدیدآوردن روز رستاخیز است (نگا: یس / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
أَ وَ لَيْسَ الَّذِي خَلَقَ... (۲)
إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئاً... (۰) فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيَدِهِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۸۵ - ۹۹،سوره حجر
- معناى آيه شريفه ((و ما خلقنا...))
- بيان وهن استدلال هر يك از قائلين به جبر و تفويض به اين آيه شرفه براى اثباتمرام خود
- معناى ((صفح )) و فرق آن با ((عفو)) و مفاد جمله : ((فاصح الصفحالجميل ...))
- بيان اينكه مراد از ((سبعا من المثالى )) سوره حمد است و اشاره به وجوهى كه دربارهاين تعبير گفته است
- معناى ((مثانى )) و اشاره به معناهائى كه ديگران براى آن گفته اند
- بيان چهار دستور به رسول الله (ص ) در آيه شريفه
- مقصود از ((مقتسمين )) و وجه تسميه آنان به اين نام
- دستور علنى كردن دعوت به پيامبر(ص ): ((فاصدع بما تؤ مر))
- توضيح اينكه مراد از ((يقين )) در آيه : ((و اعبد ربك حتى ياءتيك اليقين )) مرگ است
- روايتى در توضيح معناى ((فاصفح الصفحالجميل )) و ((سبع مثالى )) و مراد از مقتسمين ))
- چند روايت درباره علنى شدن دعوت پيامبر(ص ) و نيز درباره پنج تن مستهزئين آنحضرت
- رواياتى در ذيل آيه ((واعبد ربك حتى ياتيك اليقين ))
- بحثى فلسفى در چگونگى تكليف و دوام آن
- تكاليف الهى همواره ملازم آدمى بوده و بشر در همه احوال محتاج دين است
نکات آیه
۱- خداوند، تنها آفریننده داناست. (إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم) معرفه آورده شدن مبتدا و خبر و نیز آمدن ضمیر فصل «هو» دلالت بر حصر مى کند.
۲- آفرینش جهان، آفرینشى عالمانه و آگاهانه است. (إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم) برداشت فوق بر این اساس است که «العلیم» صفت براى «الخلّ-ق» باشد.
۳- خداوند، خلاّق (آفریننده) و علیم (دانا) است. (إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم)
۴- دلجویى خداوند از پیامبر(ص) در برابر اذیت و آزار دشمنان و مشکلات رسالت (فاصفح ... إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم) آمدن «ربک» به جاى «الله» و نیز تذکر به علم و آگاهى خداوند پس از توصیه به گذشت از دشمنان، مى تواند گویاى حقیقت فوق باشد.
۵- ربوبیت خداوند، مقتضى آفرینش عالمانه جهان است. (إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم)
۶- گذشت و اغماض پیامبر(ص) از دشمنان و کافران، به خیر و صلاح آن حضرت و در راستاى تربیت و کمال اوست. (فاصفح الصفح الجمیل . إن ربّک هو الخلّ-ق العلیم) جمله «إن ربک ...» به منزله تعلیل براى «فاصفح ...» است; یعنى، اى پیامبر! گذشت کن; زیرا پروردگار و مربى تو مى داند که چه کارى به مصلحت و در جهت تربیت و رشد توست.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: خلقت عالمانه آفرینش ۲، ۵
- اسماء و صفات: خلاق ۳; علیم ۳
- توحید: توحید در خالقیت ۱
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۵; اختصاصات خدا ۱; خالقیت خدا ۱; علم خدا ۱
- دشمنان: اذیتهاى دشمنان ۴; عفو دشمنان ۶
- کافران: عفو کافران ۶
- محمد(ص): اذیت محمد(ص) ۴; دلدارى به محمد(ص) ۴; زمینه تکامل محمد(ص) ۶; عفوهاى محمد(ص) ۶; مصالح محمد(ص) ۶